Η ώρα της (πρώτης) κρίσης

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρούν τον πλήρη έλεγχο των εξελίξεων. Δεν ορίζουν μόνο το εκλογικό χρονοδιάγραμμα, αλλά εκκαθαρίζουν και τον εκλογικό διάδρομο από εμπόδια που θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα. Η προεκλογική ατζέντα διαμορφώνεται αποκλειστικά στο Μέγαρο Μαξίμου – με μέτρα, παρεμβάσεις, δεσμεύσεις. Και είναι από εβδομάδες έτοιμος και ο φάκελος με το εκλογικό σχέδιο (για τις δύο κάλπες), έχοντας πάρει και κωδική ονομασία. Ο Πρωθυπουργός έχει ήδη καταλήξει για την «ώρα μηδέν» – που «δεν θα αργήσει». Η αντιπολίτευση αναγκαστικά ακολουθεί, ως σχολιαστής κάθε κυβερνητικής πρωτοβουλίας. Δεν πρόκειται για κατάσταση που σπανίζει, οι κυβερνήσεις συνήθως έχουν τον πρώτο λόγο. Αλλά δεν αποτελεί και τον κανόνα. Ο Κώστας Καραμανλής το 2009, για παράδειγμα, οδηγήθηκε στις κάλπες μετά από μόλις μια διετία αυτοδύναμης διακυβέρνησης, έχοντας χάσει κάθε έλεγχο στο πολιτικό σκηνικό. Οπως και ο Αλέξης Τσίπρας, μια δεκαετία αργότερα: οι εθνικές εκλογές επιβλήθηκαν μέσα στο καλοκαίρι του 2019, αντί για το φθινόπωρο, επειδή μεσολάβησε μια βαριά ήττα στη διπλή κάλπη των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών. Το 2009 και το 2019, οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζονταν ήδη ως απερχόμενες και έφτασαν στην Κυριακή των εκλογών προσπαθώντας να κάνουν διαχείριση ήττας.

Την άνοιξη του 2023 η κυβέρνηση κινείται με δημοσκοπικό αέρα στα πανιά της και είναι η αξιωματική αντιπολίτευση εκείνη που αναζητεί σχέδιο απεγκλωβισμού από τα πιθανολογούμενα εκλογικά ερείπια. Οι αιτίες που η όποια φθορά μιας τετραετούς διακυβέρνησης δεν προσφέρει ζωτικό χώρο στην αντιπολίτευση είναι πολλές, αλλά κυρίως έχουν να κάνουν με την εικόνα της. Πέραν των ιδεολογημάτων ή της αξιοπιστίας που στην παρούσα συγκυρία δεν αποτελούν πλεονεκτήματα για τον σχεδιασμό της Κουμουνδούρου, ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να ενοχλεί την πλατιά μάζα και αισθητικά – ιδίως τους κεντρώους ψηφοφόρους, είτε κινούνται δεξιόστροφα είτε αριστερόστροφα από τη μέση γραμμή στον πολιτικό άξονα. Δεν είναι μόνον ο Πολάκης που ευθύνεται γι΄ αυτό. Ο αφηνιασμένος Τζανακόπουλος στα τηλεοπτικά παράθυρα, για παράδειγμα, επίσης δεν ενθουσιάζει. Ούτε οι «κοκορομαχίες» στη Βουλή που επιδιώκουν να ξεκινήσουν με κάθε ευκαιρία οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Το ακροατήριο που θα μπορούσε να διαμορφώσει ξανά για τον Τσίπρα ένα πλειοψηφικό ρεύμα, δεν ανοίγει την αγκαλιά του. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο 7ος όροφος της Κουμουνδούρου περιορίζεται σε μια αγχωτική καμπάνια που στο μόνο που προσδοκά είναι να αφυπνίσει κάποια αντιδεξιά σύνδρομα στη μεγάλη δεξαμενή των πασοκογενών ψηφοφόρων.

Ανεξάρτητα από τους δημόσιους λεονταρισμούς και την αμφισβήτηση διαρκείας των δημοσκοπικών ευρημάτων, στην πραγματικότητα ουδείς στην αξιωματική αντιπολίτευση αμφισβητεί το προβάδισμα της ΝΔ. Κάθε σενάριο για την επόμενη μετεκλογική ημέρα περνάει μέσα από μια διαχειρίσιμη ήττα. Ο στόχος είναι, εν ολίγοις, ένα εκλογικό αποτέλεσμα που να μπορεί να κρατήσει όρθιο τον ΣΥΡΙΖΑ και να κάνει τη ζωή δύσκολη στον Μητσοτάκη. Τουλάχιστον μέχρι τον Μάιο του 2024 όταν θα ολοκληρωθεί ένας μεγάλος εκλογικός κύκλος με τις αυτοδιοικητικές κάλπες (τον προσεχή Οκτώβριο) και με τις ευρωεκλογές. Οι τρεις μονάδες διαφορά στην Κουμουνδούρου θεωρούν ότι είναι ένα αποτέλεσμα που αντέχεται – επιτρέποντας στον Τσίπρα να αποφύγει μεγάλες εσωκομματικές αναταράξεις και στα κομματικά στελέχη να κάνουν υπομονή. Ο φόβος, ωστόσο, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπει σε αυτόν τον δωδεκάμηνο εκλογικό δρόμο με μια ήττα που μπορεί να κινείται στα όρια της εκλογικής συντριβής, είναι ήδη διάχυτος – και φαίνεται και στα πρόσωπα όσο πλησιάζει η ώρα της (πρώτης) κρίσης.

Το ζητούμενο είναι πώς θα αντιδράσει μπροστά σε ένα απολύτως αρνητικό αποτέλεσμα ο Τσίπρας. Θα εκλάβει το εκλογικό μήνυμα και ως προσωπική αποδοκιμασία ή θα επιδιώξει να περιφρουρήσει τον 7ο όροφο, περιμένοντας μια νέα ευκαιρία; Περισσότερο από τους άξονες της νέας διακυβέρνησης, ένα βασικό ερώτημα τη νύχτα των εκλογών μπορεί να έχει να κάνει και με την εικόνα του «ΣΥΡΙΖΑ του μέλλοντός μας».