Ελλάδα 2035: Καινοτομία, τεχνολογία, και κοινωνία

H προοπτική για την Ελλάδα του 2035 και οι πολιτικές οι οποίες θα συνδέσουν την καινοτομία και την τεχνολογία για να διαμορφώσουν την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα της σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς (παραγωγή, εκπαίδευση, κατάρτιση, επιχειρείν, εργασία, θεσμοί, καθημερινότητα κλπ), ήταν το κεντρικό θέμα της συνάντησης «Ελλάδα 2035 – Καινοτομία και Τεχνολογία για την Κοινωνία» που διοργάνωσαν την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2023 η Γραμματεία Παραγωγικών Τομέων της ΝΔ και ο Τομέας Ψηφιακής Διακυβέρνησης της ΝΔ και με την συμμετοχή της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης και του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής.

 Κορυφαία κυβερνητικά στελέχη και σημαίνοντες εκπρόσωποι από την ακαδημαϊκή, την επιστημονική, την ερευνητική, την επιχειρηματική και την πολιτική κοινότητα, συμμετείχαν με περισσότερες από σαράντα στοχευμένες θεματικές ομιλίες και παρεμβάσεις στις εργασίες και συζητήσεις της συνάντησης, την πρώτη με αντικείμενο τον μακροπρόθεσμο πολιτικό σχεδιασμό (strategic foresight) που διοργάνωσε ελληνικό πολιτικό κόμμα, η οποία διεξήχθη σε ένα αμφιθέατρο κατάμεστο από ανθρώπους της αγοράς και της ακαδημαϊκής κοινότητας , πολιτικά στελέχη αλλά και απλούς πολίτες.

Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε, εκ μέρους των διοργανωτών, ο Άκης Μπάφας, Γραμματέας Παραγωγικών Τομέων ΝΔ, ο οποίος, αφού καλωσόρισε στην σύντομη προσφώνηση του ομιλητές και κοινό, επισήμανε ότι η Νέα Δημοκρατία διαχειρίστηκε τα τελευταία χρόνια αποτελεσματικά, ως κυβέρνηση, πρωτοφανείς προκλήσεις, υλοποίησε το σύνολο του προεκλογικού προγράμματος της και κατάφερε να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της χώρας στο διεθνές περιβάλλον. «Πλέον, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, η Νέα Δημοκρατία γίνεται το πρώτο ελληνικό κόμμα που διοργανώνει ένα foresight event  ακολουθώντας τη δέουσα επιστημονική μεθοδολογία» κατέληξε.

Ακολούθησαν σύντομοι χαιρετισμοί από την Σοφία Κουνενάκη-Εφραίμογλου, Αντιπρόεδρο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και Πρόεδρο του ΕΒΕΑ, τον Αθανάσιο Μπακόλα, Γραμματέα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και τον Παναγιώτη Λεμπέση, Αντιπρόεδρο της ΟΝΝΕΔ.

Παρουσιάζοντας στη συνέχεια την θεματολογία και το πρόγραμμα της συνάντησης ο Μύρων Φλουρής, Τομεάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης ΝΔ, ο οποίος στην σύντομη ομιλία του τόνισε ότι η πορεία της χώρας τα τελευταία χρόνια και η επιτυχής αντιμετώπιση των εσωτερικών και εξωτερικών προκλήσεων, την έχει οπλίσει με την απαραίτητη αυτοπεποίθηση προκείμενου να σχεδιάζει εκείνη το μέλλον της και να συνδιαμορθώνει τις εξελίξεις στην ΕΕ. Συνέχισε, ότι τα πολιτικά κόμματα, εκ του θεσμικού τους ρόλου, θα πρέπει να σχεδιάζουν και προτείνουν,  βασισμένα σε πολιτική σύνθεση, διεπιστημονικότητα αλλά και συμπαγή μεθοδολογία (όπως αυτή του foresight), στρατηγικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος.

