Κυκλική Οικονομία: Ώρα για δράση αλλά με ποιους και με ποιο τρόπο

«Η κυκλική οικονομία αρχίζει και τελειώνει με τους ανθρώπους, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για κοινότητες. Για να μην αναφέρουμε την επίδραση που έχουν οι καταναλωτές σε ό,τι παράγεται, πωλείται, καταναλώνεται, επαναχρησιμοποιείται ή ανακυκλώνεται» υπογράμμισε η πρόεδρος της ΕΟΚΕ, Christa Schweng, δείχνοντας τον ενθουσιασμό που υπάρχει για την ανάγκη της άμεσης προώθησης της κυκλικής οικονομίας και από την άλλη τα εμπόδια που πρέπει υπερπηδηθούν.

Η ΕΟΚΕ στο Συνέδριο που διοργανώνει στις Βρυξέλλες επιχειρεί μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει ώθηση στον τομέα της κυκλικής οικονομίας με πολλούς ομιλητές και stakeholders από όλες τις πλευρές.

«Δεν υπάρχει χρόνος», «πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα», «ζούμε σε ένα πλανήτη αλλά καταναλώνουμε σαν έχουμε τρεις πλανήτες» και πολλά άλλα τέτοια σλόγκαν ακούστηκαν, τα οποία μεν ανταποκρίνονται στην επείγουσα ανάγκη αλλά ταυτόχρονα δεν δίνουν απαντήσεις για τη δίκαιη μετάβαση.

Εκτός από την Ευρώπη , οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν προωθήσει σχέδια για εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας.

Όμως μόνο το 7,2% της παγκόσμιας οικονομίας είναι κυκλική. Δηλαδή, το 90% των υλικών που καταναλώνονται πάνε στα σκουπίδια.

Και την Ελλάδα, έχει αναπτυχθεί η κυκλική οικονομία σε ορισμένους τομείς, αλλά ακόμη έχει πολύ δρόμο.

Η φούσκα της γραφειοκρατίας στην κυκλική οικονομία

«Πρέπει να βγούμε έξω από τη φούσκα μας» είπε μία εκ των ομιλητριών δείχνοντας ότι έχουν κατανοήσει οι γραφειοκρατίες την ανάγκη για εξωστρέφεια και να φθάσει το μήνυμα παντού σε όλους τους πολίτες του κόσμου. «Δεν μπορεί η Ευρώπη να είναι ένα νησί κυκλικής οικονομίας, χρειάζεται να εμπεδωθεί το μοντέλο σε ολόκληρο τον κόσμο» ανέφερε μία άλλη ομιλήτρια.
Οι πολιτικές που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύπλοκες και αγγίζουν όλους τους τομείς. Πολιτικές για τη γη, τα δάση, τις λίμνες, τις περιοχές natura, και δεκάδες άλλες. Πολλές πολιτικές αρχικά συναντούν αντιδράσεις από τα ίδια τα κράτη- μέλη ενώ υπάρχουν φραγμοί στην εφαρμογή τους. Ακόμη και οι «κυκλικές ορολογίες και τα ακρωνύμια» αποτελούν σημεία που εμποδίζουν την διάχυση και την κατανόηση της πληροφορίας, όπως παραδέχθηκε η αναπληρώτρια διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαίκής Επιτροπής.

Κυκλική Οικονομία και Βιοποικιλότητα

Συνδυαστικά, με την κυκλική οικονομία η ιδέα που προωθείται είναι η διασφάλισης της βιοποικιλότητας.
Χρειαζόμαστε αλλαγή μοντέλου με λιγότερη εκμετάλλευση της γης, αύξηση της βιομάζας, προστασία της βιοποικιλότητας, των πόρων στο υπέδαφος, τόνισαν οι ομιλητές. Είναι ανάγκη η οργανική γεωργία και κτηνοτροφία να αυξηθούν στον ένα τέταρτο της παραγωγής, ειπώθηκε αλλά δεν ειπώθηκε με ποιο τρόπο, τι κόστος και χρηματοδότηση για τους παραγωγούς και με τι κόστος για τους καταναλωτές.

