Ταγίπ Ερντογάν: Δεν αλλάζει την ημερομηνία των εκλογών

Μετά τους φονικούς σεισμούς που επηρεάσαν δέκα περιοχές και κόστισαν την ζωή δεκάδων χιλιάδων Τούρκων, τα προβλήματα για τον Ταγίπ Ερντογάν έχουν πλέον αυξηθεί.. Ο σεισμός βοήθησε στην ανάδειξη παλιών προβλημάτων που είχαν ξεχαστεί, όπως για παράδειγμα, την αποτυχία του Τούρκου προέδρου να επιβάλλει τους οικοδομικούς κανονισμούς.

Με την ανάδυση των ζητημάτων αυτών, οι σύμβουλοι και τα στελέχη του Ερντογάν εισηγούνται την αναβολή των εκλογών είτε για τον Ιούνιο, είτε για μία μεταγενέστερη ημερομηνία, βάσει των συνταγματικών διατάξεων. Όμως ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να μην θέλει να αναβληθούν οι εκλογές και να γίνουν κανονικά τον Μάϊο.

Γιατί ο Ερντογάν δεν θέλει να αναβληθούν οι εκλογές

Όπως ετέθη και ανωτέρω ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θέλει να αναβληθούν οι εκλογές. Υπολογίζοντας τα δεδομένα, ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να εκμεταλλευτεί το σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι τις κάλπες προκειμένου να μπορέσει να ανατρέψει το κλίμα.

Από την άλλη πλευρά, η ομάδα των έξι της αντιπολίτευσης δεν έχει ακόμη επιλέξει τον υποψήφιο που θα κατεβάσει στην θέση του προέδρου, οπότε ο Ερντογάν προς το παρόν δεν έχει αντίπαλο και όταν πλέον αποφασίσει η αντιπολίτευση, ο χρόνος δεν θα είναι αρκετός για να διεξαχθεί μία κανονική προεκλογική περίοδος.

Σε κάθε περίπτωση παρά τα προβλήματα που έχουν προκύψει για να γίνουν οι εκλογές τον Μάιο, ο Ερντογάν θα προσπαθήσει με «νύχια και με δόντια» να ανατρέψει το κλίμα και να κερδίσει ακόμα μία θητεία στον προεδρικό θώκο.

Η πρώτη δημοσκόπηση μετά τον σεισμό

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης που διενήργησε η εταιρεία ALF Research, το διάστημα 21 – 25 Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή σχεδόν μετά από 20 ημέρες από τον καταστροφικό και φονικό σεισμό, η συμμαχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) συγκέντρωσε 35,1%, σε σχέση με το 47,6% που παίρνει η αντιπολίτευση τη Συμμαχίας του Έθνους που είναι πρώτη με σημαντική διαφορά.

Αυτό δείχνει πως τουλάχιστον σε επίπεδο συμμαχιών ο Ερτνογάν χάνει.

Όμως καθαρά κομματικά, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παραμένει πρώτο στις δημοσκοπήσεις αλλά μόλις 1,7% πάνω από το βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). Μάλιστα αν συγκρίνει κάποιος τα ποσοστά του AKP σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές το 2018 το AKP, το κόμμα του Ερντογάν σημειώνει πτώση άνω από 13%.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης

• AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης): 29,5%
• CHP (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα): 27,8%
• IYI Party (Καλό Κόμμα): 15,7%
• HDP (Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών): 9,8%
• MHP (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης): 5,6%
• Zafer Partisi (Κόμμα της Νίκης): 2,5%
• Memleket Partisi (Κόμμα Πατρίδα): 2,2%
• Deva Partisi (Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου): 1,8%
• Yeniden Refah Partisi (Ευημερία και Πάλι): 1,6%
• Gelecek Partisi (Κόμμα του Μέλλοντος): 1,5%
• Άλλο: 2%

Ποια είναι τα σενάρια των εκλογών

Ο Ταγίπ Ερντογάν δέχεται συνεχώς εισηγήσεις από τους συμβούλους του, να αναβάλλει τις εκλογές προκειμένου να μπορέσει να ασχοληθεί με την ανοικοδόμηση της Τουρκίας.

Σε ότι αφορά την ημερομηνία των εκλογών υπάρχουν τρία βασικά σενάρια.

α) Το πρώτο σενάριο είναι οι εκλογές να πραγματοποιηθούν στις 14 Μαϊου όπως έχουν ήδη προαναγγελθεί από τον Τούρκο πρόεδρο. Ο ίδιος ο Ερντογάν δεν θέλει να αναβληθούν οι εκλογές, παρά τον σεισμό, προκειμένου να κερδίσει χρόνο κόντρα στον αντίπαλο του.

β) Το δεύτερο σενάριο είναι οι εκλογές να πραγματοποιηθούν στις 18 Ιουνίου. Ένας από τους λόγους που το κομματικό επιτελείο ζητά την αλλαγή της ημερομηνίας είναι ότι μπορεί να υπάρξουν δυσκολίες στην προετοιμασία των εκλογικών καταλόγων, με δεδομένο πως οι εργασίες απομάκρυνσης των συντριμμιών από τις περιοχές που έπληξε ο σεισμός συνεχίζονται και η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνο.

Από την άλλη, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο θα πρέπει να εργαστεί για τον τρόπο που θα ψηφίσουν οι πολίτες που ζουν εκεί. Βέβαια, ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι αν οι εκλογές μεταφερθούν στις 18 Ιουνίου, η ημερομηνία συμπίπτει με το περίοδο προσκυνήματος, περίπου 100 χιλιάδες άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν, ενώ αν γίνει δεύτερος γύρος, αυτός θα πέσει πάνω στο φεστιβάλ των Μουσουλμάνων, Eid al- Adha.