Στο βήμα τον διαδέχθηκε,  για την πρώτη θεματική ομιλία της εκδήλωσης, ο Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, Γιάννης Μαστρογεωργίου, ο οποίος έθεσε το μεθοδολογικό πλαίσιο (strategic foresight) , παρουσιάζοντας τις κύριες διεθνείς τάσεις οι οποίες επιβάλλουν και στην χώρα μας την διαμόρφωση και αξιοποίηση νέων, σύγχρονων πολιτικών. Ακολούθησαν τέσσερεις διακριτές ενότητες με θεματικές ομιλίες και συζητήσεις.

Στην πρώτη ενότητα με θέμα «Έρευνα, τεχνολογία, καινοτομία», συζητήθηκαν ειδικές στρατηγικές και προτάσεις για την ενίσχυση της έρευνας στα ελληνικά ΑΕΙ, με βελτίωση των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών και απώτερο στόχο να γίνει η Ελλάδα ερευνητικός προορισμός, την επιδίωξη χρηματοδότησης των ερευνητικών φορέων και από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, ειδικά διεθνή, την ανάπτυξη κουλτούρας σύνδεσης της έρευνας με την αγορά και την κοινωνία, το κλείσιμο του χάσματος που υπάρχει σήμερα στην μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων και τον επακόλουθο αναπτυξιακό μετασχηματισμό οικονομίας, παραγωγής και κοινωνίας, μετασχηματισμό που περνάει από την ανάπτυξη τεχνολογικών οικοσυστημάτων (π.χ. data center, cloud services) και την ευρύτερη καλλιέργεια επιχειρηματικής κουλτούρας.

 Συντονιστής στην πρώτη ενότητα ήταν ο Χρήστος Ταραντίλης, Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας & Τεχνολογίας της Βουλής και Βουλευτής Επικρατείας, σε μια συζήτηση στην οποία συμμετείχαν οι Μιχάλης Δρίτσας, Διευθύνων Σύμβουλος του Elevate Greece, Δρ. Γεώργιος Δουκίδης, Καθηγητής ΟΠΑ και μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, Γεώργιος Νούνεσης, Διευθυντής και Πρόεδρος Δ.Σ. του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, Αιμίλιος Χαλαμανδάρης, μέλος του ΕΣΕΤΕΚ και επικεφαλής Έρευνας & Ανάπτυξης της Samsung Electronics Hellas, Γεωργία Αναστασοπούλου, General Manager της ΙDNA genomics και κάτοχος του Βραβείου Elevate Greece Γυναικείας Επιχειρηματικότητας 2022, Κώστας Λουκάς, Γενικός Διευθυντής Μεγάλων Πελατών της Microsoft Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ειδικός εισηγητής της ενότητας ήταν ο Πάνος Φιτσιλής, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Συντονιστής της Γραμματείας Παραγωγικών Τομέων ΝΔ.

 Η δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης, με θέμα «Οικονομία, Αυτάρκεια, Ανάπτυξη», ασχολήθηκε με την ανάπτυξη στρατηγικών για νέες επενδύσεις, τις δεξιότητες του αύριο, καθαρή ενέργεια και διατροφική ασφάλεια. Την συζήτηση της δεύτερης ενότητας συντόνισε ο δημοσιογράφος Νίκος Υποφάντης, ο οποίος στην σύντομη εισαγωγή του έκανε αναφορά στην θεματολογία της ενότητας, επισημαίνοντας την ρευστότητα του σύγχρονου διεθνούς περιβάλλοντος, τις αδυναμίες και εξαρτήσεις των δυτικών κοινωνιών που ανέδειξαν η πανδημία και ο πόλεμος, καθώς και την ανάγκη εξασφάλισης επάρκειας αγαθών και πόρων ως μέσο διασφάλισης της δημοκρατίας. Ειδική εισηγήτρια της ενότητας ήταν η Δρ. Έρη Τόκα, Αναπληρώτρια Γραμματέα Παραγωγικών Τομέων ΝΔ.

