Το θέαμα του αμερικανικού στρατού που κατέρριψε τρία άγνωστα αντικείμενα σε διάστημα μιας εβδομάδας άνοιξε την πόρτα σε αβάσιμες εικασίες και θεωρίες συνωμοσίας, εν μέρει χάρη στα αντιφατικά μηνύματα της κυβέρνησης.

Δυστυχώς, αυτό μοιάζει πολύ με αυτό που συνέβη πριν από 75 χρόνια, όταν οι θεάσεις «αγνώστων ιπτάμενων αντικειμένων» ή UFO, οδήγησαν σε ένα… τσίρκο των μέσων ενημέρωσης που υπονόμευσε τη νόμιμη έρευνα για αυτό που τώρα είναι γνωστό απλώς ως μη αναγνωρισμένα εναέρια φαινόμενα (UAP).

Αυτές οι πρακτικές μας ακολούθησαν έως και σήμερα. Οι πιο πρόσφατες «μαρτυρίες» ώθησαν το Κογκρέσο να εγκρίνει νομοθεσία που επιδιώκει να φτάσει στο βάθος του μυστηρίου, όπως αναφέρει η Washington Post.

Αν και οι θεάσεις ανεξήγητων εναέριων φαινομένων χρονολογούνται αιώνες πίσω, η συλλογική μας εμμονή με τους ιπτάμενους δίσκους, τους εξωγήινους, τους «πράσινους» και άλλων, ξεκίνησε αναμφισβήτητα στις 24 Ιουνίου 1947, όταν ο Kenneth Arnold, ένας επιχειρηματίας και πιλότος, εντόπισε εννέα αντικείμενα πετώντας με απίστευτη ταχύτητα κοντά στο όρος Ρενιέ στην Ουάσιγκτον.

Έτσι, τα ανέφερε ευσυνείδητα στους αξιωματούχους της αεροπορίας. Όταν πιέστηκε για να περιγράψει την κίνηση του περίεργου σκάφους, το παρομοίασε με «ένα πιατάκι που γλιστράει στο νερό». Αυτή η αρχική αναφορά κυκλοφόρησε στα ειδησεογραφικά μέσα. Οι βαριεστημένοι ρεπόρτερ που ήθελαν να κάνουν κάτι από την ιστορία έτρεξαν μαζί του, εφευρίσκοντας λεπτομέρειες στην πορεία.

Σε λίγες μέρες, οι δημοσιογράφοι είχαν μετατρέψει την ιστορία του Arnold σε κάτι που έμεινα στην ιστορία ως έναν «ιπτάμενο δίσκο». Ο Άρνολντ παραπονέθηκε στον βετεράνο δημοσιογράφο Έντουαρντ Μάροου ότι οι εφημερίδες «με παρεξήγησαν», αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η ιδέα ενός ιπτάμενου δίσκου αιχμαλώτισε αμέσως τη φαντασία του έθνους, πυροδοτώντας μια πλημμύρα από υποτιθέμενες θεάσεις.

Η νέα κουλτούρα

Ένα μήνα αργότερα, οι τραγουδιστές της κάντρι Chester και Lester Buchanan κυκλοφόρησαν το πρώτο τραγούδι που γιορτάζει το φαινόμενο: «(When You See) They Flying Saucers». Ακολούθησαν κι άλλοι. Στο «Two Little Men in a Flying Saucer», η Ella Fitzgerald μίλησε για εξωγήινους με «μικρές πράσινες κεραίες».

Το Χόλιγουντ έπαιξε κι αυτό τον ρόλο του. Σε αρκετές ταινίες αναφερόταν σε εξωγήινους επισκέπτες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσίαζαν «ιπτάμενους δίσκους». Μερικές φορές οι… επιβάτες τους έρχονταν ειρηνικά (Klaatu, ο ευγενής πρωταγωνιστής του The Day the Earth Stood Still). Αλλά ως επί το πλείστον, οι εξωγήινοι επισκέπτες είχαν κάποιες… διαμμάχες με τους ανθρώπους (για παράδειγμα, το The Thing From Another World και το κλασικό Earth vs. The Flying Saucers).

