Ουκρανία: Τι μέλλει γενέσθαι με τον πόλεμο

Η επέτειος της έναρξης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία πλησιάζει και η εικόνα είναι αρκετά διαφορετική. Κατά τις πρώτες μέρες της σύρραξης, τα ρωσικά άρματα μάχης ξεχύθηκαν πάνω από τα σύνορα και τα μαχητικά αεροσκάφη προσπάθησαν να καταλάβουν το αεροδρόμιο του Hostomel, έξω από το Κίεβο. Αυτές ήταν οι πρώτες κινήσεις για την κατάληψη του Κιέβου.

Σήμερα, ένα χρόνο μετά την εισβολή τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Μπορεί ακόμα να μην υπάρχει ξεκάθαρος νικητής, αλλά οι Ουκρανοί έχουν τύχει της δυτικής βοήθειας και οι Ρώσοι έχουν αρχίσει να χάνουν έδαφος, με τον στρατό να μην είναι σωστά εκπαιδευμένος και τον εξοπλισμό τους πλέον να παρουσιάζει ελλείψεις. Σε αυτήν την ανάλυση, εξετάζεται η κατάσταση της σύγκρουσης μεταξύ των δύο δυνάμεων και αν κάποια από τις δύο έχει προβάδισμα νίκης.

Ετοιμάζει η Ρωσία μία νέα επίθεση;

Σύμφωνα με πληροφορίες από τον Guardian, αν και οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η Ρωσία ετοιμάζει μία νέα μεγάλη επίθεση, δεν φαίνεται ότι το αντίπαλο στρατόπεδο ετοιμάζεται για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Από την άλλη, υπάρχουν πληροφορίες από αξιωματούχους του ΝΑΤΟ που αναφέρουν, ότι η Ρωσία συγκεντρώνει αεροσκάφη. Και ενώ η Ρωσία αύξησε σημαντικά τον αριθμό του πεζικού –κάποιες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι περισσότεροι από 300.000 στρατιώτες βρίσκονται στην Ουκρανία– δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν την συγκέντρωση εκατοντάδων τανκς σε μια περιοχή που παρακολουθείται έντονα από κατασκοπευτικούς δορυφόρους.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει επισημάνει τις αυξημένες ρωσικές προσπάθειες στα ανατολικά ως απόδειξη ότι έχει ξεκινήσει μια «νέα επίθεση», ενώ οι άλλοι τη βλέπουν ως συνέχεια των προσπαθειών που συνεχίζονται εδώ και μήνες. Ο ρωσικός βομβαρδισμός είναι λιγότερο έντονος από ό,τι ήταν το καλοκαίρι γύρω από το Σιεβιεροντόνετσκ, όταν η Μόσχα ξόδευε 60.000 οβίδες την ημέρα.

Παρά την περσινή κινητοποίηση, αναλυτές όπως ο Phillips O’Brien του Πανεπιστημίου St Andrews πιστεύουν ότι οι ρωσικές δυνατότητες έχουν υποβαθμιστεί σε σημαντικό βαθμό από τον πόλεμο και ότι όσοι αναμένουν επανάληψη μίας επίθεσης με την ισχύ της αρχικής εισβολής κάνουν λάθος. Ο O’Brien και άλλοι λένε ότι υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Ρωσία είναι πιο ικανή να διεξάγει σύνθετες επιχειρήσεις συνδυασμένων όπλων, να ενσωματώνει αεροπορική δύναμη, τεθωρακισμένα και άλλα στοιχεία, από ό,τι πριν από ένα χρόνο.

Τι γίνεται στα ανατολικά

Σε ότι αφορά τις μάχες στα Ανατολικά – τον πιο σημαντικό τομέα της σύγκρουσης – οι αυξημένες ρωσικές προσπάθειες γύρω από την πόλη Μπαχμούτ ισοδυναμούν με τις λεγόμενες επιχειρήσεις διαμόρφωσης για μια μελλοντική επίθεση, ίσως την άνοιξη.

Ακόμη, επειδή η Ρωσία φοβάται μια νέα μεγάλη ουκρανική επίθεση, έχει αυξήσει τον ρυθμό των επιθέσεων –με εξαιρετικά υψηλό κόστος– για να δεσμεύσει τις ουκρανικές δυνάμεις. Μια τρίτη άποψη είναι ότι η Ρωσία θέλει να καταλάβει την Μπαχμούτ πριν από την επέτειο της 24ης Φεβρουαρίου για λόγους προπαγάνδας και όχι για οτιδήποτε ουσιαστικό.