Στην εισαγωγική του ομιλία ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου Πρωθυπουργού ανέδειξε τις σημαντικότερες προσκλήσεις για την ελληνική οικονομία σε τέσσερις άξονες: α) την Κλιματική Αλλαγή, με τις αλλαγές που αυτή συνεπάγεται στο αγροτικό μοντέλο, στην τουριστική περιοδικότητα, στην πολιτική προστασία και την ασφάλιση έναντι καταστροφών, και τη Μετάβαση, που συνδέεται με την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και δικτύων, την αποθήκευση ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, τον σχεδιασμό κτιρίων και υποδομών, και τις ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις, β) το Δημογραφικό, που συνδέεται με ζητήματα αύξησης εργατικού δυναμικού, με πολιτικές για το brain regain, τη μετανάστευση και το συνταξιοδοτικό, γ) την Ψηφιοποίηση, που συνδέεται με θέματα κατάρτισης και νέων δεξιοτήτων, αύξηση παραγωγικότητας και ταυτόχρονη αλλαγή του εργασιακού μοντέλου, διείσδυση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη ζωή μας και άλλα, και δ) την Παγκοσμιοποίηση και τις πολιτικές εξελίξεις μεταξύ των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Κίνας.

Ακολουθήσαν θεματικές εισηγήσεις σε θέματα αιχμής:

• «Νέες Επενδύσεις, Νέα Επιχειρηματικότητα» από τον Δημήτρη Σκάλκο, ΓΓ Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, ο οποίος επεσήμανε την αναπτυξιακή προοπτική του ΕΣΠΑ 2021-2027 το οποίο σύμφωνα με το ΙΟΒΕ υπολογίζεται έως το 2035 να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 62,9 δις ευρώ δημιουργώντας παράλληλα περίπου 125.000 νέες σταθερές θέσεις εργασίας και ανέδειξε τη σημασία της αλλαγής του παραγωγικού μας μοντέλου ώστε να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις και να στηρίζει τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα διαμορφώσουν το κατάλληλο οικονομικό πλαίσιο ευημερίας,
• «Καθαρή Ενέργεια, Πράσινη Μετάβαση» από την Αλεξάνδρα Σδούκου, ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, η οποία αναφέρθηκε στην πράσινη μετάβαση η οποία ως το 2035 θα έχει επιφέρει τεράστιες αλλαγές στον ενεργειακό κλάδο της Ελλάδας: μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ (50% στην τελική κατανάλωση, σχεδόν 90% στην ηλεκτροπαραγωγή), εξηλεκτρισμό επιβατικών μεταφορών και ψύξης/θέρμανσης, πυκνές διεθνείς διασυνδέσεις ηλεκτρισμού και αερίου, ανάπτυξη και είσοδο νέων τεχνολογιών, αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου για τις περιοχές σε μετάβαση και τόνισε ότι η ενέργεια πρέπει να είναι άφθονη, καθαρή και φθηνή – ένα κοινωνικό αγαθό προσβάσιμο από όλους.
• «Τρόφιμα: παραγωγή & βιοποικιλότητα», όπου ο Γιώργος Στύλιος, Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, αναφέρθηκε στις στρατηγικές (Green Deal, Ατζέντα για την Βιοποικιλότητα του 2030 κλπ) που συνδιαμορφώνει η χώρα μας ως μέλος του σκληρού πυρήνα της ΕΕ αλλά και στην αξιοποίηση πόρων 19,3 δις ευρώ της ΚΑΠ 2023-2027, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του εθνικού προϋπολογισμού, με πολιτικές που δίνουν έμφαση σε τρεις τομείς: ψηφιακή και τεχνολογική αναβάθμιση της παραγωγής, με το πέρασμα από την μηχανική στην ευφυή γεωργία, την ποιοτική και ηλικιακή αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού του πρωτογενή τομέα, στην παραγωγή τροφίμων ασφαλών και θρεπτικών, κυρίως όμως θελκτικών προς την κοινωνία και με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
• «Νέα εργασία, νέες δεξιότητες», όπου ο Γιώργος Βούτσινος, Γενικός Γραμματέας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Διά Βίου Μάθησης και Νεολαίας, αναφέρθηκε στο πως μπορεί να εξελιχθεί το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας αναπτύσσοντας νέες δεξιότητες και προσελκύοντας το εγχώριο και διεθνές ταλέντο, επισημαίνοντας πως, σύμφωνα με το σενάριο πρόβλεψης δεξιοτήτων του CEDEFOP για τον αντίκτυπο της Πράσινης Συμφωνίας (2021) οι θέσεις απασχόλησης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 2,5 εκατομμύρια έως το 2030., ενώ στον αντίποδα, η απασχόληση θα μειωθεί στους ρυπογόνους κλάδους και τονίζοντας την ανάγκη να θωρακίσουμε τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με ευελιξία ώστε να είναι αποτελεσματικά.

