Παπανδρέου: Μια γιορτή, ένα σενάριο και ένα γαλάζιο λάθος

Δεν είναι συχνό φαινόμενο ο Γιώργος Παπανδρέου να απαντάει σε σενάρια που τον αφορούν -ακόμα κι αν πρόκειται για επαφές που έκανε ή προτίθεται να κάνει και για συναντήσεις που είχε, τυχαίες ή μη. Τα δημοσιεύματα που αφορούσαν το συναπάντημά του με τον Αλέξη Τσίπρα, ωστόσο, προκάλεσαν την αντίδρασή του. Οχι γιατί η συνάντηση δεν ίσχυε: ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και ο πρώην πρωθυπουργός βρέθηκαν όντως στο σπίτι κοινού τους φίλου-δημοσιογράφου πριν τα Χριστούγεννα, σε κοινωνική εκδήλωση που δεν ήταν οι μόνοι προσκεκλημένοι.

Η απάντηση είχε περισσότερο να κάνει με το περιεχόμενο και την πιθανότητα εκεί να «έκλεισε» μια συμφωνία για την περίφημη «κυβέρνηση των ηττημένων»: «όσοι συνωμοτούν κρύβονται και φαντάζονται μόνο συνωμοσίες και συνωμότες. Όσοι είναι συνεπείς σε αυτά που δημόσια εκφράζουν δεν χρειάζεται να συνωμοτούν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρώην πρωθυπουργός, διαψεύδοντας επί της ουσίας τις συμφωνίες και τις προτάσεις πίσω από κλειστές πόρτες -οι πληροφορίες από όλες τις πλευρές λένε πως καμία ουσιαστική πολιτική κουβέντα περί συνεργασιών δεν έγινε σε εκείνη την συνάντηση.

Στον δρόμο προς την κάλπη της απλής αναλογικής, ο Παπανδρέου ακολουθεί την κομματική γραμμή περί αυτονομίας και διπλής κριτικής τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αξιωματική αντιπολίτευση -διάθεση που ενισχύεται καθώς η Χαριλάου Τρικούπη υπερασπίζεται τις μεταρρυθμιστικές επιλογές της τελευταίας κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ ως απόδειξη σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής και πρακτικής, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα συσπειρωτικό, θετικό αφήγημα για την ιστορία του κόμματος.

Ο σκληρός τόνος που χρησιμοποίησε για τη ΝΔ ο Παπανδρέου, μιλώντας σε κομματική εκδήλωση στον Πύργο λίγες ώρες πριν τα δημοσιεύματα που τον παρουσίαζαν συνδαιτημόνα του Τσίπρα, ήταν για τους γνωρίζοντες δεδομένος. Σ’ αυτήν την παρέμβαση, ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός ήταν αυστηρός και με τον ΣΥΡΙΖΑ: «Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ διακατέχεται από μια αντίληψη κομματικής νομενκλατούρας που θέλει να έχει τον έλεγχο των πάντων. Γι’ αυτό και αδυνατεί να εκφράσει μια πειστική προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης. Γιατί η προοδευτική διακυβέρνηση θέλει τον πολίτη συμμέτοχο και κυρίαρχο, όχι υποταγμένο στα κελεύσματα μιας κομματικής ηγεσίας που θεωρεί ότι είναι μια αριστερή και επαναστατική αυθεντία. Αλλά, μήπως αυτό δεν έπραξαν και ως κυβέρνηση; Υιοθετώντας παράλληλα, όλη την αφήγηση της δεξιάς, για τις αιτίες της κρίσης», ανέφερε από την Ηλεία, ζητώντας από την αξιωματική αντιπολίτευση να κάνει την αυτοκριτική της.

«Είναι αναγκαία και η αυτοκριτική τους, αν μη τι άλλο. Για πολλά θέματα και ειδικά στο θέμα των θεσμών. Η παραδοσιακή Αριστερά πολιτεύτηκε με την αντίληψη, ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Αδυνατίζουν όμως έτσι οι θεσμοί, που αδυνατούν πια να προστατεύσουν τους αδύναμους -όλους μας».