Μια προειδοποίηση είναι ότι οι ρωσικές προσπάθειες δεν επικεντρώνονται μόνο στη Μπαχμούτ αλλά σε σημεία κατά μήκος του ανατολικού μετώπου, από τα σύνορα με την περιοχή του Χάρκοβο μέχρι τον κατεχόμενο νότο.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι τρέχουσες ρωσικές προσπάθειες δείχνουν την κακή ηγεσία, την επιμελητεία και τις τακτικές που ήταν το χαρακτηριστικό των επιχειρήσεων της τον περασμένο χρόνο, με υψηλές απώλειες για πολύ μέτριο εδαφικό κέρδος.

Υπάρχει ενδεχόμενο ουκρανικής επίθεσης;

Από τις επιθέσεις της το περασμένο καλοκαίρι στις επαρχίες Χάρκοβο και Χερσώνα, ο ρυθμός των ουκρανικών επιχειρήσεων είναι υποτονικός, αν και η Ουκρανία συνεχίζει να προσπαθεί να σημειώσει πρόοδο στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνίπρο απέναντι από την πόλη Χερσώνα. Η Μόσχα ανέμενε επίσης από καιρό περαιτέρω προσπάθειες της Ουκρανίας, ειδικά μια επίθεση προς τα νότια στην περιοχή της Ζαπορίζια.

Η πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας δεν έχει κρύψει τις φιλοδοξίες της να ανακαταλάβει το ουκρανικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της κατεχόμενης Κριμαίας, και μεγάλο μέρος της πρόσφατης διπλωματίας της για την εξασφάλιση δυτικών όπλων στόχευε σε αυτό.

Ήταν αρκετά αποτελεσματικό στο να παραπλανήσει τη Ρωσία σχετικά με τους στόχους της, αλλά είναι σαφές ότι η Ουκρανία συγκεντρώνει υλικό, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων μάχης, και εκπαιδεύει δυνάμεις για τις δικές της αναμενόμενες επιχειρήσεις, ενώ αναζητά άρματα μάχης για να ηγηθούν ορισμένων από αυτές τις επιθέσεις.

Ωστόσο, ορισμένοι στη Δύση αμφισβήτησαν τη σκοπιμότητα του Κίεβου να δεσμευτεί τόσο πολύ στην άμυνα του Μπαχμούτ και να περιορίσει ενδεχομένως τις ικανότητές του να διεξάγει μια αντεπίθεση.

Ποιος θα κερδίσει τον πόλεμο;

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να αξιολογηθεί κάτι τέτοιο. Ούτε η Ρωσία, ούτε η Ουκρανία είναι κοντά στην επίτευξη των στόχων που έχουν θέσει, με το Κίεβο να πρέπει να απελευθερώσει όλα τα κατεχόμενα εδάφη.  Τους τελευταίους 12 μήνες, η Μόσχα άλλαξε τον στόχο της καθαίρεσης της ουκρανικής κυβέρνησης, για να επικεντρωθεί στην κατάληψη όλου του Ντονμπάς, στα ανατολικά. Από την άλλη πλευρά, οι ρωσικές απώλειες ήταν τεράστιες.

Μια πρόσφατη εκτίμηση της IISS υποδηλώνει ότι έχει χάσει το 40-50% του προπολεμικού στόλου αρμάτων μάχης. Οι απώλειες ήταν επίσης τεράστιες, με τους ισχυρισμούς την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία έχανε 2.000 στρατιώτες για κάθε 100 μέτρα που κέρδιζε στα ανατολικά. Αν και αυτά τα στοιχεία πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή, ανεπίσημα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η Ουκρανία έχει χαμηλότερο ποσοστό φθοράς.

Ο ανώτατος στρατηγός της Αμερικής, Mark Milley, δήλωσε πρόσφατα ότι η Ρωσία είχε ήδη χάσει τακτικά και στρατηγικά, αλλά πρότεινε ότι ήταν απίθανο καμία πλευρά να ήταν κοντά στην επίτευξη των δηλωμένων στόχων της. Είναι πιθανώς ασφαλές να πούμε ότι η τρέχουσα τροχιά της σύγκρουσης πηγαίνει πολύ καλύτερα για την Ουκρανία παρά για τη Ρωσία – και ότι η συνεχής εισροή νέων όπλων από τη Δύση θα διατηρήσει αυτή την τροχιά.

Όμως, η Ουκρανία, όπως προειδοποίησε πρόσφατα ο επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, Josep Borrell, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Δύση για όπλα, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών πυροβολικού, τα οποία έχουν εκθέσει μια πιθανή ευπάθεια για το Κίεβο στα ανατολικά, όπου το πυροβολικό έχει κυριαρχήσει στις μάχες.

Αυτό που είναι επίσης ασαφές είναι αν και κατά πόσο τα κύρια άρματα μάχης,  που η διεθνής κοινότητα έχει προμηθεύσει την Ουκρανία, είναι πιθανό να φέρουν τον πόλεμο προς το τέλος.