Στην συζήτηση παρενέβησαν εκπρόσωποι θεσμικών φορέων της επιχειρηματικότητας, οι οποίοι μοιράστηκαν απόψεις και προβληματισμούς από τη σκοπιά των ελληνικών επιχειρήσεων. Ο Γιάννης Μασούτης, Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ), αναφέρθηκε στην αισθητή βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος της χώρας τα τελευταία χρόνια και τόνισε την ανάγκη να τεθούν οι βάσεις για ταχύτερη και πιο ανθεκτική ανάπτυξη, μέσα από στοχευμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, ώστε να προκύψουν για τις επιχειρήσεις και την οικονομία μόνιμα οφέλη παραγωγικότητας, εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Ο Γιώργος Καρανίκας, Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), τόνισε πως το εμπόριο μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της εγχώριας παραγωγής και τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και επεσήμανε ότι ο εμπλουτισμός της κλαδικής εξειδίκευσης του εμπορίου και η στροφή προς ένα διατηρήσιμο υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης προϋποθέτει την προσαρμογή των επιχειρήσεων στις μέγα-τάσεις της διεθνούς οικονομίας. Τέλος, ο Δρ. Γιώργος Ξηρογιάννης, Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), μετέφερε τους προβληματισμούς και τις προτάσεις των επιχειρήσεων ως προς την στρατηγική αυτονομίας, η οποία μεταφράζεται σε απρόσκοπτη πρόσβαση σε πρώτες ύλες, τεχνολογίες και πόρους αλλά και συμμετοχή σε μεγάλες βιομηχανικές αλυσίδες αξίας στην ΕΕ, την ανταγωνιστικότητα, μέσα από την περαιτέρω αξιοποίηση χρηματοδοτικών και αναπτυξιακών εργαλείων, και το ανθρώπινο κεφάλαιο και την κάλυψη των ποιοτικών και ποσοτικών κενών του στην Ελλάδα.

Η τρίτη ενότητα φιλοξένησε μια σημαντική συζήτηση πάνω στον άξονα «Κράτος, Θεσμοί και Τεχνολογία», ένα τρίπτυχο δηλαδή, με μια μεταβλητή που διαρκώς αλλάζει: την τεχνολογία. «Η θεσμική μας θωράκιση, αλλά και η βελτίωση των υπηρεσιών του κράτους, όπως και καθετί σήμερα, περνά μέσα απ’ την τεχνολογική εξέλιξη», ανέφερε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο συντονιστής της ενότητας Μανώλης Ανδριωτάκης, δημοσιογράφος & συγγραφέας, θέτοντας στο επίκεντρο της συζήτησης το πως η σύμπλεξη και εξέλιξη θεσμών και τεχνολογίας διαμορφώνει και ενισχύει τη σχέση πολίτη-κράτους, και το πως μπορούμε σήμερα να χαρτογραφήσουμε καλύτερα το πεδίο αυτό, ώστε η πυξίδα μας να συνεχίσει να δείχνει σταθερά προς την πρόοδο και την ευημερία.