«Νo pain, Νo gain», λένε οι αγγλοσάξωνες , δηλαδή «χωρίς πόνο δεν υπάρχει κέρδος».

Όμως, η ευκαιρία για ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα για παράδειγμα στην Ελλάδα πως θα πραγματοποιηθεί αν δεν επικοινωνηθεί η νέα στόχευση. Εδώ, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και το Green Deal, ή η πολιτική από το χωράφι στο τραπέζι δεν είναι γνωστή στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Εάν γίνει μία έρευνα στη Βουλή, ούτε οι βουλευτές δεν θα γνωρίζουν. Και η άγνοια των πολλών ωφελεί μόνον τους ισχυρούς. Όμως, οι πολιτικές για να επιτύχουν απαιτούν ενημέρωση και διάλογο και άνοιγμα δρόμων για τους πολίτες.

Το καταναλωτικό μοντέλο και η κυκλική οικονομία

Οι διαφορετικές κουλτούρες ανά τον κόσμο, -και μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών- οι καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων και η ψυχολογία της κατανάλωσης αποτελούν επίσης, φραγμό στην εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας. Οι πολίτες οφείλουν να ενημερωθούν για τα οφέλη στο περιβάλλον, την υγεία και την προτεραιότητα για τη διάσωση της γης και να μεταβάλλουν αγοραστικές συνήθειες ή την καθημερινότητά τους. Κάθε νέο προϊόν που σχεδιάζεται θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του την κυκλική οικονομία. Υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός όταν το προτείνουμε στους πελάτες μας αλλά υπάρχουν και εμπόδια. Οι καταναλωτές από την άλλη θα πρέπει να αλλάξουν συνήθειες και να προτιμούν προϊοντα για παράδειγμα από ανακυκλώσιμα υλικά.

Το ερώτημα είναι, για παράδειγμα , χρειαζόμαστε όλοι ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο ή Μέσα που διευκολύνουν την μετακίνησή μας;. Και εδώ ανακύπτει η ανάγκη για ενποιημένες και παοτελεσματικές πολιτικές που θα οδηγήσουν σε αλλαγή καταναλωτικού μοντέλου. Ίσως, η ψηφιοποίηση είναι ένα μέσο μέσω του οποίου μπορούν να αλλάξουν οι καταναλωτικές συνήθειες.

Η διπλωματία της κυκλικής οικονομίας

Σε ένα πάνελ για την «διπλωματία της κυκλικής οικονομίας» αναγνωρίστηκε ότι «υπάρχει πολύ μπλα – μπλα» και έγιναν παραδοχές πως απαιτείτια να ανοίξιε ο διάλογος και η ενημέρωση.
Οι μεγάλες αλλαγές δεν μπορούν να προχωρήσουν αν δεν είναι συμμέτοχοι οι πολίτες. Το μοντέλο της χιονοστοιβάδας, ότι δηλαδή θα μεγαλώνει όσο προχωρά το οποίο πιστεύουν, κάποιοι στις Βρυξέλλες πως θα λειτουργήσει, μπορεί να μην έχει ανάλογα αποτελέσματα, αλλά να οδηγήσει σε καταστροφή, όπως κάνουν κάποιες φορές οι χιονοστοιβάδες.

Με στόχο να ενισχύσουν τη ενημέρωση και να προσφέρουν διαθέσιμα εργαλεία στην ΕΟΚΕ έχουν δημιουργήσει και λειτουργούν μία διαδραστική πλατφόρμα. Στην πλατφόρμα υπάρχουν 760 βέλτιστες πρακτικές αυτή τη στιγμή ενώ η γραμματεία υποστηρίζει πολλά αιτήματα. Σε κάποιες χώρες, όπως στην Ιταλία, έχουν υπάρξει και εθνικές πρωτοβουλίες ενώ ΜΚΟ δραστηριοποιούνται και στην Αφρική.