Φυσικό αέριο: Αντιμέτωπη με προβλήματα η Ευρώπη

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να κλείνει αισίως τον πρώτο χρόνο από την εισβολή των Ρώσων, η Ευρώπη είναι αναγκασμένη να βρει τρόπο να γεμίσει τις αποθήκες του αερίου. Μπορεί ο χειμώνας να ήταν ήπιος και η αποθήκευση να έχει ξεπεράσει κάθε ρεκόρ, όμως τώρα η Ένωση πρέπει να προετοιμαστεί για έναν πολύ δαπανηρό αγώνα αναπλήρωσης των αποθεμάτων στη διεθνή αγορά.

Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν πριν από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία και έφτασαν σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ όταν η Ρωσία έκοψε στη συνέχεια τις προμήθειες φθηνού φυσικού αερίου αγωγών.

Σε αστάθεια η αγορά αερίου – Αναμένεται έκρηξη τιμών το καλοκαίρι

Αν και οι ευρωπαϊκές τιμές έχουν υποχωρήσει σε περίπου 50 ευρώ (53 $) ανά μεγαβατώρα (MWh) από το ανώτατο όριο του περασμένου Αυγούστου που είχε φτάσει πάνω από τα 340 ευρώ, οι τιμές συνεχίζουν να παραμένουν πάνω από τους ιστορικούς μέσους όρους. Για να αποτρέψουν την αστάθεια της αγοράς και να την προστατεύσουν από την έλλειψη, θα πρέπει να επαναλαμβάνουν την αναπλήρωση του αερίου ετησίως έως ότου η Ευρώπη αναπτύξει μια πιο μόνιμη εναλλακτική λύση στο ρωσικό φυσικό αέριο από το οποίο εξαρτιόταν για δεκαετίες.

Σύμφωνα με το Reuters, τα ποσά που έχουν ήδη αποθηκευτεί θα βοηθήσουν, όπως και η αύξηση της γαλλικής πυρηνικής παραγωγής μετά από ασυνήθιστα εκτεταμένη συντήρηση. Ομοίως, οι αναλυτές προειδοποίησαν να μην το αφήσουν πολύ αργά για αγορά για μελλοντική παράδοση.

Εκτίμησε ότι η αγορά φυσικού αερίου τους καλοκαιρινούς μήνες θα κόστιζε «2-2,5 φορές περισσότερο ανά μονάδα από ό,τι πριν από την κρίση» και ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πέρυσι ξόδεψαν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για προμήθειες. Αυτό ήταν ακόμη και όταν είχαν λάβει σημαντικά επίπεδα ρωσικού φυσικού αερίου με μακροπρόθεσμα συμβόλαια πριν από το κλείσιμο του αγωγού Nord Stream προς τη Γερμανία τον Αύγουστο.

Το κλείσιμο του Nord Stream οδήγησε σε άνοδο τις τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, καθώς και τις τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), οι οποίες έφθασαν επίσης σε επίπεδα ρεκόρ περίπου 70 εκατομμυρίων βρετανικών θερμικών μονάδων (mmBtu), σε σύγκριση με περίπου $16 τώρα.

Τι γίνεται με τα συμβόλαια

Οι τιμές μακροπρόθεσμων συμβολαίων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με βάση πολύπλοκους υπολογισμούς είναι πολύ φθηνότερες από την τιμή της αγοράς spot. Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, οι περσινές ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου ήταν 62 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), 60% χαμηλότερες από τον μέσο όρο των προηγούμενων πέντε ετών,

Φέτος, οι ρωσικές παραδόσεις στην ΕΕ αναμένεται να μειωθούν στα 25 bcm, με την προϋπόθεση ότι οι ροές μέσω του αγωγού TurkStream και μέσω της Ουκρανίας είναι σύμφωνες με τους όγκους του Δεκεμβρίου 2022, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA).

Οι λύσεις για αποθήκευση φυσικού αερίου

Ακόμη και όταν είναι γεμάτες οι αποθήκες φυσικού αερίου της Ευρώπης, έχουν την δυνατότητα να χωρέσουν ακόμη περίπου 100 bcm, τα οποία με την σειρά τους μπορούν να καλύψουν μόνο περίπου το ένα τέταρτο της ευρωπαϊκής ζήτησης.

Το Think-tank Bruegel, το οποίο παρέχει αναλύσεις στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ΕΕ, ζήτησε περιορισμό της ζήτησης κατά 13% αυτό το καλοκαίρι, σε σύγκριση με τη συμφωνία της ΕΕ πέρυσι για εθελοντική μείωση κατά 15%. Αυτό θα μπορούσε να είναι δύσκολο καθώς η πτώση των τιμών του φυσικού αερίου φέτος μείωσε το κίνητρο για αποφυγή του καυσίμου.

Ένας από τους λόγους για τη μικρότερη χρήση φυσικού αερίου πέρυσι ήταν η αυξημένη χρήση άνθρακα, ο οποίος ήταν φθηνότερος, αν και δεν έκανε καλό για το περιβάλλον αν συνυπολογίσει κανείς τις εκπομπές άνθρακα.