Στις διάφορες πλευρές του θέματος, κοινωνικές, θεσμικές και τεχνολογικές τοποθετήθηκαν οι Πάνος Σταθόπουλος, Διευθυντής Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ηλίας Νικολαΐδης, Senior Editor της διαΝΕΟσις, Νίκος Ρώμπαπας, Εκτελεστικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ και Αλέξανδρος Μελίδης, Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ). Με δεδομένο την διαπίστωση, όπως προέκυψε σε έρευνες της διαΝΕΟσις, ότι οι πολίτες έχουν χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στην πολιτική, οι συνομιλητές διατύπωσαν και συζήτησαν την ανάγκη για δράσεις αποκατάστασης της εικόνας τους.

Η περαιτέρω αποκέντρωση της κεντρικής διοίκησης, κάτι στο οποίο βοηθά και η τεχνολογική αναβάθμιση της, προκειμένου να γίνει περισσότερο αποτελεσματική και λιγότερο παρεμβατική ήταν ένα από τα θέματα που βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης, μαζί με την ανάγκη για ποιοτική αναβάθμιση και διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού, ώστε με μια πιο διάφανη και λειτουργική δομή αφενός να επικεντρώνει ουσιαστικά στον λειτουργικό της ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών και αφετέρου να παρέχει δυνατότητες συμμετοχής στα κοινά σε περισσότερους πολίτες χωρίς τα εμπόδια οργανωμένων συμφερόντων και μειοψηφιών. Ένας τρόπος να το πετύχουμε αυτό, σχολίασαν οι συμμετέχοντες, είναι τα ανοιχτά δεδομένα, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την αξιολόγηση των σχολείων: αν δημοσιοποιούνταν οι επιδόσεις τους θα μπορούσαν και οι γονείς να γνωρίζουν ποιο σχολείο είναι καταλληλότερο για την κλίση των παιδιών τους και να το επιλέγουν με τα αντίστοιχα καλύτερα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου.

Η συζήτηση της ενότητας ολοκληρώθηκε με την διαμόρφωση ενός θεματικού οδικού χάρτη για το, αμφίδρομης έντασης, θέμα της σχέσης θεσμών και τεχνολογίας από τον συντονιστή αλλά και τον ειδικό εισηγητή, Γιώργου Κουμπαράκη, Τομεάρχη Ανάπτυξης και Επενδύσεων ΝΔ. Οι θεσμοί, όπως αναφέρθηκε, δεν επιχειρούν μόνο να ρυθμίσουν την τεχνολογία, αλλά και το ανάποδο. Το ζητούμενο βέβαια είναι η συνεργασία και η επωφελής σχέση των δύο, κάτι που στην διακυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη, και ως κεντρική πολιτική επιλογή αλλά και εξ ανάγκης για τον περιορισμό των συνεπειών της πανδημίας, έχει προτεραιοποιηθεί και ενισχυθεί, ώστε η κοινωνία μέσα από το σωστό μείγμα πολιτικής και νομοθετικής δράσης να λαμβάνει ό,τι καλύτερο έχει να δώσει η τεχνολογία, χωρίς οι αναγκαίοι θεσμικοί περιορισμοί να κάμπτουν τον δυναμισμό της.

Που βρίσκεται όμως το σημείο της ισορροπίας; Πως θα διαχειριστούμε το γεγονός ότι οι καινοτομίες καθίστανται όλο και πιο «αλλεργικές» στη ρύθμιση; Πώς διασφαλίζουμε ήδη κεκτημένες ελευθερίες και δικαιώματα στη νέα εποχή; Πως θα προστατέψουμε το καλό τεχνολογικό μας μέλλον από ιδέες και πρακτικές που αντιτίθενται στην ελεύθερη χρήση του από τους πολλούς; Και εν τέλει, με ποιες αξίες θα πορευθούμε ως χώρα, αλλά και ως Ενωμένη Ευρώπη, μπροστά στις μεγάλες τεχνολογικές προκλήσεις που έρχονται και ειδικά στα σημαντικά δεοντολογικά και ηθικά ζητήματα που γεννά ο ψηφιακός μετασχηματισμός και θα τεθούν τις επόμενες δεκαετίες;

Στην τέταρτη ενότητα με θέμα «Η νέα κοινωνία, ο νέος πολίτης», η οποία ολοκλήρωσε τις εργασίες της συνάντησης, οκτώ ομιλίες διαφορετικού ύφους και περιεχομένου πραγματεύθηκαν διαχρονικά ζητήματα και σύγχρονες τάσεις που θα διαμορφώσουν την κοινωνία και τον πολίτη του αύριο.

