Διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκων: Έρευνα που σοκάρει – Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

Πριν μερικές ημέρες, μαθητές-εθελοντές, από το Ευρωπαϊκό Μαθητικό Εθελοντικό Δίκτυο «YouSmile» και μέλη της Ομάδας Δικαιωμάτων του Παιδιού του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», πραγματοποίησαν μια διαδικτυακή έρευνα με στόχο να αναδείξουν ένα σημαντικό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής, το φαινόμενο προσέλκυσης ανηλίκων ατόμων διαμέσου Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.

Τα ευρήματα ήταν σοκαριστικά. Χυδαίες ερωτήσεις, απειλές και εκβιασμοί.

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Ειδικότερα, για την έρευνα:

• Δημιουργήθηκαν τρεις υποθετικοί χαρακτήρες, που υποδύθηκαν οι μαθητές και είχαν μέσο όρο ηλικίας τα 15 έτη
• Πραγματοποιήθηκαν 88 συνομιλίες, γνωρίζοντας ότι μιλάνε με ανήλικη, και συνέχισαν τη συνομιλία οι 51 χρήστες (58%), με μέσο όρο ηλικίας τα 37 έτη
• 14 χρήστες (16%) με μέσο όρο ηλικίας τα 41 έτη, σεξουαλικοποίησαν τη συζήτηση, grooming ή πίεσαν για αποστολή φωτογραφικού υλικού
• Από τις 14 συνομιλίες: σε 5 (35%) έγινε grooming, σε 2 (14%) υπήρχε πίεση αποστολής φωτογραφικού υλικού της ανήλικης, σε 2 (14%) στάλθηκε άσεμνο υλικό στην ανήλικη και στις υπόλοιπες 5 (35%) υπήρχε σεξουαλικοποίηση.

Συμπερασματικά, 1 στις 6 συνομιλίες με ενήλικους χρήστες που πραγματοποιήσαμε, με μέσο όρο ηλικίας τα 41 έτη, προχώρησε σε σεξουαλικοποίηση της συζήτησης, ή κάποια μορφή συνομιλίας, παραβιαστική για τα παιδιά.

Τι λέει η ψυχολόγος στο «Χαμόγελο του Παιδιού»

Η κ. Ανθή Παΐλα, Ψυχολόγος στο «Χαμόγελο του Παιδιού» μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ για την έρευνα αυτή, τα αποτελέσματά της, τους στόχους, αλλά και την ανάγκη ενημέρωσης ανήλικων και ενήλικων για τις «παγίδες» του διαδικτύου, σύμφωνα με πληροφορίες από το magnesianews.

Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι κάποιοι, ένα σημαντικότατο ποσοστό, 14 χρήστες από τους 88 που συνομιλούσαν με τα παιδιά εις γνώση τους σεξουαλικοποίησαν τη συζήτηση…

«Η έρευνά μας έχει έναν ουσιαστικό στόχο, να αναδείξει ένα πρόβλημα με το οποίο εμείς ερχόμαστε σε επαφή σχεδόν καθημερινά μέσα από την εθνική τηλεφωνική γραμμή για τα παιδιά τη SOS 1056. Η αλήθεια είναι ότι το διαδίκτυο συνιστά ένα πολύ ζωντανό και ταυτόχρονα ψυχολογικό χώρο. Κάθε άτομο είναι ελεύθερο να εξερευνήσει διάφορες πτυχές και σίγουρα η ανωνυμία διευκολύνει οποιαδήποτε άρση των αναστολών, οπότε μια συμπεριφορά ενός ανθρώπου που μπορούσε να προκαλέσει οποιαδήποτε αναστολή, τώρα σίγουρα ξεπερνιέται, καθώς δεν υπάρχουν άμεσες αρνητικές συνέπειες. Άρα πολύ εύκολα ένας χρήστης θα προσελκύσει ένα ανήλικο άτομο μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και θα προσπαθήσει να συνομιλήσει μαζί του», είπε η κ. Παΐλα.

