Προβληματισμένοι οι ασθενείς με την αναθεώρηση για την χορήγηση του νέου εμβολίου για τον έρπη ζωστήρα

Μόνο στους ανοσοκατεσταλμένους και με προϋποθέσεις θα χορηγείται τελικά το νέο εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 2023 για τους ενήλικες.

Συγκεκριμένα, όπως διαμορφώθηκε από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών περιορίζει τη δωρεάν χορήγηση του εμβολίου σε ανοσοκατεσταλμένους ηλικίας 60 ετών και άνω, ενώ για τους ανοσοκατεσταλμένους 18-59 ετών προβλέπει τη δωρεάν χορήγηση μόνο αν έχουν ήδη υποστεί δύο τουλάχιστον επεισόδια έρπητα ζωστήρα.

Για το νέο εμβόλιο, είχε γνωμοδοτήσει η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων συστήνοντάς το ως προτιμητέο έναντι του προϋπάρχοντος εμβολίου που επί πέντε μήνες βρίσκεται σε έλλειψη και δεν προβλέπεται η διάθεση του τουλάχιστον πριν από τα τέλη Μάρτη.

Ο λόγος της προτίμησης των λοιμωξιολόγων είναι η αυξημένη αποτελεσματικότητα του νέου εμβολίου σε συνδυασμό με τη δυνατότητα χορήγησής του και σε ανοσοκατεσταλμένους, κάτι το οποίο δεν επιτρέπεται με το προϋπάρχον εμβόλιο.

Συγκεκριμένα, η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων είχε χαρακτηρίσει το νέο εμβόλιο ως προτιμητέο για ενήλικες 50 ετών και άνω και ως μοναδικό για ανοσοκατεσταλμένους από 18 ετών και άνω που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για έρπητα ζωστήρα. Από τη σύγκριση των δύο εμβολίων, καταγράφεται η αποτελεσματικότητα 70% του εμβολίου με τον εξασθενημένο ιό και μέχρι 96,6% του νέου, ανασυνδυασμένου εμβολίου, το οποίο μπορεί επίσης να χορηγείται και σε ανοσοκατεσταλμένους, ενώ η αποτελεσματικότητά του φτάνει το 89% έως και 10 χρόνια μετά τον εμβολιασμό. Η προτίμηση των λοιμωξιολόγων στο ανασυνδυασμένο εμβόλιο προκύπτει και από την προστασία από τη νευραλγία που μπορεί να προκαλέσει ο έρπης, η οποία προλαμβάνεται με το εξασθενημένο εμβόλιο σε ποσοστό μέχρι 66% και με το ανασυνδυασμένο σε ποσοστό μέχρι 91,2%.

Τώρα ο προβληματισμός των συλλόγων ασθενών στρέφεται στην προϋπόθεση της νόσησης και μάλιστα για δύο φορές τουλάχιστον, προκειμένου να χορηγηθεί το εμβόλιο σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς κάτω των 60 ετών. Και αυτό, δεδομένου ότι η νόσηση από έρπητα ζωστήρα είναι ιδιαίτερα επώδυνη, πολύ περισσότερο για έναν ανοσοκατεσταλμένο ασθενή, ο οποίος διατρέχει ως και 9 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει τη νόσο.

Σημειώνουμε πως το νέο εμβόλιο εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΜΑ), ενώ το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC) και πολλές ευρωπαϊκές χώρες συνιστούν την χορήγησή του στο γενικό πληθυσμό άνω των 50 ετών, αλλά και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς άνω των 18 ετών. Την ίδια άποψη εκφράζουν η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και η Ελληνική Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής.

Τους προηγούμενους μήνες, η έλλειψη του πρώτου εμβολίου κατά του έρπητα, είχε προκαλέσει αναστάτωση στους γενικούς οικογενειακούς γιατρούς οι οποίοι ζητούσαν τη δωρεάν χορήγηση του νέου εμβολίου που είχε ήδη εγκριθεί, είχε ήδη ενταχθεί στη Θετική Λίστα ώστε να προβλέπεται η αποζημίωσή του από τον ΕΟΠΥΥ. Έμενε μόνο να εγκριθεί και από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών ώστε να μπει στο πρόγραμμα τακτικών εμβολιασμών ενηλίκων κατά της νόσου, ώστε να χορηγείται δωρεάν.

Μια επώδυνη νόσος

Ο έρπης ζωστήρας είναι ένα εξαιρετικά επώδυνο λοιμώδες νόσημα που πλήττει συνήθως τους ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας. Είναι ένα από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα νοσήματα σε άτομα άνω των 50 ετών. Εμφανίζεται σε 1 στους 3 ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας.

Η κύρια αιτία εμφάνισής του έρπητα ζωστήρα είναι το γεγονός ότι οι αμυντικοί μηχανισμοί του ανοσοποιητικού συστήματος προοδευτικά εξασθενούν, ειδικά μετά την ηλικία των 50 ετών ή και λόγω ανοσοκαταστολής λόγω νόσου ή θεραπείας.

Πάνω από το 90% των ενηλίκων ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών είναι ήδη φορείς του ιού που προκαλεί έρπητα ζωστήρα. Δυστυχώς, σε 1 στους 3 ο ιός ενεργοποιείται προκαλώντας την επώδυνη νόσο. Η αρνητική επίπτωση της νόσου στην ποιότητα ζωής των ασθενών είναι σημαντική, καθώς συνοδεύεται από πόνο, συχνά αφόρητο.

Κυριότερες σοβαρές επιπλοκές για τον ασθενή είναι η μεθερπητική νευραλγία (PHN), που εμφανίζεται σε περίπου 30% των ασθενών όταν ο πόνος γίνεται μακροχρόνιος νευροπαθητικός, επιδεινώνοντας σοβαρά την καθημερινότητα των πασχόντων, για μερικούς μήνες έως και χρόνια, αλλά και ο οφθαλμικός έρπητας ζωστήρα που πλήττει περίπου 25% των ασθενών.

Η αξία του εμβολιασμού για τη συγκεκριμένη νόσο είναι πολύ μεγάλη, λόγω της υψηλής συχνότητάς του, αλλά και επειδή ο έρπητας ζωστήρας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή. Επίσης, η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την αντιμετώπιση του πόνου είναι περιορισμένη.