Τι απέγινε η μέση ηλικία; Η μυστηριώδης περίπτωση του εξαφανισμένου σταδίου ζωής

Όσον αφορά την κουλτούρα της οθόνης, η μέση ηλικία δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε. Το περιοδικό People ανέφερε πέρυσι με χαρά ότι οι χαρακτήρες στο And Just Like That, τη συνέχεια της σειράς του Sex and the City, είχαν την ίδια ηλικία (κατά μέσο όρο 55) με τα Golden Girls όταν έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό; Τα Χρυσά Κορίτσια έμοιαζαν πολύ μεγαλύτερες στα μάτια μας.

Εν τω μεταξύ, ένας δημοφιλής λογαριασμός στο Twitter, το The Meldrew Point, έχει ως μοναδικό σκοπό να γιορτάζει τους ανθρώπους που, απίθανο, έχουν φτάσει στην ηλικία που ήταν ο ηθοποιός Ρίτσαρντ Γουίλσον όταν εμφανίστηκε στο πρώτο επεισόδιο του One Foot in the Grave (Δηλαδή 19.537 ημέρες). Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά σε αυτούς τους τύπους των 53,5 ετών περιλαμβάνονται η J-Lo, η Renée Zellweger, η Molly Ringwald, η Julia Sawalha και ο Ice Cube.

Happy Meldrew Point Day, Jennifer Lopez! Today she’s reached 19,537 days old, matching Richard Wilson’s age when episode 1 of One Foot In The Grave was aired on Jan 4, 1990. I don’t believe it! pic.twitter.com/FYCdSwFPdl

— Meldrew Point (@MeldrewPoint) January 19, 2023

Ούτε νέοι, ούτε γέροι

Παλαιότερα, τα 40 ήταν ο δείκτης για τη μέση ηλικία, αλλά τώρα, η εξεύρεση συμφωνίας σχετικά με το πότε αρχίζει η μέση ηλικία και τι αντιπροσωπεύει δεν είναι εύκολη. Το αγγλικό λεξικό Collins την ορίζει ως «την περίοδο της ζωής σας κατά την οποία δεν είστε πια νέοι αλλά δεν έχετε γεράσει ακόμα».

Η Encyclopaedia Britannica λέει ότι είναι μεταξύ 40 και 60 ετών. Εν τω μεταξύ, μια έρευνα της YouGov του 2018 ανέφερε ότι οι περισσότεροι Βρετανοί ηλικίας μεταξύ 40 και 64 ετών θεωρούσαν τους εαυτούς τους μεσήλικες – αλλά το ίδιο ισχύει και για το 44% των ατόμων ηλικίας μεταξύ 65 και 69 ετών.

«Δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να επιβάλουμε τη χρονολογική ηλικία για το τι είναι ή δεν είναι μέση ηλικία» λέει ο καθηγητής Les Mayhew, επικεφαλής της παγκόσμιας έρευνας στο Διεθνές Κέντρο Μακροζωίας του Ηνωμένου Βασιλείου. «Με τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο, τα 30 χρόνια δεν είναι πλέον η μέση ηλικία- αυτή έχει περάσει στα 40 με 50».

Αλλά ακόμη και τότε, πιστεύει ότι η τοποθέτηση ενός αριθμού δεν έχει νόημα. «Στα 50 μπορεί να σκέφτεστε μια δεύτερη ή και τρίτη καριέρα, αλλά άλλοι να έχετε σοβαρά προβλήματα υγείας και να μην μπορείτε να εργαστείτε.

»Οι κυβερνήσεις προσπαθούν πάντα να επιβάλλουν αυτές τις ταμπέλες διοικητικής ευκολίας για πράγματα που υποτίθεται ότι πρέπει να συμβαίνουν σε μια συγκεκριμένη ηλικία – για παράδειγμα, υποτίθεται ότι είσαι ενήλικας στην ηλικία των 18 ετών και δεν είσαι αρκετά μεγάλος για να λάβεις κρατική σύνταξη πριν από τα 66 έτη. Εντελώς αυθαίρετα».

Τα Χρυσά Κορίτσια στα 80s

Ποιος ορίζει την ωρίμανση πέρα από την ίδια τη φύση; Α, ο καθρέφτης, σωστά!