«Είναι και ένας από τους βασικότερους κινδύνους που προσπαθούμε να ενημερώσουμε τα παιδιά γι’ αυτό η άμεση εμπειρία από τα παιδιά προς τα ίδια τα παιδιά είναι και το σπουδαιότερο αυτής της έρευνας», συμπλήρωσε η ψυχολόγος.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη

Μιλούμε για μία έρευνα, άρα μιλούμε για ένα δείγμα ουσιαστικά του τι συμβαίνει. Μπορούμε να αντιληφθούμε κατ ΄επέκταση, τι γίνεται, σ’ αυτό τον μεγάλο, χαοτικό κόσμο του διαδικτύου;

Είναι μερικά από τα φαινόμενα και τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί στο διαδίκτυο, ωστόσο σε καμία περίπτωση εμάς στόχος μας δεν είναι να δαιμονοποιήσουμε το διαδίκτυο. Σαφώς το διαδίκτυο έχει καταλάβει μεγάλο χώρο και χρόνο στην καθημερινότητά μας και σίγουρα είναι ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής μας. Κάθε γονέας και κάθε άνθρωπος θα ήταν αναποτελεσματικό να κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια και να αποκόψει τα παιδιά από τη χρήση του διαδικτύου. Στόχος μας κυρίως είναι να προετοιμάσουμε κατάλληλα τα παιδιά προκειμένου να έχουν η γνώση αυτών των κινδύνων και να αναπτύξουν τα αντανακλαστικά εκείνα, προκειμένου να αντιδράσουν αν προκύψει κάτι κατά τη χρήση του διαδικτύου.

Βλέπετε μέσα από τις έρευνες που γίνονται, αλλά και μέσα από τη δική σας εμπειρία ότι αυτό «πιάνει τόπο», δηλαδή υπάρχουν παιδιά έξυπνα φερόμενα, που κατάφεραν να μην ενδώσουν σε διάφορες τέτοιες προσκλήσεις επιτήδειων;

Φυσικά. Η γνώση του διαδικτύου και των κινδύνων, αλλά θα πούμε και για τα οφέλη του διαδικτύου εξοπλίζει τα παιδιά με όλες τις κοινωνικές δεξιότητες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους. Ωστόσο είναι πάρα πολύ φυσιολογικό στον καθένα και την καθεμία από εμάς, πόσο μάλιστα σε ένα ανήλικο παιδί κατά τη χρήση του διαδικτύου πιθανότατα και από τους κινδύνους που ελλοχεύει να κάνουν οποιοδήποτε λάθος. Σε αυτή την περίπτωση, κάθε παιδί που μπορεί να έχει βιώσει οποιαδήποτε δυσάρεστη εμπειρία υπάρχει τρόπος να ξεπεραστεί και φυσικά να ζητήσει βοήθεια, πρώτα απ’ όλα από τους γονείς του, άρα μια πολύ σημαντική συμβουλή στους γονείς είναι να είναι αρκετά διαθέσιμοι στα παιδιά τους γιατί τα παιδιά φοβούνται να ανοιχτούν στους ενήλικες για κάτι που συνέβη στο διαδίκτυο. Θεωρούν ότι οι ενήλικες πολλές φορές λόγω των ελλιπών γνώσεων που έχουν δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν την ανάγκη τους για επικοινωνία ή πιθανότατα ότι θα διακοπούν τα προνόμιά τους και η πρόσβαση στο διαδίκτυο. Σε κάθε περίπτωση όμως ένα παιδί εάν αντιμετωπίσει οτιδήποτε στο διαδίκτυο και δεν μπορεί να το μοιραστεί με έναν έμπιστο ενήλικα μπορεί να ζητήσει βοήθεια 24 ώρες το 24ωρο κι ανώνυμα μέσα από την γραμμή 1056 και το chat 1056.

Μέσα από έρευνα 14 χρήστες σε σύνολο 88 σεξουλικοποίησαν τη διαδικτυακή συζήτηση με ανήλικο!

Προφανώς από τότε που έγινε γνωστή και η λειτουργία της γραμμής και υπάρχει η δυνατότητα τα ίδια τα παιδιά είτε να τηλεφωνούν , είτε διαδικτυακά να θέτουν το ζήτημα που τους απασχολεί, θα είναι μεγάλος πλέον ο αριθμός αυτός των ανήλικων που εμπιστεύονται και ζητούν την άποψη των ειδικών…

Ακριβώς και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι γι’ αυτό κυρίως ως προς την εμπιστοσύνη που δείχνουν τα παιδιά σε μας και στο επιστημονικό προσωπικό της γραμμής και του chat και προσπαθούν τα ίδια να διεκδικήσουν μία λύση γι’ αυτό που τους συμβαίνει. Εμπιστεύονται και η ανωνυμία βοηθάει ένα παιδί που μπορεί να φοβάται. Ο φόβος είναι ένας ανασταλτικός παράγοντας, οπότε χαιρόμαστε πάρα πολύ που τα παιδιά εμπιστεύονται το Χαμόγελο του Παιδιού και μοιράζονται τον προβληματισμό τους μαζί μας, μοιράζονται τον τρόπο που βιώνουν αυτό που συμβαίνει και από κοινού με το επιστημονικό προσωπικό προσπαθούμε να βρούμε την καλύτερη δυνατή λύση για τα παιδιά.

