Τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η αποχώρηση της Ρωσίας από τη συνθήκη New START εξετάζει σε ανάλυσή του το Reuters, με την πυρηνική απειλή να έχει μεγαλώσει μετά την ανακοίνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η τελευταία εναπομείνασα συνθήκη που περιορίζει τα πυρηνικά όπλα της Ρωσίας και των ΗΠΑ βρισκόταν ήδη σε σοβαρό κίνδυνο προτού ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοινώσει την Τρίτη 21/2 ότι η Μόσχα αναστέλλει τη συμμετοχή της, σημειώνει το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων.

Τώρα η κατάσταση μπορεί πολύ πιο εύκολα να ξεφύγει, αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας νέας κούρσας εξοπλισμών – παράλληλα με τον πόλεμο στην Ουκρανία – αφού καμία πλευρά δεν μπορεί να βασιστεί στο σταθερό, προβλέψιμο πλαίσιο που παρείχαν οι διαδοχικές πυρηνικές συμφωνίες για περισσότερα από 50 χρόνια.

Τι θα κάνουν οι άλλες πυρηνικές δυνάμεις;

Αναλυτές ασφαλείας δήλωσαν ότι αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να περιπλέξει σε μεγάλο βαθμό τους λεπτούς υπολογισμούς που εξασφαλίζουν την αμοιβαία αποτροπή μεταξύ των δύο χωρών, ενώ παράλληλα μπορεί να ωθήσει κι άλλες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν να ενισχύσουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια.

Σε μια σημαντική ομιλία σχεδόν ένα χρόνο μετά την εισβολή του στην Ουκρανία, ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία δεν εγκαταλείπει τη συνθήκη New START – τη συμφωνία που υπεγράφη το 2010 και περιορίζει τον αριθμό των στρατηγικών πυρηνικών κεφαλών που αναπτύσσουν η Ρωσία και οι ΗΠΑ.

Όμως, οι πυρηνικοί εμπειρογνώμονες σημείωσαν ότι η συνθήκη δεν περιέχει καμία διάταξη για οποιαδήποτε πλευρά να «αναστείλει» τη συμμετοχή της, όπως είπε ότι κάνει η Μόσχα – αυτές έχουν τη δυνατότητα μόνο να αποσυρθούν.

Ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα επανέλθει στη συζήτηση μόνο όταν ληφθούν υπόψη τα γαλλικά και βρετανικά πυρηνικά όπλα. Μια προϋπόθεση που οι αναλυτές σημειώνουν ότι δεν είναι εφικτή, καθώς η Ουάσινγκτον αντιτίθεται και θα απαιτούσε πλήρη επαναδιατύπωση της συνθήκης.

Ο Γουίλιαμ Άλμπερκ, διευθυντής στρατηγικής, τεχνολογίας και ελέγχου των εξοπλισμών στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, δήλωσε ότι η Ρωσία αποφάσισε ότι μπορεί να ζήσει χωρίς τη New START, αλλά προσπαθεί να ρίξει το φταίξιμο στην Ουάσινγκτον.

«Έχουν ήδη υπολογίσει ότι η συνθήκη θα «πεθάνει». Η προσπάθεια θα είναι να φορτώσουν την πραγματική απώλεια στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε σε τηλεφωνική συνέντευξη στο Reuters.

Η συνθήκη ουσιαστικά περιορίζει τον αριθμό των πολεμικών κεφαλών ανά πύραυλο που μπορεί να αναπτύξει η κάθε πλευρά, οπότε η κατάρρευσή της θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει αμέσως τον αριθμό των πολεμικών κεφαλών αρκετές φορές, πρόσθεσε ο Άλμπερκ.

Πόσες πυρηνικές κεφαλές διαθέτουν Ρωσία και ΗΠΑ

Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, η Ρωσία εκτιμάται ότι διαθέτει συνολικά 5.977 πυρηνικές κεφαλές, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν 5.428.

«Και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να πάνε αμέσως από τις 1.550 αναπτυγμένες στρατηγικές κεφαλές στις 4.000 – αυτό θα μπορούσε να συμβεί εν μία νυκτί», δήλωσε ο Άλμπερκ.

Αυτό είναι δυνητικά αποσταθεροποιητικό, διότι δημιουργεί ένα δίλημμα «χρήση ή απώλεια», στο οποίο οι πυκνές συγκεντρώσεις πολεμικών κεφαλών του αντιπάλου αποτελούν πιο ελκυστικούς στόχους, εξήγησε.

«Τεράστια αστάθεια»

Ο Πούτιν δικαιολόγησε τη ρωσική κίνηση λέγοντας ότι είναι «παράλογο» για τις Ηνωμένες Πολιτείες να απαιτούν το δικαίωμα να επιθεωρούν τις ρωσικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως επιτρέπει η συνθήκη, ενώ το ΝΑΤΟ βοηθούσε την Ουκρανία να τους επιτεθεί.

