Πέθανε ο ιστορικός Γιώργος Δερτιλής

Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 84 ετών άφησε τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου ο επιφανής Έλληνας ιστορικός Γιώργος Δερτιλής. Πέθανε στα Κύθηρα, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια μόνιμα, βυθίζοντας στο πένθος τα αγαπημένα του πρόσωπα και την οικογένειά του.

Τη δυσάρεστη είδηση του θανάτου του επιβεβαίωσε το πρωί της Τρίτης (21/2) η σύζυγός του, Εριέττα Μαυρουδή, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ.

Ποιος ήταν ο Γιώργος Δερτιλής

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939 και υπήρξε από τους σπουδαιότερους ιστορικούς. Αρκετοί τον χαρακτήριζαν ως έναν φιλόσοφο της Ιστορίας.

Σπούδασε Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομικές Επιστήμες στην Αθήνα και Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στην Αγγλία (1973-1977).

Από το 1978 έως το 2000 δίδαξε Ιστορία στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εξελέγη ομοφώνως υφηγητής το 1980 και καθηγητής Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών το 1983.

Επίσης, εξελέγη έμμισθος επισκέπτης καθηγητής στο Χάρβαρντ, στην Οξφόρδη και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας ενώ είχε συμμετάσχει και στο επιστημονικό συμβούλιο ερευνητικών και πολιτισμικών ιδρυμάτων, ελληνικών και γαλλικών.

Το 2000 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην École des Hautes Études en Sciences Sociales του Παρισιού, παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και έζησε στην Γαλλία, όπου του απονεμήθηκε η γαλλική υπηκοότητα και το παράσημο ακαδημαϊκού φοίνικα.

Ο Γιώργος Δερτιλής ήταν αυτός που ίδρυσε το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και διετέλεσε μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας και των Επιστημονικών ή Διοικητικών Συμβουλίων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης και των Ιδρυμάτων Schlumberger και Maison Suger.

Δεκαπέντε βιβλία και πενήντα περίπου άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στην Ελληνική και σε άλλες γλώσσες (αγγλική, γαλλική, ισπανική και ιταλική).

«Με τους δημαγωγούς η Ελλάδα δυστύχησε»

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής» το 2019, με αφορμή την 11η έκδοση του βιβλίου του «Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας, 1750-2015», ο διακεκριμένος Έλληνας ιστορικός μίλησε για τη συγγραφή της ιστορίας, τις επιλογές των πολιτικών ελίτ και την αριστερή διακυβέρνηση.

Ερωτηθείς για «το ιδιότυπο και εξισωτικό μείγμα δημοκρατίας και πελατειακού συστήματος» και για το «έως πότε λειτούργησε αυτό το εξισωτικό μείγμα απορροφώντας συχνά κραδασμούς πολιτικούς και κοινωνικούς», σημείωσε:

«Λειτουργούσε έως και χθες, αλλά το φάρμακο του εξισωτισμού δεν είναι πανάκεια. Χάνει την αποτελεσματικότητά του με την κατάχρηση, ή οδηγεί στον εθισμό και γίνεται δηλητήριο. Οι μύθοι της ελληνικής αρχαιότητας είναι χρήσιμοι, όπως και η Ιστορία της. Στην ελληνική αρχαιότητα, ο δημαγωγός προσέφερε παροχές για να προσελκύσει την υποστήριξη του “όχλου”, τον οποίον ο ίδιος περιφρονούσε βαθύτατα – κι έτσι στερέωνε την εξουσία του και στο τέλος γινόταν Τύραννος, δηλαδή δικτάτωρ […] Δυστυχώς, οι δημαγωγοί είναι ξεδιάντροποι, ικανοί για όλα προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία. Έναν και μόνο τρόπο άμυνας έχει ο πολίτης μιας δημοκρατίας: να μην τους πιστεύει και να καταδικάζει τον δημαγωγό με την ψήφο του.

Και πρόσθεσε: «Όπως έχω γράψει και πει επανειλημμένως από το 2010 έως σήμερα, η Ελλάδα ευτύχησε με τρεις πρωθυπουργούς που δεν ήταν δημαγωγοί και έλεγαν ή προέλεγαν τα δυσάρεστα όταν έπρεπε: τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον Κώστα Σημίτη. Αντιθέτως, από το 1880 έως σήμερα, η Ελλάδα δυστύχησε με τους δημαγωγούς όλων των κομμάτων – συντηρητικών και μη, της Δεξιάς, της Ακροδεξιάς και τώρα της δήθεν Αριστεράς. Αυτό το τελευταίο, τουλάχιστον, έχοντας μαζέψει διακόσια χρόνια πείρα, δεν θα έπρεπε να το περιμένουμε και να το αποφύγουμε;».