Οι έμποροι λιανικής πωλούσαν παιχνίδια με τυλίγματα με ιπτάμενους δίσκους, παιδικές πιτζάμες με ιπτάμενους δίσκους και άλλα αντικείμενα που μαρτυρούν τη συλλογική μας εμμονή με τους εξωγήινους. Όλα αυτά πήγαιναν χέρι-χέρι με χιλιάδες υποτιθέμενες θεάσεις ιπτάμενων δίσκων, ή αυτό που η Πολεμική Αεροπορία ολοένα και περισσότερο αποκαλούσε UFO.

Οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι βρήκαν τη συλλογική εμμονή με τα UFO βαθιά απογοητευτική. Δημοσίως, απέρριψαν τα δημοσιεύματα, υποστηρίζοντας ότι οι απλοί πολίτες, με τη φαντασία τους φουντωμένη, είχαν μπερδέψει τα μετεωρολογικά μπαλόνια, τα αεριωθούμενα αεροπλάνα και τους μετεωρίτες ως εξωγήινα σκάφη.

Τα ραντάρ όμως;

Ωστόσο, κατ’ ιδίαν, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι ορισμένες θεάσεις, ιδιαίτερα αυτές που αναφέρθηκαν από στρατιωτικούς πιλότους και ραντάρ, δεν μπορούσαν να απορριφθούν τόσο εύκολα.

Το φθινόπωρο του 1947, ο στρατηγός Nathan Twining, τότε επικεφαλής της Διοίκησης Υλικού της Πολεμικής Αεροπορίας, έγραψε ένα σημείωμα για το θέμα. Εξετάζοντας απόρρητα δεδομένα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «τα φαινόμενα είναι κάτι πραγματικό και όχι ψεύτικο ή πλασματικό».

Με τον όρο «φαινόμενα», ο Twining αναφερόταν σε σκάφη που κινούνταν με εξαιρετικές ταχύτητες και εμφάνιζαν «ακραίους ρυθμούς ανάβασης, ικανότητα ελιγμών (ιδιαίτερα σε κύλιση) και κίνηση…». Αυτά τα εναέρια οχήματα, ανέφερε, γενικά δεν άφηναν ίχνη και σπάνια έκαναν θόρυβο. Συμπεριφέρονταν, με άλλα λόγια, με τρόπους που αψηφούσαν τις συμβατικές εξηγήσεις.

Ο Twining, ο οποίος θα γινόταν επιτελάρχης της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και τελικά πρόεδρος του Μικτού Επιτελείου Επιτελείου, ήταν εξαιρετικά προσεκτικός στην εκτίμησή του. Συγκεκριμένα, δεν έκανε εικασίες για εξωγήινους και αντ’ αυτού ανησυχούσε ότι ένα ξένο έθνος θα μπορούσε να ευθύνεται.

Το Project Sign

Το «Project Sign» της Πολεμικής Αεροπορίας, που ξεκίνησε την ίδια χρονιά, μελέτησε τα φαινόμενα πιο προσεκτικά. Ένα αρχικό μνημόνιο – γνωστό ως «Εκτίμηση της Κατάστασης» – εξέφρασε σοβαρά την πιθανότητα ότι τουλάχιστον μερικές από τις παρατηρήσεις μπορεί να είναι διαστρικά σκάφη. Αλλά οι ηγέτες της Πολεμικής Αεροπορίας δεν έλαβαν ευγενικά αυτό το ανησυχητικό συμπέρασμα. Έδωσαν ξανά το σημείωμα και τελικά έκλεισαν το Project Sign, αντικαθιστώντας το με το «Project Grudge».