Ο Ρώσος πρόεδρος προφανώς αναφερόταν στην επίθεση που η Ρωσία υποστηρίζει ότι προήλθε από ουκρανικά πλήγματα τον Δεκέμβριο στο αεροδρόμιο Ένγκελς κοντά στο Σαράτοφ, 730 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μόσχας, όπου εδρεύουν ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη. Ο Πούτιν είπε, χωρίς να παράσχει αποδείξεις, ότι ειδικοί του ΝΑΤΟ είχαν «εξοπλίσει και εκσυγχρονίσει» μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να πραγματοποιήσουν τις επιθέσεις.

Η Ουκρανία έχει ακολουθήσει την πολιτική να μην αναλαμβάνει δημοσίως την ευθύνη για επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος.

Ο Τζέιμς Κάμερον, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Oslo Nuclear Project, δήλωσε ότι αν εγκαταλειφθεί η New START, αυτό θα σηματοδοτήσει την επιστροφή σε έναν τύπο Ψυχρού Πολέμου σχετικά με τις δυνατότητες και τις προθέσεις του αντιπάλου.

«Έτσι έχουμε μια τεράστια αστάθεια στη σχέση, όπου και οι δύο πλευρές ενεργούν με βάση το χειρότερο σενάριο, προσθέτοντας όλο και πιο περίπλοκα συστήματα και σχέδια για τη χρήση τους, και αυτό τελικά οδηγεί σε μια πολύ πιο ασταθή κατάσταση μεταξύ των δύο πλευρών και επίσης σε μεγαλύτερο κίνδυνο κάποιου είδους πυρηνικής χρήσης», δήλωσε, επίσης, σε τηλεφωνική συνέντευξη.

Νέες δοκιμές πυρηνικών όπλων;

Και οι δύο αναλυτές δήλωσαν ότι ήταν ανησυχητικό το γεγονός ότι ο Πούτιν επισήμανε το ενδεχόμενο η Ρωσία να ξαναρχίσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, παρόλο που δήλωσε ότι η Μόσχα δεν θα κάνει αυτό το βήμα αν δεν το κάνει πρώτα η Ουάσινγκτον.

Οι αναλυτές υποστήριξαν ότι αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο στον Πούτιν να κατηγορήσει την Ουάσινγκτον ότι διεξάγει ή προετοιμάζει μια δοκιμή προκειμένου να δικαιολογήσει μια δική του δοκιμή.

«Μεγαλύτερη ετοιμότητα για χρήση πυρηνικών»

Αν το κάνει, θα είναι η πρώτη δοκιμή της Μόσχας από το 1990, το έτος πριν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Ο Αλμπέρκ σημείωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση είχαν χρησιμοποιήσει τις πυρηνικές δοκιμές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου «για να σηματοδοτήσουν η μία στην άλλη όταν ήταν τρελές».

Ο Κάμερον δήλωσε ότι οποιαδήποτε ρωσική δοκιμή θα θεωρηθεί επίσης ως ένα σκαλοπάτι στη σκάλα της κλιμάκωσης στην Ουκρανία και «μια προσπάθεια να σηματοδοτηθεί μεγαλύτερη ετοιμότητα για χρήση πυρηνικών όπλων» στο πλαίσιο του πολέμου.

Στους 12 μήνες μετά την εισβολή, ο Πούτιν έχει επανειλημμένα υπενθυμίσει στη Δύση ότι η Ρωσία διαθέτει όπλα μαζικής καταστροφής και έχει επεκτείνει την πυρηνική της ομπρέλα σε περιοχές της Ουκρανίας που η Μόσχα κατέλαβε και τώρα διεκδικεί ως έδαφός της.

Σε περίπτωση που η Νέα START καταρρεύσει ή οι δύο πλευρές αποτύχουν να την ανανεώσουν πριν από τη λήξη της τον Φεβρουάριο του 2026, αυτό θα σηματοδοτήσει το τέλος των συμφωνιών ελέγχου των εξοπλισμών μεταξύ των δύο πλευρών για περισσότερο από μισό αιώνα και θα στείλει ένα μήνυμα σε άλλες υφιστάμενες και επίδοξες πυρηνικές δυνάμεις.

«Τι θα έλεγε αυτό στους Ινδούς και τους Πακιστανούς, τι θα έκανε η Κίνα;», αναρωτήθηκε ο Αλμπέρκ. «Αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ πιο επικίνδυνο από τον Ψυχρό Πόλεμο, επειδή μπορούμε να έχουμε πολλούς περισσότερους παίκτες που θα ανταγωνίζονται σε υψηλότερους αριθμούς και αυτό θα ήταν τρομερό για την παγκόσμια ασφάλεια».

Headlines