Ο Patrick Reid, 53 ετών, είναι ένας χρηματοοικονομικός έμπορος με έδρα το Λονδίνο, ο οποίος έχει μια ασυνήθιστη οπτική για την ηλικία. «Πήγα αργά στο πανεπιστήμιο- ήμουν 23 ετών και οι άλλοι φοιτητές συνήθιζαν να μου λένε: «Ω, είσαι τόσο μεγάλος!». Στη συνέχεια, αφού εργάστηκα για 15 χρόνια ως προγραμματιστής προγραμμάτων στο BBC Two, αποφάσισα να αλλάξω καριέρα. Εμφανίστηκα για την πρώτη μου μέρα σε ένα γραφείο διαπραγμάτευσης προθεσμιακών συμβολαίων με το καλύτερό μου κοστούμι και μία εφημερίδα Guardian κάτω από τη μασχάλη μου. Το μέρος ήταν γεμάτο από αυτούς τους 21χρονους με τα τζιν που έλεγαν: «Ποιος στο διάολο είναι αυτός;».

»Στη συνέχεια, πριν από οκτώ χρόνια, έκανα άλλη μια αλλαγή. Ήμουν ένα μικρό party animal, έτσι αποφάσισα να κάνω βήματα για να γίνω πιο ευτυχισμένος και πιο γυμνασμένος. Αισθάνομαι τόσο τυχερός ώρα που μπορώ να πηγαίνω στο γυμναστήριο, να διευθύνω τη δική μου επιχείρηση και να έχω μια ολιστική άποψη για τη ζωή. Η ηλικία δεν έχει καμία σημασία για μένα, εκτός από το ότι μερικές φορές κοιτάζομαι στον καθρέφτη και λέω: «Ω ναι, στην πραγματικότητα είμαι 53 ετών»».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη And Just Like That… (@justlikethatmax)

Τα πράγματα έχουν αλλάξει στην εργασία και αυτό παίζει ρόλο

Η μέση ηλικία είχε κάποτε ένα είδος σκοπού, μια εποχή που προσέφερε τη σταθερότητα και τη συνέχεια που έδινε μια δουλειά και οι κόποι μιας ζωής. Τώρα, δεν είναι μόνο η απασχόλησή σας που μπορεί να αισθάνεται επισφαλής, αλλά η ίδια η λειτουργία της εργασίας σας. Έρευνα του Institute for the Future ανέφερε ότι το 85% των θέσεων εργασίας που θα υπάρχουν μέχρι το 2030 δεν υπάρχουν ακόμη.

«Παλιά αυτό ήταν ένα στάδιο στο οποίο επιβραδύνεις για να απολαύσεις τη ζωή. Επέτρεπε στο άτομο να κάνει έναν απολογισμό και να επανεκτιμήσει» λέει η Julia Bueno, θεραπεύτρια και συγγραφέας του βιβλίου Everyone’s a Critic.

«Τώρα, αν θέλεις μπορείς να εκπαιδευτείς για να γίνεις ψυχοθεραπευτής!». Νομίζω ότι η μέση ηλικία αντικατοπτρίζει ότι έχεις ακόμα ζωή μέσα σου- αγκαλιάζεις ένα τελευταίο ζήτω. Αλλά γνωρίζω επίσης ότι μερικοί άνθρωποι αισθάνονται πιεσμένοι να επανεφεύρουν τον εαυτό τους, να φαίνονται φανταστικοί, να μην επιβραδύνουν ή να γερνούν με χάρη. Υπάρχει η πίεση να βάλεις ρετινόλη στο πρόσωπό σου ή να σβήσεις τα γκρίζα μαλλιά. Δεν επιτρέπεται να είσαι απλώς γκρίζα – πρέπει να είσαι γοητευτική».

Μητέρα στα 40 και τα 50

Η Bueno εργάζεται με πολλές γυναίκες που έχουν γίνει μητέρες στα 40, ακόμη και στα 50 τους, και θεωρεί ότι αυτή είναι άλλη μια σημαντική αλλαγή. «Το να έχεις ένα νεογέννητο στην αγκαλιά σου πετάει από το παράθυρο τις χιλιοειπωμένες ιδέες για τη μέση ηλικία».

Οι ίδιες οι λέξεις «μέση ηλικία» μπορεί να προκαλέσουν έντονες αρνητικές αντιδράσεις. Η Roz Colthart, 49 ετών, διευθύνει μια επιχείρηση ακινήτων στο Εδιμβούργο παράλληλα με τις σπουδές της για ένα μεταπτυχιακό. «Η μέση ηλικία ως όρος σε κάνει να αισθάνεσαι λίγο αηδία. Ο όρος «μέση» είναι τόσο αδιάφορος- ποιος θέλει να είναι μέσος όρος; Δεν είσαι πια νέος, αλλά δεν είσαι και ένας ηλικιωμένος γλυκούλης για τον οποίο οι άνθρωποι θα παραδώσουν τη θέση τους στο λεωφορείο. Ωστόσο, η μέση ηλικία είναι στην πραγματικότητα ένα φανταστικό μέρος. Απλώς η επικριτική στάση απέναντί της είναι καταθλιπτική».