Την αρχή, στο πρώτο μέρος της ενότητας με υπότιτλο «Η νέα κοινωνία και οι αντιλήψεις της», έκανε η Μαρία Συρεγγέλα, Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, μίλησε για τις ενέργειες και δράσεις της κυβερνητικής τετραετίας της ΝΔ που διαμορφώνουν το σημερινό, νέο πλαίσιο πολιτικής για το παιδί, τις γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία, την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας, ώστε να μπορούν να ενισχυθούν όλοι και να υπάρξει ουσιαστική συμπερίληψη τους στην κοινωνία, ένα πλαίσιο πάνω στο οποίο μπορεί να στηριχθεί πλέον ο κοινωνικός ιστός στην μετάβαση του στο 2035.

Ακολούθησε η Ρεβέκκα Πιτσίκα, CEO της People for Business και επικεφαλής του Μητρώου Στελεχών ΝΔ, η οποία μίλησε για τις δημογραφικές τάσεις και τις αλλαγές που θα χαρακτηρίσουν την επόμενη δεκαετία, με κυρίαρχες τις αλλαγές μοντέλων εργασίας, τον αναπροσδιορισμό των επαγγελμάτων που θα μας απασχολούν 15 χρόνια από σήμερα και βέβαια τις νέες ικανότητες και δεξιότητες των ανθρώπων, τονίζοντας την ισχυρή ανάγκη ενσωμάτωσης και αρμονικής χρήσης της τεχνολογίας στην οικονομία και την κοινωνία, η οποία για να ικανοποιηθεί χρειάζεται ένα νέο πλαίσιο επαγγελματικού προσανατολισμού, κατάρτισης και δια βίου μάθησης.

Στο προσφυγικό, θέμα που θα συνεχίσει να μας απασχολεί όσο συνεχίζονται οι γεωπολιτικές εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή μας, αναφέρθηκε στη συνέχεια, σε μια βιωματική αφήγηση, ο Σπύρος-Ρίτσαρντ Χαγκαμπιμάνα, πρόσφυγας από το Μπουρούντι, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα για σπουδές, βρέθηκε πρόσφυγας να ζητά άσυλο στη χώρα μας όταν στη δική του ένα στρατιωτικό πραξικόπημα κατέλυσε το δημοκρατικό πολίτευμα, προσπάθησε και ενσωματώθηκε στην κοινωνία μας, πολιτογραφήθηκε αργότερα Έλληνας υπήκοος και είναι σήμερα επιτελικό στέλεχος του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Κάνοντας ειδική αναφορά στις πολιτικές για το προσφυγικό που εφαρμόζονται σήμερα από την Ελληνική κυβέρνηση, και την αποτελεσματικότητα τους, ανέφερε «η εικόνα σήμερα είναι εντελώς διαφορετική και αυτό μας επιτρέπει να βλέπουμε ως Έλληνες προς το 2035 με σχέδιο και αισιοδοξία».

Τον διαδέχθηκε στην σκηνή ο Γιάννης Χατζήμπεης, Paralympian και Ironman, σε μία ακόμα βιωματική ομιλία στην οποία έδωσε το παράδειγμα πως ένας άνθρωπος με αναπηρία μπορεί να επιτύχει τα όνειρα του, αρκεί η θέληση του να συνοδεύεται από την στήριξη από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. Η  ενίσχυση της συμπερίληψης και η εξάλειψη της διάκρισης, τόνισε, χρειάζονται δράσεις για την αλλαγή στερεοτύπων και την εκπαίδευση μιας ολόκληρης κοινωνίας, να αποδέχεται και να αναδεικνύει την συμμετοχή ανθρώπων με αναπηρίες σε καθημερινές δραστηριότητες. Στόχος είναι η ενσωμάτωση των αναπήρων ως ενεργά μέλη της κοινωνίας και η ισότιμη συμμετοχή τους σε παραγωγικές και άλλες δραστηριότητες, είτε με την βοήθεια της τεχνολογίας είτε με αξιοποίηση των ειδικών ικανοτήτων τους.

