Από όλες τις πόλεις της Ισπανίας, η Βαρκελώνη θεωρείται σε πολλούς τομείς η πιο πρωτοποριακή.

Στα οκτώ χρόνια που βρίσκεται στο «τιμόνι» της, η αριστερή δήμαρχος Άδα Κολάου έχει λάβει μια σειρά από μέτρα για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης στη δεύτερη μεγαλύτερη -σε πληθυσμό και οικονομία- πόλη του ισπανικού κράτους: από την καταπολέμηση της ηχορύπανσης και τη δημιουργία «πράσινων ζωνών», έως την καθαρότητα των ακτών της.

Τώρα, μετά την λαίλαπα της COVID-19, η 48χρονη δήμαρχος έχει βάλει έναν νέο στόχο για να αναμορφώσει την πόλη της και να την κάνει πιο φιλική για τους κατοίκους τους: να βάλει «φρένο» στους υπερβολικούς τουρίστες.

Όπως συνέβη και στον υπόλοιπο κόσμο, έτσι και στην πρωτεύουσα της Καταλονίας η προηγούμενη τριετία με τα περιοριστικά μέτρα αποτέλεσε μια αναγκαστική ανάπαυλα από την κανονικότητα.

Από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη, η Βαρκελώνη βρέθηκε ξαφνικά με μηδενικούς επισκέπτες και πολλές επιχειρήσεις στα όρια της χρεοκοπίας.

Με τη σταδιακή άρση των περιορισμών και τελικά με την επιστροφή στους φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής, η εικόνα άλλαξε άρδην.

Το 2021, στην Ισπανία συνέρρευσαν 31 εκατομμύρια ξένοι τουρίστες, προς τέρψη των κλάδων εστίασης και φιλοξενίας. Το 2022 ξεπέρασαν τα 71 εκατομμύρια, πρωτίστως το καλοκαίρι, ξοδεύοντας -σύμφωνα με το ισπανικό υπουργείο Τουρισμού- περισσότερο χρόνο και χρήματα στη χώρα από ό,τι πριν από την πανδημία.

Τον μεγαλύτερο όγκο τον υποδέχεται η Βαρκελώνη. Κατά μέσο όρο φιλοξενεί ετησίως 27 εκατομμύρια τουρίστες: περίπου 17 φορές περισσότερους από τον μόνιμο πληθυσμό της πόλης.

«Πόλεμος» στον υπερ-τουρισμό

Το πρόβλημα δεν έγκειται απλά στο «πήξιμο» στους δρόμους της Βαρκελώνης και στις παρεχόμενες υπηρεσίες, υποβαθμίζοντας για όλους την ποιότητα ζωής.

Λόγω της υπερβολικής ζήτησης, τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης άρχισαν τα τελευταία χρόνια να την «πνίγουν», παρά το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που τέθηκε σε ισχύ από το 2017 και το  μπλόκο της δημοτικής αρχής στο άνοιγμα νέων ξενοδοχείων στο κέντρο της πόλης.

Σε ελέγχους διαπιστώθηκε η λειτουργία διαμερισμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης χωρίς επίσημη τουριστική άδεια.

Στο μεσοδιάστημα, τα μισθώματα μακράς διάρκειας εκτινάχθηκαν στα ύψη, επιφέροντας μια στεγαστική κρίση που ανάγκασε πολλούς κατοίκους της Βαρκελώνης να εγκαταλείψουν το κέντρο της και να μετεγκατασταθούν στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή.

«Η μεγάλη πρόκληση είναι ο τουρισμός», εξήγησε στους Times, η Κολάου, που στα τέλη Μαΐου διεκδικεί την επανεκλογή της στη δημαρχία για μια τρίτη θητεία.

«Η Βαρκελώνη είναι μια πολύ πυκνοκατοικημένη πόλη, ανάμεσα σε βουνά και στη θάλασσα, με περιορισμένο χώρο. Δεν μπορούμε να δεχθούμε άπειρους τουρίστες», τόνισε.

«Πρέπει να υπάρχει μια αίσθηση τάξης και ορίων. Χρειαζόμαστε σπίτια. Χρειαζόμαστε κατοίκους να ζουν στο κέντρο» και «να βάλουμε τη Βαρκελώνη στην πρώτη γραμμή των πόλεων του μέλλοντος, καταπολεμώντας την κλιματική κρίση, την κρίση της αγοράς ακινήτων και την αποφυγή της διάλυσης του κοινωνικού ιστού».