Η Colthart δεν συμπληρώνει πολλά από τα παραδοσιακά κουτάκια της μέσης ηλικίας. «Δεν έχω σύζυγο, δεν έχω παιδιά. Υπάρχει μια πίεση στους ανθρώπους ότι πρέπει να συμμορφωθούμε με τον κύκλο ζωής ανάλογα με την ηλικία μας».

Είναι αλήθεια ότι, στο παρελθόν, η μέση ηλικία συνδεόταν με ένα συγκεκριμένο σύνολο συνθηκών ζωής – υποθήκη, σύζυγος, παιδιά, μηχανή του γκαζόν. Αλλά για πολλούς, αυτά τα στάδια της ζωής συμβαίνουν αργότερα ή καθόλου.

Η Dalia Hawley, 41 ετών, ζει στο Wakefield με τον σύντροφό της και τις τρεις κότες τους και διευθύνει μια επιχείρηση περιποίησης δέρματος με μερική απασχόληση. «Μπορεί για κάποιους να χαρακτηρίζομαι ως μεσήλικη, αλλά δεν το νιώθω. Ένα μέρος μου αισθάνεται μερικές φορές ότι θα έπρεπε να έχω ένα σπίτι ή να έχω μια δουλειά πλήρους απασχόλησης, αλλά μετά σκέφτομαι ότι δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάτι χειρότερο. Ποτέ δεν κέρδισα αρκετά για να πάρω υποθήκη. Όταν ήμουν στα 20 μου, νόμιζα ότι τα 40 ήταν πολύ μεγάλα. Αλλά τώρα που έφτασα εκεί, νιώθω νεότερη και πιο γυμνασμένη από ποτέ».

Ποια ηλικία λοιπόν θεωρεί ότι είναι μεγάλη; «Δεν είμαι σίγουρη ότι υπάρχει τέτοια ηλικία. Είναι περισσότερο θέμα του αν κάποιος μπορεί να ζήσει ανεξάρτητα. Για παράδειγμα, και οι δύο γονείς μου είναι στα τέλη της δεκαετίας του 70 και εξακολουθούν να ταξιδεύουν με το τροχόσπιτό τους. Δεν τους θεωρώ καθόλου ηλικιωμένους».

Photo: Instagram

Δεν μας παρατάτε με τη «μέση ηλικία;» λέω εγώ;

Ο συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών Casey Kelleher, 43 ετών, είναι μία ακόμα «μεσήλικας της χιλιετίας» (Middle-Aged Millennials). Είναι εξίσου καυστική για την ιδέα του να είσαι μεσήλικας: «Αισθάνομαι ότι μόλις τώρα ξεκινάω τη ζωή μου. Ο πρώτος μου γιος γεννήθηκε όταν ήμουν 17 ετών και ο δεύτερος στα 20. Γνώρισα τον σύζυγό μου μερικά χρόνια αργότερα. Τα παιδιά έφυγαν από το σπίτι και τώρα επανεκτιμούμε τη ζωή μας». Ενώ οι περισσότεροι φίλοι της εγκαθίστανται με νέες οικογένειες, εκείνη σκέφτεται να ταξιδέψει, να μετακομίσει στο εξωτερικό ή να εργαστεί με ανάδοχα παιδιά.

«Η μέση ηλικία δεν είναι ένα οροπέδιο» λέει. «Δεν μου αρέσει η φράση στην “άλλη πλευρά του λόφου”, λες και οι καλύτερες στιγμές είναι πίσω σου. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο καιρό μπορεί να ζήσουμε, αξίζει να απολαμβάνουμε κάθε μέρα».

Η Kelleher βρίσκει ότι το να γράφει για χαρακτήρες μεγαλύτερης ηλικίας είναι συναρπαστικό. «Τα διακυβεύματα είναι πολύ υψηλότερα στη μέση ηλικία. Μέχρι τότε, οι άνθρωποι έχουν πλουσιότερες εμπειρίες ζωής, δια βίου φιλίες, πραγματική αγάπη, απώλεια, πόνο και σπαραγμό. Οι χαρακτήρες έχουν περισσότερα να χάσουν αν τα πράγματα πάνε στραβά. Ο τρόπος με τον οποίο οι χαρακτήρες, ιδίως οι γυναικείοι, μεταξύ 40 και 60 ετών απεικονίζονται από τη γενιά μου των συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας και στην τηλεόραση έχει αρχίσει να αλλάζει».

