Πώς κρατιέται όρθια η αγορά

Για πάνω από έναν χρόνο ακούγαμε να υποστηρίζουν πολλοί ότι έχει χτυπηθεί το λαϊκό εισόδημα λόγω της ακρίβειας και η κατανάλωση έχει πέσει στο ναδίρ.

Την Τρίτη η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε ότι ο κύκλος εργασιών στο λιανεμπόριο το 2022 σκαρφάλωσε στα 61,996 δισ. ευρώ. Χονδρικά, περίπου 6.200 ευρώ για κάθε πολίτη που ζει στην Ελλάδα. Το ενδιαφέρον ωστόσο στοιχείο ήταν ότι το εν λόγω μέγεθος ήταν αυξημένο κατά περίπου 12,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Καταναλώσαμε δηλαδή παραπάνω κατά περίπου 7 δισ. ευρώ. Για όσους σκεφτούν ότι η αύξηση οφείλεται στον πληθωρισμό, η απάντηση είναι απλή: Ο πληθωρισμός ήταν υψηλός, αλλά όχι διψήφιος. Αρα ψωνίσαμε σίγουρα παραπάνω σε σχέση με το 2021, όταν πολλοί προεξοφλούσαν ότι λόγω της ακρίβειας η κατανάλωση θα προσγειωνόταν. Αν αφαιρέσουμε από το συνολικό μέγεθος τους κλάδους οχημάτων, τροφίμων και καυσίμων (οι δύο τελευταίοι με τον υψηλότερο συγκριτικά πληθωρισμό), πάλι ο κύκλος εργασιών της αγοράς ήταν μεγαλύτερος από το 2021, με αύξηση άνω του 10%. Παρεμπιπτόντως, η ίδια τάση που καταγράφηκε αφορούσε και το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς.

Αρα η πρώτη ισχυρή πεποίθηση κάποιων αποδείχθηκε εσφαλμένη. Την Τετάρτη το ερευνητικό ινστιτούτο μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης των μικρομεσαίων, το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, έδινε μια νέα εικόνα επιχειρώντας να πείσει πόσο δυσκολεύονται οι πολίτες καταναλωτές, εν προκειμένω οι πελάτες τους. Στη μηνιαία έρευνά του, αποφάνθηκε ότι πάνω από 1 στα 2 νοικοκυριά (52,4%) δήλωσαν ότι το μηνιαίο εισόδημά τους επαρκούσε για 18 ημέρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, αν καταλαβαίνω καλά, πάνω από 5 εκατομμύρια Ελληνες για περίπου 12 ημέρες τον μήνα δεν έχουν λεφτά για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους.

Αρα ή τρώνε από τα έτοιμα, κάτι που διαψεύδεται από τη σταθερή ανά μήνα αύξηση των καταθέσεων, ή δανείζονται, κάτι που προσκρούει στο επιχείρημα ότι οι τράπεζες δεν δανείζουν, ή «σταματούν να ζουν» μέχρι να αλλάξει ο μήνας. Αντιλαμβανόμαστε όλοι την ανάγκη των συνδικαλιστών να χτίσουν μια επιχειρηματολογία για την ανάγκη ενίσχυσής τους, έστω και έμμεσα με μια μείωση του ΦΠΑ, αλλά η υπερβολή ποτέ δεν ωφέλησε κανέναν. Θυμίζουμε ότι αν παίρναμε τοις μετρητοίς παλαιότερα τις δηλώσεις τους για τη μείωση του τζίρου στις εκπτώσεις, τότε θα είχαν προ πολλού μηδενίσει οι συναλλαγές.

Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση στην αγορά αυτή την περίοδο είναι παραδόξως καλή. Το φυσιολογικό ήταν να συμβαίνει αυτό που αναφέρει η ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ. Αλλά δεν συμβαίνει. Παρά την υπερδωδεκάμηνη αύξηση του πληθωρισμού, η αγορά παραμένει σε υπερθέρμανση. Η δαπάνη παραμένει το ίδιο υψηλή, προκαλώντας εύλογες απορίες για την προέλευση των χρημάτων.

Η κρίση για την οποία πολλοί μιλούν, φυσιολογικά, θα έπρεπε ήδη να έχει χτυπήσει την αγορά. Δεν σημαίνει ότι δεν θα συμβεί το επόμενο διάστημα, αλλά τουλάχιστον η παρούσα κυβέρνηση έχει βρει έναν μηχανισμό που κρατά όρθια την κατανάλωση και το διαθέσιμο εισόδημα, όχι με γνωστές μεθόδους. Λίγο από επιδόματα, κάποιο… pass, ένα «καλάθι», μαζί με πολύ από φοροδιαφυγή, κάνουν καλύτερα τη δουλειά συντηρώντας μια κατανάλωση-έκπληξη, από τυχόν μείωση των συντελεστών ΦΠΑ που θα κρατούσαν τις τιμές στα ύψη, καθώς πιθανότατα το όποιο όφελος θα κατέληγε στις τσέπες των λιανεμπόρων.