Βιοποικιλότητα: Κρίσιμες διαπραγματεύσεις στη Νέα Υόρκη για την προστασία των ωκεανών

H διεθνής κοινότητα αρχίζει τη Δευτέρα νέο γύρο διαπραγματεύσεων που διοργανώνει ΟΗΕ με στόχο μια δεσμευτική συνθήκη για την προστασία της ανοικτής θάλασσας, η οποία θα μπορούσε να καθορίσει το εάν είναι δυνατό να επιτευχθούν οι στόχοι για προστασία της βιοποικιλότητας.

Έπειτα από 15 χρόνια άτυπων και επίσημων συνομιλιών, είναι η τρίτη φορά σε λιγότερο από έναν χρόνο που οι διαπραγματευτές συναντώνται στην Νέα Υόρκη για έναν γύρο διαπραγματεύσεων που προορίζεται να είναι «ο τελευταίος».

Αυτή τη φορά, οι συνομιλίες ξεκινούν σε κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας, μετά την ιστορική καταρχήν συμφωνία για την προστασία του 30% της ξηράς και των ωκεανών, η οποία επιτεύχθηκε τον Δεκέμβριο στο Μόντρεαλ στη σύνοδο COP15 για την Βιοποικιλότητα.

«Είμαστε αισιόδοξοι για το γεγονός ότι η COP15 για την Βιοποικιλότητα έδωσε την αναγκαία ώθηση στις κυβερνήσεις ώστε η συμφωνία αυτή να φθάσει στην γραμμή του τερματισμού», δήλωσε ο Πέπε Κλαρκ του WWF.

Οι διαπραγματεύσεις στη Νέα Υόρκη θα διαρκέσουν μέχρι τις 3 Μαρτίου.

Η ανοικτή θάλασσα αρχίζει εκεί που τελειώνουν οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες των κρατών, οι οποίες εκτείνονται έως 200 ναυτικά μίλια (370 χιλιόμετρα) από τις ακτές, και κατά συνέπεια δεν ανήκει στην δικαιοδοσία καμίας χώρας.

Αν και αντιστοιχεί στο 60% των ωκεανών και περίπου το ήμισυ του πλανήτη, η ανοικτή θάλασσα μένει ως σήμερα στο παρασκήνιο, ενώ το βάρος έχει πέσει στις παράκτιες ζώνες και ορισμένα εμβληματικά είδη.

«Δεν υπάρχει παρά ένας ωκεανός, και ένα υγιής ωκεανός σημαίνει υγιή πλανήτη», λέει η Ναταλί Ρέι της High Seas Alliance που περιλαμβάνει δεκάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Τα ωκεάνια οικοσυστήματα, τα οποία απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, κάθε είδους ρύπανση και την υπεραλίευση, παράγουν το ήμισυ του οξυγόνου που αναπνέουμε και περιορίζουν την παγκόσμια θέρμανση απορροφώντας σημαντικό μέρος του CO2 από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Η επιδιωκώμενη συμφωνία αφορά την ανοιχτή θάλασσα που δεν ανήκει στη δικαιοδοσία καμίας χώρας

«Τελευταία ευκαιρία»

Παρά την αισιοδοξία που επικρατεί και τις άτυπες διαπραγματεύσεις που έχουν διεξαχθεί μετά τον τελευταίο γύρο συνομιλιών του Αυγούστου, οι υπερασπιστές των ωκεανών προειδοποιούν για ενδεχόμενο ναυάγιο.

«Μια νέα αποτυχία θα θέσει σε αμφισβήτηση την ίδια την διαδικασία», δηλώνει η Λιζ Κάραν της μη κυβερνητικής οργάνωσης Pew Charitable Trusts.

«Έχουμε ήδη ξεπεράσει τις προθεσμίες. Οι συνομιλίες αυτές είναι η τελευταία ευκαιρία. Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να αποτύχουν», επιμένει σε ανακοίνωση η Λόρα Μέλερ της Greenpeace.

Το σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, γεμάτο παρενθέσεις και εναλλακτικές, αντανακλά την πληθώρα των επίμαχων θεμάτων που διακυβεύονται.

Η προστατευομένων θαλασσίων ζωνών περιλαμβάνεται στην ατζέντα των συνομιλιών «για την προστασία και την αειφόρο χρησιμοποίηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας των περιοχών που δεν ανήκουν σε εθνική δικαιοδοσία».

Οι κυβερνήσεις όμως παραμένουν διχασμένες σχετικά με την δημιουργία καταφυγίων.

Συμφωνία δεν υπάρχει και σχετικά με υποχρεωτική αποτίμηση των περιβαλλοντικών συνεπειών των δραστηριοτήτων στην ανοικτή θάλασσα.

Και ο καταμερισμός των πιθανών ωφελειών που θα προκύψουν από την εκμετάλλευση των γενετικών πόρων στην ανοικτή θάλασσα, όπου οι φαρμακευτικές, χημικές βιομηχανίες ελπίζουν να ανακαλύψουν θαυματουργούς μικρο-οργανισμούς, είναι ένα από τα πλέον επίμαχα ζητήματα.

Καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τέτοια δαπανηρά ερευνητικά προγράμματα, ανησυχούν ότι θα μείνουν στο περιθώριο των πιθανών εξελίξεων. Και κατά την διάρκεια των συνομιλιών του Αυγούστου, παρατηρητές κατηγόρησαν τις πλούσιες χώρες, κυρίως την Ευρωπαϊκή Ενωση, ότι περίμεναν το τελευταίο λεπτό για να κάνουν μια κίνηση.

Για να ακουστεί η φωνή των υπερασπιστών των ωκεανών σε ολόκληρο τον κόσμο, η ηθοποιός και ακτιβίστρια Τζέιν Φόντα θα επιδώσει το βράδυ στην πρόεδρο της διάσκεψης Ρένα Λι κείμενο με 5 εκατομμύρια υπογραφές που απαιτεί «ισχυρή» συνθήκη.

Με την περίπλοκη και τεράστια αυτή συνθήκη, η οποία θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν και άλλους οργανισμούς που έχουν ως αντικείμενο ζώνες των ωκεανών, την αλιεία, την εκμετάλλευση του υπεδάφους των ωκεανών, ακόμη και αν υπάρξει τελικά συμφωνία, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, προειδοποιούν οι υπερασπιστές των ωκεανών.

Σύμφωνα με την Greenpeace, 11 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα ωκεανού πρέπει να τίθενται σε καθεστώς προστασίας κάθε χρόνο και μέχρι το 2030 για την επίτευξη του στόχου της διάσωσης του 30% των εδαφών και των θαλασσών του πλανήτη, στόχου γνωστού ως «30 μέχρι το 30».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Reuters