γ) Το τρίτο σενάριο είναι οι εκλογές να πραγματοποιηθούν μετά από έξι μήνες με απόφαση του Τούρκου προέδρου, σύμφωνα με το Σύνταγμα. Ο πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να κάνει ξεκάθαρα χρήση του άρθρου αυτού  προκηρύσσοντας εκλογές μετά από έξι μήνες.

Το άρθρο 119, το οποίο προβλέπει την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, δίνει τη δυνατότητα αναβολής των εκλογών για έξι μήνες στις εξής περιπτώσεις: «Πόλεμο, ανάδυση μιας κατάστασης που αναγκάζει σε πόλεμο, επιστράτευση, εξέγερση, ισχυρές στασιαστικές πράξεις εις βάρος της μητέρας πατρίδας και της Δημοκρατίας, ανοιχτές πράξεις βίας εσωτερικής ή εξωτερικής προέλευσης που απειλούν το αδιαίρετο της χώρας και του έθνους, ανάδυση ανοιχτών πράξεων βίας που στοχεύουν στην καταστροφή της συνταγματικής τάξης ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, σοβαρή επιδείνωση της δημόσιας τάξης λόγω πράξεων βίας, φυσικές καταστροφές, ξέσπασμα επικίνδυνων πανδημικών ασθενειών ή κάποια σοβαρή οικονομική κρίση».

Πώς μπορούν να αναβληθούν εκλογές

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Τουρκίας οι εκλογές μπορούν να αναβληθούν μόνο για έναν λόγο εξαιτίας πολέμου και εφόσον κάτι τέτοιο επικυρωθεί και από το Κοινοβούλιο.

Ειδικότερα σύμφωνα με το άρθρο 5 του Προεδρικού Διατάγματος νο. 6.271 και σύμφωνα με το άρθρο 78 του Συντάγματος και στην παράγραφο με τίτλο «Αναβολή των εκλογών» αναφέρεται πως «εφόσον η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας αποφασίσει ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν εκλογές λόγω πολέμου, τότε οι προεδρικές εκλογές αναβάλλονται για έναν χρόνο».

Εν ολίγοις αυτό σημαίνει πως οι εκλογές δεν μπορούν να αναβληθούν λόγο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Πότε θα γίνει η συνάντηση των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης

Ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Kemal Kılıçdaroğlu συναντήθηκε με την κοινοβουλευτική του ομάδα στις 26 Φεβρουαρίου πριν από τη συνάντηση με τους έξι ηγέτες της αντιπολίτευσης που έχει οριστεί για τις 2 Μαρτίου και έλαβε την πλήρη υποστήριξη των βουλευτών για να συμμετάσχει στη διαδικασία επιλογής του ονόματος που θα προταθεί ως υποψήφιος πρόεδρος κόντρα στον Ερντογάν.

«Ο υποψήφιος που θα καθοριστεί από το τραπέζι των έξι (Nation Alliance), θα ζητήσει τις ψήφους όλης της κοινωνίας, από όλες τις περιοχές της χώρας, από κάθε ταυτότητα και πίστη, χωρίς καμία διάκριση. Αυτό είναι φυσικό. Πιστεύω ότι όλοι όσοι θέλουν τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας θα το δουν αυτό. Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε όλα αυτά κατά τη συνάντηση της 2ας Μαρτίου (με τη Συμμαχία Έθνους) «, δήλωσε ο Kılıçdaroğlu στο Yetkin.

Ανυπολόγιστο κόστος οι σεισμοί για την τουρκική οικονομία

Ο σεισμός 7,8 βαθμών Ρίχτερ και οι πολλές μετασεισμικές δονήσεις που συγκλόνισαν τη νότια Τουρκία από τις 6 Φεβρουαρίου έχουν προκαλέσει ανυπολόγιστο κόστος στην ήδη «πληγωμένη» τουρκική οικονομία.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι ζημιές που έχουν καταγραφεί από τον σεισμό θα κοστίσουν πάνω από 34 δισεκατομμύρια δολάρια.  Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με το 4% του ΑΕΠ της χώρας το 2021, διευκρινίζει η Παγκόσμια Τράπεζα, σημειώνοντας ότι η εκτίμηση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη το κόστος ανοικοδόμησης, «δυνητικά διπλάσιο», ούτε τις συνέπειες για μελλοντική τουρκική ανάπτυξη. Αυτό μπορεί να συμβεί καθώς συγκροτήματα κατοικιών, σχολεία, νοσοκομεία και δημόσιες υποδομές έχουν υποστεί πολύ μεγάλη ζημιά ή έχουν καταρρεύσει.

Τις μεγαλύτερες ζημιές σε κτίρια σύμφωνα με το ίδρυμα έχουν υποστεί κατοικίες με τις ζημιές να ανέρχονται σε 18 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι καταστροφές σε κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία και σε εγκαταστάσεις υποδομών ανέρχονται σε 9,7 και 6,4 δισεκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα.

Επίσης τουλάχιστον 15 νοσοκομεία έχουν υποστεί μερική ή σοβαρή ζημιά σύμφωνα με τις πρώτες μελέτες. Επίσης 190 ιστορικά μνημεία χρειάζονται εκτεταμένη και ειδική ανακατασκευή καθώς επίσης έχουν καταστραφεί είτε μερικώς είτε σημαντικά.

Από τις 11 επαρχίες της Τουρκίας η μεγαλύτερη καταστροφή παρατηρείται στο Χατάι, καθώς έχουν υποστεί ζημιές το 42% των κατοικιών, το 40% των κτιρίων που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία και το 34% των υποδομών.