Δείτε το βίντεο

Να τη κι η εμμηνόπαυση

Οι ιστορίες που αφηγούμαστε σχετικά με το να είμαστε σε μια συγκεκριμένη ηλικία είναι ισχυρές επειδή αντικατοπτρίζουν το τι αναμένεται από εμάς, τι δυνατότητες μπορεί να μας περιμένουν. Η Sharon Blackie, ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Hagitude: Reimagining the Second Half of Life, λέει ότι τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον για τις γυναίκες, η πολιτισμική συζήτηση έχει μετατοπιστεί έτσι ώστε η εμμηνόπαυση να έχει επισκιάσει τη μέση ηλικία ως σημαντική μετάβαση.

«Το ενδιαφέρον είναι ότι η εμμηνόπαυση μπορεί να συμβεί σε όλες τις διαφορετικές ηλικίες – μέσα στα 40, μέσα στα 50 και πέρα από αυτά – και όχι σε μία ηλικία». Σίγουρα, ντοκιμαντέρ υψηλού προφίλ, όπως το ντοκιμαντέρ Sex, Myths and the Menopause του Channel 4, και διαδικτυακές κοινότητες όπως το Noon, έχουν αλλάξει τη συζήτηση.

Η Blackie παρατηρεί ότι, στη λαϊκή παράδοση, η μάγισσα, ενώ φαίνεται να είναι η επιτομή των φόβων των ανθρώπων για τη γήρανση, στην πραγματικότητα είναι ένα θετικό αρχέτυπο. «Η μάγισσα είναι μια γυναίκα, από την εμμηνόπαυση και μετά, που δεν ορίζεται από τη σχέση της με κανέναν άλλον. Δεν είναι η μητέρα, η κόρη ή η σύζυγος κάποιου- έχουν τη δική τους δύναμη, τον δικό τους τρόπο ύπαρξης στον κόσμο. Υπάρχει μια ελευθερία στο να μην ανήκουν σε κανέναν που τους επιτρέπει να καρποφορήσουν στον κόσμο».Είναι μια ανακουφιστική θεωρία, αλλά ο κόσμος έχει πολύ μέλλον μέχρι να την αποδεχθεί. Αρκεί να παρακολουθήσετε το βιτριολικό κύμα που προκλήθηκε από την εμφάνιση της Μαντόνα στα Grammys για να συνειδητοποιήσετε ότι εξακολουθεί να υπάρχει διάχυτος φόβος σχετικά με το πώς οι γυναίκες επιλέγουν να αντιμετωπίσουν τη διαδικασία της γήρανσης.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Madonna (@madonna)

Και τι γίνεται με τους άνδρες;

Στο παρελθόν, η κρίση της μέσης ηλικίας των ανδρών είχε μια σειρά από πατροπαράδοτα κλισέ, από την κόκκινη Ferrari ή τη Harley-Davidson μέχρι την τροφαντή σύζυγο. Είναι αυτά ακόμη επίκαιρα; Σήμερα, ο όρος φαίνεται να συνδέεται περισσότερο με το άγχος, την κατάθλιψη και την αναζήτηση νοήματος παρά με την αναζήτηση δερμάτινων παντελονιών.

«Αν και οι άνδρες δεν βιώνουν την ίδια κατακλυσμική σωματική αλλαγή με τις γυναίκες στη μέση ηλικία, πολλοί από τους άνδρες με τους οποίους μιλάω περνούν μια σημαντική ψυχολογική αλλαγή γύρω στην ηλικία των 50 ετών, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από μια παρόμοια αίσθηση θλίψης και απώλειας που περνούν οι γυναίκες με την εμμηνόπαυση» λέει η Blackie.

«Ο Καρλ Γιουνγκ θεωρούσε ότι το πρώτο μισό της ζωής αφορά την εργασία στον εξωτερικό κόσμο, την ανάπτυξη της ταυτότητας, της καριέρας και της οικογένειας. Θεωρούσε ότι το δεύτερο μισό της ζωής αφορά τη στροφή προς τα μέσα, την αναζήτηση νοήματος, πνευματικού ή άλλου».

Και εδώ έγκειται το πρόβλημα με όλη τη νοητική γυμναστική του τύπου «η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός». Η απαλλαγή από τη μέση ηλικία είναι ανακουφιστική, διότι αν δεν αντιμετωπίσουμε ποτέ το γεγονός ότι βρισκόμαστε στη μέση, δεν θα χρειαστεί ποτέ να σκεφτούμε το τέλος. Μέχρι να αναγκαστούμε, δηλαδή.

*Με στοιχεία από theguardian.com