Ανοίγοντας το δεύτερο μέρος της ενότητας, ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού αρμόδιος για θέματα σύγχρονου πολιτισμού, αναφέρθηκε στο τρίπτυχο «Καινοτομία – Δημιουργικότητα – Πολιτισμός» ως μία από τις σημαντικές τάσεις, εγχώρια και διεθνή, που θα επιτρέψει και θα χαρακτηρίσει την «Δημιουργική Ελλάδα» της επόμενης εποχής, τάση η οποία προσδιορίζεται σε τρείς άξονες:

• μεγιστοποίηση των δημιουργικών δεξιοτήτων, του ταλέντου και των δυνατοτήτων κάθε πολίτη και ιδιαίτερα των νέων, μέσω του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα,
• ανάδειξη της πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας της χώρας σε πρωταρχικό παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης, καινοτομίας, ευημερίας και κοινωνικής συνοχής
• ανάδειξη της δημιουργικότητας ως βασικού συστατικού του εθνικού brand και κύριου παράγοντα πολιτικής και οικονομικής εξωστρέφειας

Στους άξονες αυτούς διαμορφώνονται τα τελευταία χρόνια, για πρώτη φορά, σειρά από συνεκτικές κυβερνητικές πολιτικές οι οποίες συνθέτουν ένα σύγχρονο μοντέλο πολιτιστικής διακυβέρνησης, αναπτύσσουν μια δημιουργική οικονομία εμπειριών, και παράλληλα συμβάλλουν και ενθαρρύνουν σε νέες δεξιότητες, κάνοντας προσβάσιμο τον πολιτισμό σε όλους.

Ακολούθησε η Φοίβη Κουντούρη, καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας και του Denmark Technical University, με μια σημαντικού περιεχομένου αναφορά στις σύγχρονες τάσεις της βιωσιμότητας, της οικονομίας του περιβάλλοντος. «Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της αποτελούν πρόκληση που συνδέεται με αρκετούς από τους Βιώσιμους Στόχους του ΟΗΕ, και διαμορφώνουν ήδη μια νέα πραγματικότητα, την οποία βιώνουμε και καλούμαστε να αναχαιτίσουμε άμεσα, συντεταγμένα και καθολικά τα επόμενα χρόνια» ανέφερε, και χαρακτήρισε την βιωσιμότητα ως το γενικό στοίχημα της ανθρωπότητας στις επόμενες γενεές, στο σύνολο της ανθρώπινης δραστηριότητας, επισημαίνοντας την ανάγκη να προχωρήσουμε σε μια ολιστική προσέγγιση που θα εμπεδώσει μια νέα δυναμική ισορροπία μεταξύ της κοινωνίας, της οικονομίας και του περιβάλλοντος προς την κατεύθυνση ενός κόσμου δικαιότερου και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη.

Ο εθελοντισμός ως πραγματικότητα και ως τάση για την διατήρηση και την βελτίωση της κοινωνικής  συνοχής ήταν το θέμα της Μαρίας Γιαννέτου, Δημοσιογράφου και Διευθύντριας Επικοινωνίας του Junior Achievement Greece, που πήρε στη συνέχεια το βήμα αναφερόμενη στην εθελοντική δράση του οργανισμού της για την ανάπτυξη και προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσα από την σύνδεση της με τους νέους από πολύ μικρή ηλικία. «Κάθε προσπάθεια αναζωογόνησης της οικονομίας μέσω της ενθάρρυνσης περισσότερων ανθρώπων πόσο μάλλον των νέων, αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης και προόδου. Η χάραξη μιας τέτοιας πολιτικής, για την ενίσχυση της παραγωγικής επιχειρηματικότητας, κυρίως των νέων, με σκοπό να μπορέσουν να ανακαλύψουν το επιχειρηματικό τους ταλέντο, καθώς και η δημιουργία κινήτρων φαντάζουν ελπιδοφόρα.» κατέληξε.