Σε αυτό το πλαίσιο, οι δημοτικές αρχές έχουν εφαρμόσει αυστηρή επιτήρηση στα τουριστικά καταλύματα, με λουκέτο στα παράνομα, «πάγο» στην έκδοση νέων αδειών για βραχυχρόνιες μισθώσεις και «φρένο» στις ξενοδοχειακές κλίνες εντός της πόλης.

Ενόψει του καλοκαιριού, η Κολάου επιδιώκει μείωση στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων. Αντιτίθεται στα σχέδια επέκτασης του διεθνούς αεροδρομίου της Βαρκελώνης.

Επίσης ζητά από τις Βρυξέλλες την υιοθέτηση ειδικού ρυθμιστικού πλαισίου για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις διαμερισμάτων σε όλες τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις.

Ειδικά για την Βαρκελώνη, ζητούμενο είναι η «ποιότητα έναντι της ποσότητας» όσον αφορά τους επισκέπτες της, παρατηρεί ο σοσιαλιστής αντιδήμαρχός της πόλης, Ζάουμε Κολμπόνι.

Ντόμινο μέτρων

Οι επικριτές της Κολάου την κατηγορούν ότι με τα μέτρα που προωθεί για περιορισμό του τουρισμού βλάπτει την τοπική οικονομία, χωρίς να βελτιώνει τις συνθήκες ζωής στο κέντρο της Βαρκελώνης.

Σε αυτή την κατεύθυνση δεν είναι ωστόσο η μόνη.

Από τη Μαδρίτη και τη Σεβίλλη, έως τη Μαγιόρκα και την Ίμπιζα, δημοφιλείς προορισμοί διακοπών στην Ισπανία εφαρμόζουν ήδη ή θέτουν σε εφαρμογή σχέδια για να μειώσουν τον αριθμό των τουριστών.

Αλλού πρωτεύον ζήτημα είναι η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης.

Από αυτόν το μήνα, για παράδειγμα, η Βαλένθια απαγόρευσε τη στέγαση για περιστασιακή τουριστική χρήση στο ιστορικό της κέντρο.

Η περιφερειακή κυβέρνηση της Ανδαλουσίας επέτρεψε σε δήμους και κοινότητες να ελέγχουν την ανάπτυξη των τουριστικών διαμερισμάτων στις περιοχές τους.

Ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας επικύρωσε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα για απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε πολυκατοικίες.

Αλλού, η βασική εστίαση είναι στην ποιότητα, και όχι στην ποσότητα των τουριστών -στην οποία κατά καιρούς και κατά τόπους αποδίδεται η αύξηση της εγκληματικότητας και πλήθος αντικοινωνικών συμπεριφορών.

Στο Βίγο, φερ’ ειπείν, στη βορειοδυτική περιοχή της Γαλικίας, οι αρχές αποφάσισαν από το προσεχές καλοκαίρι να προχωρήσουν στην επιβολή τσουχτερών προστίμων για όσους τουρίστες βρωμίζουν τις ακτές -χρησιμοποιώντας τες ακόμη και ως υπαίθρια τουαλέτα.

Πόλη στη νότια επαρχία Αλικάντε απαγόρευσε το κάπνισμα σε όλες τις παραλίες της -όπως έκανε το δημοτικό συμβούλιο της Βαρκελώνης το 2021.

Η δε περιφερειακή κυβέρνηση στις Βαλεαρίδες Νήσους ανακοίνωσε ότι θα θέσει «ανώτατο όριο» στον αριθμό των τουριστών που θα δέχονται τα καλοκαίρια, για να μειώσουν τον αντίκτυπο του υπερβολικού τουρισμού.

Σε ανάλογο μήκος κύματος, οι αρχές στα Κανάρια Νησιά επίσης θέλουν να βάλουν «κόφτη» στον αριθμό των παραθεριστών.

Και δη, σύμφωνα με τον ισπανικό Τύπο, να απαγκιστρωθούν από τον λεγόμενο «φθηνο-τουρισμό».

Headlines