Πάντως είναι σημαντικό κι αυτό που έχετε κάνει με το Ευρωπαϊκό Μαθητικό Εθελοντικό Δίκτυο που τα ίδια τα παιδιά γίνονται κοινωνοί και των όποιων προβλημάτων και λύσεων που μπορούν να δοθούν σε κάποια ζητήματα και που μπαίνουν στη διαδικασία να σκεφτούν και πως σκέφτεται ο συνομήλικός τους αλλά και να τον προτρέψουν να ζητήσει την βοήθεια εφόσον χρειαστεί…

Γενικότερα, ο Οργανισμός το Χαμόγελο του Παιδιού έχει ξεκινήσει από ένα παιδί οπότε η φωνή των παιδιών είναι για μας πάρα πολύ σημαντική και η ενεργό συμμετοχή τους, άρα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν φωνή και λόγο στην καθημερινότητά τους σε πράγματα που απασχολούν το μέλλον τους. Σκεφτείτε πόσο πιο εύκολα εισακούετε ένα μήνυμα από έναν ομότιμο, ένα παιδί που ξέρει, που μπορεί να κατανοήσει πως σκέφτεται και αντιλαμβάνεται τις ανάγκες ενός άλλου παιδιού. Οπότε για μας είναι πολύ σημαντικό, τα παιδιά, οι μαθητές εθελοντές, οι yousmiler να μπορούν να είναι κοινωνοί του μηνύματος προς οποιοδήποτε παιδί μας χρειάζεται.

Φαντάζομαι , όχι τυχαία και οι θεματικές που επέλεξαν τα ίδια τα παιδιά . Προφανώς είναι αυτές οι οποίες βρίσκονται στην κορυφή και των δικών τους προβληματισμών ή έχουν δει, έχουν διαπιστώσει ότι αυτά είναι που αφορούν στους συνομηλίκους τους. Εκδικητική πορνογραφία, διαδικτυακός εκβιασμός, ηλεκτρονικός τζόγος;

Τα παιδιά ουσιαστικά επέλεξαν εκείνα, την θεματολογία και το προφίλ που θα δημιουργηθεί, ακριβώς γιατί βλέπουμε ότι τα περιστατικά γύρω από αυτά τα φαινόμενα αυξάνονται διαρκώς. Τα παιδιά έρχονται στα μαθήματα κοινωνικής δικτύωσης, γενικότερα ο πειραματισμός στα μέσα δίνει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε και διάφορους άλλους ανθρώπους. Οπότε τα παιδιά θεώρησαν ότι αυτές οι τρεις θεματικές είναι και αυτές που μπορούν να απευθυνθούν τα παιδιά προκειμένου να μεταδώσουν τα μηνύματα πρόληψης, προκειμένου να διαφύγουν οποιονδήποτε κίνδυνο.

Συμβουλευτικά, τι θα θέλατε να πείτε στους γονείς, που ενδεχομένως δεν γνωρίζουν πολλά, είτε κάτι ενδεχομένως να έχουν ακούσει, αλλά να μην έχουν ανταποκριθεί, είτε και κάποιοι που έχουν καταλάβει κάποια πράγματα, αλλά ενδεχομένως να μην ήξεραν, ή ξέρουν μέχρι τώρα που να απευθυνθούν;

Το βασικότερο που θα πω στους γονείς είναι να θυμούνται ότι προκειμένου να έχουν ένα ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας και έναν γόνιμο διάλογο με τα παιδιά τους δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικά επικριτικοί και από την εμπειρία και από τις συνήθειες που μπορεί να είχε ένα παιδί στο διαδίκτυο. Θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κρατήσουν ισορροπίες. Τα παιδιά είναι ενθουσιώδεις χρήστες της τεχνολογίας, το θέμα είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αξιοποιήσουν αυτό τον ενθουσιασμό και να εξασφαλίσουν μια ισορροπία. Σε κάθε περίπτωση διαχειριζόμαστε με ψυχραιμία οποιαδήποτε πληροφορία μας δίνεται από ένα παιδί, προκειμένου να το ακούσουμε προσεκτικά, πρέπει να είμαστε υποστηρικτικοί και οι αντιδράσεις μας θα πρέπει να συμβαδίζουν με τα γεγονότα και σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι ένας γονέως ο οποίος δεν γνωρίζει πως να διαχειριστεί αυτό που του εκμυστηρεύεται το παιδί του, μπορεί να τηλεφωνήσει στην εθνική γραμμή για τα παιδιά SOS 1056, να λάβει κατευθείαν οδηγίες από το επιστημονικό προσωπικό.