Τελευταίος ομιλητής ήταν ο Φίλιππος Πετρόπουλος, Μεταπτυχιακός φοιτητής στο Βασιλικό Κολλέγιο της Αγγλίας και Assistant to the Father of the House στο House of Commons, ο οποίος -ως εκπρόσωπος της μετάβασης από την Generation Z στην Generation A η οποία θα είναι η εξόχως παραγωγική γενιά το 2035- ασχολήθηκε με τους λόγους που κρατούν τους νέους επιφυλακτικούς να συμμετέχουν στα δημόσια πράγματα και τις δράσεις που μπορούν να αναστρέψουν θετικά αυτή την πραγματικότητα. «Η νέα γενιά πολιτών απαιτεί νέους τρόπους διεξαγωγής πολιτικής», ανέφερε, τονίζοντας ιδιαίτερα την επιφυλακτικότητα των νέων σήμερα απέναντι στους θεσμούς και στο ονομαζόμενο «κοινωνικό κεφάλαιο», η οποία απορρέει από την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα που βιώνει έντονα ένα κομμάτι της νέας γενιάς στο κοινωνικό και επαγγελματικό του γίγνεσθαι. «Τι μπορεί να το αλλάξει αυτό; Δράσεις ανάπτυξης της δημιουργικότητας και της επιχειρηματικότητας, ευκολότερη πρόσβαση στη αγορά εργασίας, ευκαιρίες συμμετοχής με ενέργειες που θα άρουν στην πράξη τον αποκλεισμό» ήταν το πλαίσιο προτάσεων που κατέθεσε ο ομιλητής, κερδίζοντας το τελικό θερμό χειροκρότημα του αμφιθεάτρου.

Τις εργασίες της ενότητας συντόνισε ο Γιάννης Τριανταφύλλου, Διευθυντής της Γραμματείας Παραγωγικών Τομέων της ΝΔ, ενώ ειδικοί εισηγητές ήταν οι Ιφιγένεια Βλαχογιάννη και τον Φραγκίσκο Θεοφύλακτο, συντονιστές της Γραμματείας Παραγωγικών Τομέων ΝΔ.

Παρουσιάζοντας τα προκαταρκτικά συμπεράσματα της συνάντησης, ο Μύρων Φλουρής, Τομεάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης ΝΔ και οι ειδικοί εισηγητές των ενοτήτων τόνισαν την πολύτιμη παρακαταθήκη της πορείας προόδου στην οποία έχει μπει πλέον ανεπιστρεπτί η χώρα τα τελευταία τέσσερα χρόνια με την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία επιτρέπει να εκφράζεται πλέον πολύπλευρα σε πολιτικό, τεχνολογικό, επιστημονικό, κοινωνικό και επιχειρηματικό επίπεδο ένα ρεαλιστικό αναπτυξιακό όραμα για την Ελλάδα, με ορίζοντα δεκαετίας, όραμα στο οποίο οι ομιλητές της συνάντησης συνεισέφεραν τις ειδικές γνώσεις και προτάσεις τους για την διαμόρφωση του πλαισίου πολιτικής που θα το οριοθετήσει, την ανάπτυξη ρεαλιστικών προσδοκιών για την υλοποίηση του και την σύνθεση του πυρήνα της στρατηγικής που θα το εξυπηρετήσει.

Όπως ανακοίνωσαν οι διοργανωτές, ήδη προγραμματίζονται οι επόμενες συναντήσεις στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2035», οι οποίες θα πραγματοποιηθούν μέσα στο 2023 και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, με διευρυμένη θεματική ατζέντα.