Το σενάριο για τον πρωθυπουργό

Η φημολογία γύρω από το γεύμα των δύο αντρών, η οποία διαψεύστηκε, μιλούσε για μια πρόταση από αυτές που δύσκολα αρνείται κανείς: τον σχηματισμό κυβέρνησης ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής τον Παπανδρέου. Ως σενάριο, μια τέτοια πρόταση από την πλευρά του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα μπορούσε όντως να φέρει σε δύσκολη θέση την πασοκική πλευρά -εφόσον οι αριθμοί με κάποιον τρόπο έβγαιναν και τα προγραμματικά συμφωνούνταν.

Στο στρατόπεδο των παπανδρεϊκών στελεχών, ωστόσο, η έλλειψη αυτοκριτικής από την συριζαϊκή πλευρά δεν είναι απλώς επιχείρημα εναντίον της συνεργασίας, αλλά βασική κόκκινη γραμμή -δεν είναι καθόλου τυχαία η ανάρτηση του Σωκράτη Ξυνίδη, που ρωτούσε δημοσίως τον πρώην πρωθυπουργό αν άκουσε μια συγγνώμη πριν το δείπνο. Υπάρχουν ακόμα πολλοί που θυμούνται τις μέρες του 2010-2011 και τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό φάνηκε και σε κεντροαριστερές παρουσιάσεις των τελευταίων ημερών, όπου η αποτίμηση της προσπάθειας που κατέβαλε η «ηρωική κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ» είναι ίδια, ανεξαρτήτως της εσωκομματικής πλευράς που ερωτάται.

Σε κάθε περίπτωση, ενόψει εκλογών υπάρχουν στελέχη εντός του ΠΑΣΟΚ που επιλέγουν σκληρή αντιδεξιά στάση με στόχο να προσεγγίσουν ένα πασοκικό ακροατήριο που ενδεχομένως τα τελευταία χρόνια να είχε στραφεί στον ΣΥΡΙΖΑ -κανείς τους όμως δεν μιλάει ανοιχτά (και τουλάχιστον δημόσια) για συνεργασία με την αξιωματική αντιπολίτευση -όπως αντίστοιχα έχουν κοπάσει και οι απέναντι φωνές, που διαφωνούν σφόδρα στην σύμπλευση με τον ΣΥΡΙΖΑ, και θέτουν προγραμματικές προτεραιότητες και ισχυρό ποσοστό ως προϋποθέσεις για οποιαδήποτε μετεκλογική συνεργασία με το (κατά τις δημοσκοπήσεις) πρώτο κόμμα.

Το λάθος της ΝΔ

Τα περισσότερα κεντροαριστερά στελέχη στέκονται περισσότερο στην χρονική στιγμή της αποκάλυψης του συναπαντήματος Παπανδρέου-Τσίπρα, μήνες μετά, την οποία συνδέουν με την διάθεση της ΝΔ να δημιουργήσει ένα δίλημμα «εμείς ή αυτοί» -στην δική της ανακοίνωση, η ΝΔ συνέκρινε την περίοδο διακυβέρνησης του Παπανδρέου με την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, χαρακτηρίζοντας τες «τις χειρότερες της Μεταπολίτευσης». Το προχώρησε ένα βήμα παραπέρα: «Σε αντίθεση με τα σενάρια που εξυφαίνονται σε μυστικούς δείπνους- ξεχνώντας τα «Πινοσέτ» και «Ολανδρέου» – ο ελληνικός λαός θυμάται πολύ καλά τι συνέβη όταν το τιμόνι της χώρας κρατούσαν ο κ. Τσίπρας και ο κ. Παπανδρέου», σχολίασε η Πειραιώς.

Σε αυτό το σημείο, λέει η πασοκική πλευρά, η ΝΔ έκανε ένα μεγάλο λάθος: σκάλισε μια περίοδο στην οποία η γαλάζια παράταξη είχε βρεθεί στην αντιμνημονιακή πλευρά, την ώρα που το ΠΑΣΟΚ ψήφισε το πρώτο μνημόνιο, με τα στελέχη του να σηκώνουν το βάρος της ευθύνης και τις ύβρεις από τις πλατείες στην πλάτη τους. Η πρώτη μνημονιακή ψήφος συμπεριλαμβάνει και στελέχη που σήμερα δεν θα έβλεπαν με κακό μάτι μια πιθανή συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ -υπενθυμίζεται ότι η μοναδική βουλευτής της ΝΔ που ψήφισε την πρώτη δανειακή σύμβαση του 2010 ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη.