Ελευσίνα: Οι εκθέσεις του Αρχαιλογικού Μουσείου

Εγκαινιάστηκε από την Α.Ε. την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, η επανέκθεση των αριστουργημάτων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ελευσίνας.

Πρόκειται για ένα από τα πρώτα αρχαιολογικά μουσεία του ελληνικού κράτους, το οποίο αντικατοπτρίζει τις μουσειακές και αρχιτεκτονικές αντιλήψεις της εποχής του. Με την επανέκθεση επιδιώκεται ο εκσυγχρονισμός της μουσειολογικής προσέγγισης και εκθεσιακής παρουσίασης, η μετάδοση του επιστημονικού λόγου με τρόπο εύληπτο, η αναβάθμιση της επικοινωνιακής δυναμικής και εκπαιδευτικής λειτουργίας της έκθεσης με τη χρήση και οπτικοακουστικών μέσων, με στόχο την αναθέρμανση του εγχώριου και διεθνούς ενδιαφέροντος για την Ελευσίνα και την ιστορία της.

Τα εκθέματα του Μουσείου

Παράλληλα, στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, εκτελείται ένα σύνθετο έργο, που περιλαμβάνει την αναδιαμόρφωση της εισόδου, τη σύνδεση του με την Πλατεία Ηρώων, τη δημιουργία νέας διαδρομής για τα ΑμεΑ, καθώς και τη συνολική βελτίωση υποδομών και υπηρεσιών προς τους επισκέπτες, με στόχο να παραδοθεί ο χώρος στο κοινό -φυσικά και εννοιολογικά- περισσότερο προσβάσιμος, κατανοητός και ευανάγνωστος και  παράλληλα να συνδεθεί λειτουργικά, με τον περιβάλλοντα αστικό ιστό.

Στο Μουσείο εκτίθενται, κυρίως, ευρήματα από τις ανασκαφές στο χώρο του Ιερού και δευτερευόντως ταφικό υλικό από το λεγόμενο Δυτικό Νεκροταφείο, την κυριότερη νεκρόπολη της Ελευσίνας, και από τη νότια νεκρόπολη. Τα ευρήματα χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς έως και τους ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Τα περισσότερα εκθέματα είναι έργα πλαστικής, ανάγλυφα και ολόγλυφα, με μικρότερο αριθμό πήλινων αντικειμένων. Μεταξύ των αρχιτεκτονικών γλυπτών ξεχωρίζουν το αποκατεστημένο γωνιακό τμήμα της ανωδομής του αρχαϊκού Τελεστηρίου, η μία από τις δύο κιστοφόρους Καρυάτιδες που στήριζαν τη στέγη των Μικρών Προπυλαίων, καθώς και η αετωματική μορφή της «Φεύγουσας Κόρης».

Στην κατηγορία των γλυπτών ξεχωρίζει το μεγάλο άγαλμα της Δήμητρας που αποδίδεται στο εργαστήριο του γλύπτη Αγοράκριτου, ενώ από την αξιόλογη σειρά αναγλύφων, ιδιαίτερης μνείας αξίζει το εντυπωσιακών διαστάσεων αναθηματικό ανάγλυφο του Λακρατείδη με παράσταση ελευσινιακών θεοτήτων.

Η κεντρική ιδέα της νέας έκθεσης οργανώνεται σε δύο θεματικούς άξονες

«Ελευσίνα: η πόλη γύρω από το Ιερό» και «Τα Μεγάλα Μυστήρια»

Α. Ο πρώτος θεματικός άξονας είναι αφιερωμένος στην περιληπτική γνωριμία με την πόλη της Ελευσίνας και τα ιστορικά υποκείμενα που συνέβαλαν στη γένεση και ανάπτυξή της, δηλαδή τη γεωγραφική και στρατηγική της θέση, την ένταξη της περιοχής στην επικράτεια της πόλεως-κράτους των Αθηνών, τον δήμο της Ελευσίνας και, μεταγενέστερα, τη ρωμαϊκή διοίκηση.

Β. Το δεύτερο, και μεγαλύτερο, μέρος του εκθεσιακού προγράμματος είναι αφιερωμένο στα Μεγάλα Μυστήρια. Μέσα από τη διαλογική σύνθεση πρωτότυπων αντικειμένων με σχόλια αρχαίων συγγραφέων, οι δύο πρώτες ενότητες εικονογραφούν και αφηγούνται τον ιδρυτικό μύθο της μυστηριακής λατρείας και το τυπικό της μύησης.

Οι επόμενες τέσσερις ενότητες παρουσιάζουν τις απαρχές της λατρείας, τα αρχιτεκτονικά-μνημειακά κατάλοιπα και τους μετασχηματισμούς που υπέστη ο ιερός χώρος διαχρονικά, τα ποικίλα αναθήματα που αφιέρωναν οι πιστοί στις θεές, και τέλος τα αφιερώματα και μέρη του αρχιτεκτονικού διακόσμου της Ρωμαϊκής περιόδου.

Η έκθεση ολοκληρώνεται στο «Τελεστήριο». Πρόκειται για έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο που δεν επιχειρεί να αναπαραστήσει το εσωτερικό του κτηρίου, όπου λάμβανε χώρα το άρρητο τελικό στάδιο της μύησης, αλλά να δημιουργήσει ένα περιβάλλον πολυ-αισθητηριακής μουσειακής εμπειρίας που ενεργοποιεί βιωματικούς και «συναισθητικούς» τρόπους προσέγγισης και αντίληψης του θέματος των αρχαίων Μυστηρίων.