Αλβανία: Η χώρα με τους ταχύτερους ρυθμούς γήρανσης στην Ευρώπη

Η Αλβανία γερνά και ερημώνει. Αυτό σημαίνει λιγότερες δυνατότητες για νέες θέσεις εργασίας. Η αναλογία εισφορών και συνταξιούχων υφίσταται μια σοβαρή ανωμαλία.

Σε αυτήν την κατάσταση, κάθε χρόνο όλο και περισσότερα χρήματα των φορολογουμένων πηγαίνουν για τη χρηματοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Πώς φτάσαμε όμως εδώ και τι πήγε στραβά για την Αλβανία; Τα συνταξιοδοτικά συστήματα δημιουργήθηκαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο σύμφωνα με την αρχή «pay as you go», όπως αναφέρει το αλβανικό μέσο top-channel.

Όσοι δούλευαν πλήρωναν φόρους και εισφορές για να μην μείνουν οι ηλικιωμένοι να μην χρειαστεί να είναι όμηροι φιλανθρωπικών έργων ή να συντηρούνται από παιδιά. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, το καθεστώς ήταν πιο σταθερό γιατί ο αριθμός των συνταξιούχων ήταν πολύ περιορισμένος. Η πλειοψηφία του πληθυσμού απασχολούνταν.

Η μετανάστευση

Η αναλογία των συνταξιούχων προς τους εργαζόμενους ήταν υπέρ των εργαζομένων. Όμως, χρόνο με το χρόνο, η αναλογία μεταξύ συνεισφερόντων και δικαιούχων άρχισε να σπάει. Αυτό το πρόβλημα έχει προκύψει τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η μετανάστευση έχει αδειάσει τη χώρα και ο ρυθμός γεννήσεων έχει μειωθεί.

Σύμφωνα με το INSTAT, την 1η Ιανουαρίου 2022 ο πληθυσμός της Αλβανίας θα είναι 2,79 εκατομμύρια κάτοικοι και σε σχέση με το 2011 έχει μειωθεί κατά 3,9%. Η πτωτική τάση συνεχίζει να είναι εμφανής από τα προηγούμενα χρόνια λόγω της μετανάστευσης.

Το πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Αλβανίας έχει γεράσει σχεδόν 5 χρόνια την τελευταία δεκαετία μεταξύ 2012-2022.

Το 1990 η μέση ηλικία ήταν τα 27 έτη. Τώρα, 33 χρόνια μετά , ο μέσος όρος ηλικίας στην Αλβανία είναι τα 38 έτη. Η Αλβανία δεν έχει ακόμη τον γηραιότερο πληθυσμό στην Ευρώπη, αλλά έχει τους ταχύτερους ρυθμούς γήρανσης. Η χώρα γερνάει πιο γρήγορα από άλλες χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γερμανία κ.λπ.

Σήμερα, η Αλβανία έρχεται στη δεύτερη θέση μετά τη Μολδαβία όσον αφορά τα ποσοστά γήρανσης του πληθυσμού. Σύμφωνα με τη EUROSTAT, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν κατά γεράσει κατά μέσο όρο 2,2 ετών την περίοδο 2012-2021, δηλαδή δύο φορές λιγότερο από την Αλβανία. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της INSTAT, ο πληθυσμός θα συνεχίσει τη διαδικασία γήρανσης και εκτιμάται ότι η μέση ηλικία του θα φτάσει τα 42,1 έτη το 2031.

«Για να διατηρηθούν οι συντάξεις στα υπάρχοντα επίπεδα, ένας εργαζόμενος, εκτός από τον μισθό του, θα πρέπει να αντλεί και μισθό συνταξιούχου. Με μελλοντικές δημογραφικές αλλαγές, αυτή η αναλογία θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερη» , αναφέρει ο οικονομολόγος Σελάμι Τζέπα.

Οι προβλέψεις ήταν αρκετά απαισιόδοξες ακόμη και σε έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Οι εκτιμήσεις έδειξαν ότι η ηλικιακή ομάδα 65 ετών και άνω θα αυξηθεί κατά σχεδόν 20% έως το 2050. Εν τω μεταξύ, η ηλικιακή ομάδα 0-19 ετών θα μειωθεί περισσότερο από 10% λόγω των χαμηλών ποσοστών γεννήσεων και της μετανάστευσης. Με αυτόν τον ρυθμό, το συνταξιοδοτικό σύστημα απειλείται όλο και περισσότερο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 1970 εργάζονταν 74 άτομα για 10 συνταξιούχους. Δηλαδή 1 συνταξιούχος για 7 εργαζόμενους.