Ουκρανία: Ο πόλεμος που άλλαξε την Ευρώπη

Ήταν 24 Φεβρουαρίου 2022 όταν ξεκινούσε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Την προηγούμενη ημέρα ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε σε διάγγελμα του πως ξεκινά μία «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» – κινητοποιώντας τους 300.000 στρατιώτες που είχε παραθέσει στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών –  προκειμένου να μπορέσει να απελευθερώσει το Ντονμπάς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.

Την στιγμή της έναρξης των επιθέσεων ο Σαρλ Μισέλ, σύμφωνα με συνέντευξη του στο Politico, έλαβε τηλεφώνημα από τον Ζελένσκι που τον ειδοποιούσε ότι μόλις ξεκινησαν οι επιθέσεις. «Με ξύπνησε ο Ζελένσκι», είπε ο Μισέλ. Ήταν γύρω στις 3 τα ξημερώματα. Ο Ουκρανός πρόεδρος είπε στον Μισέλ ότι: «Η επίθεση είχε ξεκινήσει και πως επρόκειτο για μια εισβολή πλήρους κλίμακας». Κατόπιν τούτου, ο Μισέλ ξεκίνησε τα τηλέφωνα, μιλώντας με πρωθυπουργούς σε όλη την ΕΕ όλη τη νύχτα.

Στις 5 το πρωί, ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ βρισκόταν στο γραφείο του. Τρεις ώρες αργότερα, στεκόταν δίπλα στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καθώς το δίδυμο έκανε την πρώτη σημαντική δημόσια δήλωση της ΕΕ σχετικά με τον πόλεμο που ξημερώνει.

Στην απομόνωση η Ρωσία ένα χρόνο μετά την εισβολή

Ο πόλεμος στην ουκρανία βρίσκεται αισίως στο δεύτερο έτος του με την Ρωσία να έχει απομονωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη σε μια ψηφοφορία που ζητούσε από τις δυνάμεις της να αποσυρθούν, ενώ οι ηγέτες της G7 πρόκειται να βοηθήσουν ακόμσ προς την Ουκρανία. Καθώς μαίνονταν οι μάχες στην ανατολική και νότια Ουκρανία, οι σύμμαχοί της σε όλο τον κόσμο έδειξαν την υποστήριξή τους στην πρώτη επέτειο της εισβολής της Ρωσίας.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία ένα ψήφισμα την Πέμπτη με το οποίο σηματοδοτεί την επέτειο του πολέμου και απαιτεί από τη Ρωσία να αποχωρήσει και να σταματήσει τις μάχες. Το ψήφισμα αυτό εγκρίθηκε με 141 υπέρ και 32 αποχές. Έξι χώρες προσχώρησαν στη Ρωσία για να ψηφίσουν όχι – Λευκορωσία, Βόρεια Κορέα, Ερυθραία, Μάλι, Νικαράγουα και Συρία.

Από την άλλη, η Κίνα ως σύμμαχος της Ρωσίας, απείχε από την ψηφοφορία του ΟΗΕ. Ο αναπληρωτής πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ Ντμίτρι Πολυάνσκι απέρριψε τη δράση στα Ηνωμένα Έθνη ως «άχρηστη». Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskiy χαιρέτισε την ψηφοφορία. «Αυτό το ψήφισμα είναι ένα ισχυρό μήνυμα ακλόνητης παγκόσμιας υποστήριξης προς την Ουκρανία», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter.

Οι κυρώσεις

Ένα από τα διακριτά χαρακτηριστικά της σύρραξης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας είναι οι κυρώσεις που βιάστηκαν να επιβάλλουν οι Ευρωπαίοι στη Ρωσία, θέλοντας να εξαναγκάσουν τον Πούτιν να σταματήσει τον πόλεμο, όμως από ότι φαίνεται ο Ρώσος πρόεδρος είχε προετοιμαστεί αρκετά καλά, αν φυσικά εξαιρεθεί το μέγα λάθος του. Την θεωρία του πως η  Ουκρανία θα πέσει γρήγορα.

Συνολικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει επιβάλλει μόνη της δέκα πακέτα κυρώσεων, και βρίσκεται σε συζητήσεις για ακόμα ένα. Το μοναδικό πακέτο που έπληξε την ρωσική οικονομία ήταν αυτό που περιείχε το πλαφόν του αερίου και του πετρελαίου.

Η ρωσική οικονομία συρρικνώθηκε μόνο κατά 2,2% πέρυσι. Η ανεργία, σύμφωνα με ομολογουμένως αμφίβολα επίσημα στοιχεία, ανέρχεται σήμερα στο 3,7%. Ο κατασκευαστικός τομέας μπόρεσε να αναπτυχθεί σημαντικά, ακόμη κι αν οι βιομηχανίες αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών υπέφεραν. Μια εξαιρετική συγκομιδή οδήγησε στην ανάπτυξη του γεωργικού τομέα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει τώρα ότι η Ρωσία θα αναπτυχθεί ταχύτερα το 2023 και το 2024 από ό,τι το Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύμφωνα με το Politico, η Ρωσία έχει πληγεί με περισσότερες από 11.000 κυρώσεις από τότε που εισέβαλε στην Ουκρανία, και έγινε η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο.

Οι κορυφαίες σε κυρώσεις χώρες παγκοσμίως

Ποιες χώρες υπέβαλαν κυρώσεις στην Ρωσία

Τύποι κυρώσεων κατά της Ρωσίας που ανακοινώθηκαν ή εφαρμόζονται στην ΕΕ, στο Η.Β. και στις Η.Π.Α.

Πού οφείλεται η ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας

Η εκπληκτική ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας δεν οφείλεται πρωτίστως στον επαγγελματισμό των αξιωματούχων της κεντρικής τράπεζας ή στα προβλήματα που έχουν προκύψει για την επιβολή των κυρώσεων, αλλά αντίθετα σε ένα εκτυφλωτικά προφανές διαρθρωτικό ελάττωμα των κυρώσεων: την εξάρτηση της Ευρώπης από τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, πηγή του 40% των εσόδων του ρωσικού προϋπολογισμού.

«Η μη επιβολή εμπάργκο στις ρωσικές εξαγωγές από νωρίς οδήγησε σε υψηλά εμπορικά και δημοσιονομικά πλεονάσματα ρεκόρ που έδωσαν στο καθεστώς Πούτιν ένα τεράστιο οικονομικό μαξιλάρι, αρκετό για να διατηρήσει πολλούς μήνες τον πόλεμο», δήλωσε ο Όλεγκ Ιτσχόκι, Ρωσο-αμερικανός οικονομολόγος.

«Μόνο οι εισαγωγές του Πούτιν μποϊκοταρίστηκαν, ενώ οι εξαγωγές του συνεχίστηκαν. Ως αποτέλεσμα κατέρρευσε η ρωσική αυτοκινητοβιομηχανία και η βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, αλλά όχι οι εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου».

Διάφορες ομάδες δυτικών οικονομολόγων προσπάθησαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο να πείσουν τους Γερμανούς πολιτικούς ότι η διακοπή της παροχής ρωσικής ενέργειας δεν θα οδηγούσε τη γερμανική οικονομία σε κατάρρευση.

Ωστόσο, η ΕΕ θα μπορούσε να αποσυνδεθεί από τη ρωσική ενέργεια μόνο με την ταχύτητα που η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία που είναι πιο ευάλωτη στον ενεργειακό εκβιασμό του Πούτιν, ήταν διατεθειμένη να ανεχθεί, εξηγεί ο Guardian.

Πόλεμος χαρακωμάτων

Ο πόλεμος, τον οποίο η Ρωσία αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» για την προστασία της κυριαρχίας της, έχει καταλήξει σε φθοροποιό πόλεμο χαρακωμάτων, με αυξανόμενες απώλειες και από τις δύο πλευρές, ιδιαίτερα φέτος στις μάχες μέσα και γύρω από την ανατολική πόλη Μπαχμούτ. Ορισμένοι Αμερικανοί και δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν τις απώλειες της Ρωσίας σε σχεδόν 200.000 νεκρούς και τραυματίες, ενώ τον Νοέμβριο ο ανώτατος στρατηγός των ΗΠΑ είπε ότι περισσότεροι από 100.000 στρατιώτες από κάθε πλευρά σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν.

Εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους και δεκάδες χιλιάδες άμαχοι έχουν σκοτωθεί. Το χωριό Bucha στα βόρεια κοντά στο Κίεβο, όπου ανακαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι, και η βομβαρδισμένη νότια πόλη της Μαριούπολης έγιναν σύμβολα αυτού που η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της περιέγραψαν ως ρωσική βαρβαρότητα. Η Ουκρανία και η Δύση έχουν κατηγορήσει τη Ρωσία για εγκλήματα πολέμου, αλλά αρνείται ότι στόχευσε αμάχους.

Μακριά από τις στρατιωτικές εκστρατείες, ο πόλεμος έχει βλάψει την παγκόσμια οικονομία και μια ψυχροπολεμική ψύχρα έχει επηρεάσει τις διεθνείς σχέσεις, με τον Πούτιν να υψώνει το φάσμα των πυρηνικών όπλων και να σηματοδοτεί την επιθυμία να διπλασιάσει μια σύγκρουση που προκάλεσε σκληρές δυτικές κυρώσεις. Με τον Ζελένσκι να επιμένει στην κυριαρχία της χώρας του και στην αποχώρηση της Μόσχας, οι προοπτικές ειρήνης φαίνονται ζοφερές.

«Δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει ο πόλεμος. Αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι όταν τελειώσει ο πόλεμος, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί», δήλωσε στο Reuters την Πέμπτη ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα σπάσουμε τον κύκλο της ρωσικής επιθετικότητας. Πρέπει να αποτρέψουμε τη Ρωσία από το να καταστρέψει την ευρωπαϊκή ασφάλεια», είπε.

Υποστήριξη της Δύσης στον Ζελένσκι – «Ειρηνευτική» η θέση της Κίνας

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα συναντηθεί ουσιαστικά την Παρασκευή με τους ηγέτες της G7 και τον Ζελένσκι για να τιμήσει την επέτειο και να ανακοινώσει νέες κυρώσεις εναντίον όσων βοηθούν την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας, ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παράσχουν επιπλέον 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια ασφαλείας.

Από την άλλη, ο Σι Τζινπίνγκ αναμένεται να εκφωνήσει «ειρηνευτική ομιλία» την Παρασκευή, αν και ορισμένοι αναλυτές έχουν αμφισβητήσει εάν οι προσπάθειες της Κίνας να ενεργήσει ως ειρηνοποιός θα υπερβούν τη ρητορική. Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε σε έγγραφο θέσης την Παρασκευή ότι ο διάλογος και η διαπραγμάτευση είναι οι μόνοι βιώσιμοι τρόποι επίλυσης της σύγκρουσης.

«Η σύγκρουση και ο πόλεμος δεν ωφελούν κανέναν. Όλα τα μέρη πρέπει να παραμείνουν λογικά και να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποφύγουν την ανάφλεξη και την επιδείνωση της έντασης και να αποτρέψουν την περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης ή ακόμη και την έκρηξη εκτός ελέγχου», ανέφερε το υπουργείο. Αντανακλώντας τον ολοένα και πιο επιθετικό τόνο του Κρεμλίνου, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου χαρακτήρισε την Πέμπτη τον πόλεμο ως υπαρξιακό αγώνα ενάντια σε μια εχθρική Δύση.

Ενισχύοντας περαιτέρω την ένταση, ο Πούτιν ανακοίνωσε σχέδια την Πέμπτη για ανάπτυξη νέων διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων πολλαπλών κεφαλών Sarmat φέτος. Αυτή την εβδομάδα, ανέστειλε τη συμμετοχή της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Νέα START, ή Συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.

Τέλος, η Ρωσία αρχίζει να εστιάζει περισσότερο στην κατάληψη των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ της ανατολικής Ουκρανίας, οι οποίες μαζί αποτελούν τη βιομηχανική περιοχή γνωστή ως Ντονμπάς κοντά στα ρωσικά σύνορα.