Η νέα πρωτοβουλία δεν ήταν μια απαθής έρευνα, αλλά μια σκόπιμη προσπάθεια να καταπνίξει τη δημόσια ανησυχία. Ένας επιστημονικός φορέας το περιέγραψε ως «μια εκστρατεία δημοσίων σχέσεων που σχεδιάστηκε για να πείσει το κοινό ότι τα UFO δεν αποτελούσαν τίποτα ασυνήθιστο».

O ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης

Αν και είναι εύκολο να ερμηνευτούν αυτές οι πρωτοβουλίες ως κυβερνητικές συγκαλύψεις, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη και ενδιαφέρουσα. Η εφαρμογή τους αντικατόπτριζε μια γνήσια ανησυχία ότι το έργο της διερεύνησης του χειμάρρου των θεάσεων θα αντλήσει πολύτιμο χρόνο και χρήμα από την αντιμετώπιση της πιο άμεσης απειλής που θέτει η Σοβιετική Ένωση.

Μερικοί στρατηγοί φοβήθηκαν ακόμη και ότι οι Σοβιετικοί μπορεί να σπέρνουν υστερία για τα UFO προκειμένου να υπερφορτώσουν την αεράμυνα του έθνους. Ένας αναλυτής της CIA προειδοποίησε το 1952 ότι το κύμα επίσημων και ανεπίσημων θεάσεων είχε κατακλύσει την ικανότητα του στρατού να αναγνωρίσει τα σοβιετικά βομβαρδιστικά.

«Καθώς αυξάνεται η ένταση», προειδοποίησε ο αναλυτής, «θα διατρέχουμε τον αυξανόμενο κίνδυνο ψευδών ειδοποιήσεων και τον ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο να προσδιορίσουμε ψευδώς το πραγματικό ως φάντασμα».

Την ίδια χρονιά, ένας επιστημονικός σύμβουλος της CIA προειδοποίησε ότι «κάτι συνέβαινε στο οποίο πρέπει να δοθεί άμεση προσοχή». Κατέληξε ότι «οι θεάσεις ανεξήγητων αντικειμένων σε μεγάλα υψόμετρα και τα ταξίδια με μεγάλες ταχύτητες κοντά σε μεγάλες αμυντικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ είναι τέτοιας φύσης που δεν μπορούν να αποδοθούν σε φυσικά φαινόμενα ή σε γνωστούς τύπους εναέριων οχημάτων».

Αλλά τέτοια περιστατικά, αδύνατο να εξηγηθούν και δεν συνιστούν προφανή απειλή για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, άρχισαν όλο και περισσότερο να βάζουν σε δεύτερη μοίρα την αντιμετώπιση της απειλής από τη Σοβιετική Ένωση.

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1950 και του 1960, το «Project Blue Book», ο διάδοχος του Project Grudge, κατέπνιξε με επιτυχία την εμμονή του έθνους με τους ιπτάμενους δίσκους. Όλο και περισσότερο, τα ΑΤΙΑ έγιναν μια ριψοκίνδυνη γραμμή, παρόμοια με τον Μεγαλοπόδαρο και το Τέρας του Λοχ Νες.

Γρήγορα εμπρός στον 21ο αιώνα. Τα τελευταία χρόνια, ένας αυξανόμενος αριθμός θεατών αεροσκαφών που αψηφούν τους νόμους της φυσικής έχει προκαλέσει καθυστερημένα μια ομοσπονδιακή προσπάθεια συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Αλλά η ζημιά που προκάλεσαν οι Grudge και Bluebook – αυτό που ο διευθυντής της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ περιέγραψε πρόσφατα ως «κοινωνικοπολιτισμικούς στιγματισμούς» – έχει κάνει αυτό το έργο δύσκολο.

Το ίδιο συμβαίνει και με το γεγονός ότι το νεοανακαλυφθέν ενδιαφέρον μας για το θέμα λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο μιας αυξανόμενης σύγκρουσης με μια άλλη αντίπαλη υπερδύναμη: την Κίνα. Ο κίνδυνος να εμπλακεί η κινεζική κατασκοπεία με το ζήτημα του UAP είναι μεγάλος.

Headlines