Μην περιμένουμε να καθαρίσουν οι Αμερικανοί για εμάς

Η σχέση ανάμεσα στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ είναι μακρά και έχει περάσει από πολλές διακυμάνσεις.

Υπήρξαν, άλλωστε, περίοδοι της ιστορίας όπου η αμερικανική παρουσία στη χώρα στην πραγματικότητα ήταν μέρος του προβλήματος.

Όμως, τα χρόνια αυτά έχουν περάσει.

Η χώρα μας ανήκει στη Δύση και δεν υπάρχει κάποιος πραγματικά εναλλακτικός προσανατολισμός για μια χώρα με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της δικής μας, την ευρωπαϊκή προοπτική της, τη γεωγραφική θέση της.

Προφανώς και αυτό δεν σημαίνει ότι η χώρα δεν πρέπει να έχει καλές σχέσεις με τις χώρες που δεν ανήκουν στη Δύση, ιδίως όταν αυτές είναι πολλές και σημαντικές.

Από την άλλη, σε δύσκολες περιόδους, με έναν μεγάλο πόλεμο σε εξέλιξη, προφανώς η χώρα θα κάνει και επιλογές αναγκαστικές.

Σε αυτό το φόντο προφανώς και έχει σημασία η καλή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε όλα τα επίπεδα.

Είναι όμως λανθασμένη μια πεποίθηση ότι οι καλές σχέσεις θα μεταφραστούν ή πρέπει να μεταφραστούν «αυτόματα» και σε θετική παρέμβαση των ΗΠΑ σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά.

Προφανώς και η Ελλάδα έχει κάθε δικαίωμα να θέτει το ζήτημα των επιθετικών πρακτικών της Τουρκίας όταν συζητά με την ηγέτιδα δύναμη της συμμαχίας.

Αυτό, όμως, δεν συνεπάγεται και αυταπάτη ότι αυτή θα «καθαρίσει» το ζήτημα.

Και αυτό έχει δύο διαστάσεις.

Η μία – που θα τη χαρακτήριζα και ίσως ως τη λιγότερο σημαντική – είναι ότι μια τέτοια λογική δεν κατανοεί πώς λειτουργεί η διεθνής πολιτική και πώς εκεί δεν τίθεται ένα θέμα «ανταμοιβής» των καλών υπηρεσιών. Σε αυτό το επίπεδο αυτό που μετράει είναι πώς οι ΗΠΑ σταθμίζουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία. Και η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη και σημαντική χώρα για θελήσουν να έρθουν σε ρήξη μαζί της.

Η άλλη διάσταση – που κατά τη γνώμη μου είναι και πιο σημαντική – είναι ότι πρέπει να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο τελικά μπορεί να έρθει μια πραγματική εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Γιατί μια «εξομάλυνση» που θα έρθει ύστερα από τη μεσολάβηση και πίεση της ηγεμονικής δύναμης είναι εξ ορισμού επισφαλής και σε διακινδύνευση.

Αντίθετα μια πραγματική ελληνοτουρκική προσέγγιση, που ως ένα βαθμό απαιτεί και δική μας αποφασιστικότητα ως προς τις «κόκκινες γραμμές», αλλά κατά βάση περνάει από την πραγματική επεξεργασία ενός οράματος (και άρα οδικού χάρτη) για τη συμπόρευση δύο χωρών που δεν μπορούν παρά να συνυπάρχουν, έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να ευοδωθεί.