Η ανταγωνιστικότητα του αερίου έναντι του άνθρακα

Ο James Waddell, επικεφαλής του European Gas και του παγκόσμιου LNG στην Energy Aspects, δήλωσε ότι το φυσικό αέριο γίνεται ανταγωνιστικό έναντι του άνθρακα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και άλλη βιομηχανία, η οποία στράφηκε σε εναλλακτικά καύσιμα αντί του φυσικού αερίου, μπορεί επίσης να επιστρέψει. «Εάν τιμολογείτε κάπου κάτω από 60 ευρώ/MWh και κατεβείτε στα 40 ευρώ/MWh, λαμβάνετε πολύ μεγάλο μέρος αυτού του φυσικού αερίου που επιστρέφει στον βιομηχανικό τομέα», είπε.

Περισσότερη γαλλική πυρηνική παραγωγή θα βοηθήσει τη συνολική κατάσταση της Ευρώπης καθώς η παραγωγή αυξάνεται σε περίπου 310 τερβατώρες (TWh) από 280 TWh πέρυσι, είπε ο Waddell. Ωστόσο, είπε ότι εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της πενταετίας και το κέρδος θα διαβρωθεί από τις απώλειες αλλού, ιδίως στη Γερμανία.

Αναλυτές του κλάδου λένε ότι τελικά η λύση στο έλλειμμα φυσικού αερίου πρέπει να είναι περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς η ΕΕ επιδιώκει να επιτύχει τον στόχο της για μηδενικές καθαρές εκπομπές θερμοκηπίου έως το 2050 και ότι η ενεργειακή κρίση θα επιταχύνει την πρόοδο.

Μέχρι τότε, ακόμη και οι πλήρεις αποθήκες δεν αποτελούν εγγύηση, δήλωσε ο Helge Haugane, επικεφαλής εμπορίας φυσικού αερίου και ενέργειας στην Equinor (EQNR.OL), τον μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης. Όσο οι παγκόσμιες προμήθειες παραμένουν περιορισμένες, είπε, η αγορά θα είναι πολύ ευάλωτη σε τυχόν διαταραχές ή «καιρικά φαινόμενα».

Τεράστια αβεβαιότητα

Μετά από μεγάλη προσπάθεια της ΕΕ, οι αποθήκες φυσικού αερίου ήταν κατά 96% γεμάτες στην κορύφωση του περασμένου Νοεμβρίου. Τώρα, όμως έχουν πέσει στο 64%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Gas Infrastructure Europe (GIE). Οι αναλυτές προβλέπουν περαιτέρω πτώση κατά  55% μέχρι το τέλος της επίσημης περιόδου θέρμανσης, στις 31 Μαρτίου.

Το υπόλοιπο που περίσσεψε μετά από έναν ήπιο χειμώνα, σε συνδυασμό με τη μειωμένη ζήτηση, οδήγησε τον ΔΟΕ να μειώσει τις προβλέψεις του για το έλλειμμα φυσικού αερίου της ΕΕ. Από την άλλη τέθηκε το χάσμα προσφοράς-ζήτησης στα 40 bcm φέτος, από την προηγούμενη εκτίμηση των 57 bcm. Η ενεργειακή απόδοση και η ταχεία ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αντλιών θερμότητας θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κάλυψη 37 bcm αυτού του κενού το 2023, ενώ προειδοποίησε για ένα «ασυνήθιστα ευρύ φάσμα αβεβαιοτήτων και εξωγενών παραγόντων κινδύνου».

Αυτά περιλαμβάνουν την πιθανή πλήρη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω των αγωγών που εξακολουθούν να τροφοδοτούν την Ευρώπη και μια ανάκαμψη της ζήτησης μετά το lockdown στην Κίνα που θα μπορούσε να αυξήσει τον ανταγωνισμό στη διεθνή αγορά LNG, δυσκολεύοντας την Ευρώπη να αγοράσει εκεί. Ο ΔΟΕ είπε ότι οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG θα μπορούσαν να παράσχουν επιπλέον 11 bcm έως 140 bcm φέτος, επιπλέον των επιπλέον 55 bcm το 2022.

Πώς αντιμετωπίζει την κρίση η Γερμανία

Ως ένας από τους πιο πιστούς πελάτες φυσικού αερίου της Ρωσίας μέχρι την περσινή εισβολή στην Ουκρανία, η Γερμανία δεν είχε προηγουμένως καμία ικανότητα εισαγωγής LNG. Τώρα με ρυθμό ρεκόρ, ενεργοποιεί έξι πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Ο κλάδος λέει ότι αυτό πρέπει να συνδυαστεί με περισσότερα τερματικά για υγροποίηση και αποστολή LNG, αλλά η ισχυρή παγκόσμια ζήτηση σημαίνει ότι θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί τους επόμενους 24 μήνες, δήλωσε ο Luke Cottell, ανώτερος αναλυτής στην εταιρεία συμβούλων Timera Energy.

Άλλες ευρωπαϊκές χώρες αυξάνουν επίσης τη χωρητικότητά τους LNG, ενώ οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές και οι οικολόγοι πολιτικοί αμφισβητούν τα ποσά που επενδύονται στην υποδομή. Η Γερμανία ήταν επίσης στην πρώτη γραμμή της ζήτησης για αντλίες θερμότητας, οι οποίες δεν βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα για τη θέρμανση των κτιρίων, αν και η εγκατάστασή τους πέρυσι ήταν ακόμα μεγαλύτερη από τα συστήματα που βασίζονται στο φυσικό αέριο.