Τέμπη: Μια προδιαγεγραμμένη τραγωδία και μια παραίτηση – Η «αντικειμενική» και η πραγματική ευθύνη

«Είναι γεγονός ότι παραλάβαμε τον ελληνικό σιδηρόδρομο σε κατάσταση που δεν ταιριάζει στον 21ο αιώνα. Σε αυτά τα 3,5 χρόνια, κάναμε κάθε προσπάθεια για να βελτιώσουμε αυτή την πραγματικότητα. Δυστυχώς, οι προσπάθειες αυτές δεν ήταν αρκετές», για να αποτρέψουν την σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, δήλωσε ο πρώην υπουργός Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, ανακοινώνοντας ότι υπέβαλε την παραίτησή του, επειδή «αυτό λέγεται πολιτική ευθύνη».

Μία παραίτηση, που έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό, ο οποίος έκανε λόγο για «αντικειμενική πολιτική ευθύνη» του κ. Καραμανλή, προσθέτοντας πως «η στάση του τον τιμά, «καθώς όλα δείχνουν πως το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος».

Θα πει κανείς, τόσα χρόνια αυτό δεν λένε οι πολίτες αγανακτισμένοι, κάθε φορά που σημειώνεται μία τραγωδία, πίσω από την οποία, όμως, κρύβονται όχι μόνο «αντικειμενικές», αλλά και πραγματικές ευθύνες; «Μα, κανείς ποτέ δεν θα παραιτηθεί σε αυτή τη χώρα;», «Σε άλλα κράτη, παραιτούνται αμέσως, πέφτουν κυβερνήσεις, στην Ελλάδα δεν κουνιέται φύλλο!».

Η αντικειμενική και η πραγματική ευθύνη

Πράγματι, τον τιμά τον κ. Καραμανλή που παραιτήθηκε, ακόμη και στο «παρά πέντε» των εκλογών. Είναι μία κίνηση, στην οποία δεν μας έχουν συνηθίσει οι πολιτικοί σε αυτή τη χώρα.

Ωστόσο, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς πως, όποια κι ήταν τα χάλια του ελληνικού σιδηροδρόμου, προ διακυβέρνησης Μητσοτάκη και υπουργίας Μεταφορών Καραμανλή, υπήρχαν προειδοποιήσεις ότι εάν δεν πράξουμε κάτι τώρα, δεν θα αποφύγουμε το μοιραίο.

Και δεν το αποφύγαμε…

Για παράδειγμα, ακούστε τι έλεγε στη Βουλή ο πρώην υπουργός Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, μόλις λίγες ημέρες πριν και, συγκεκριμένα, στις 20 Φεβρουαρίου, απαντώντας σε επερώτηση βουλευτή της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ασφάλεια στα τρένα.

«Διασφαλίζουμε την ασφάλεια»

«Είναι ντροπή και ντρέπομαι που θέτετε θέματα ασφαλείας και θα ήθελα να ανακαλέσετε αμέσως. Είναι ντροπή. Διασφαλίζουμε την ασφάλεια. Διασφαλίζουμε την ασφάλεια!», είπε δύο φορές με στεντόρεια φωνή ο κ. Καραμανλής, όπως ακούγεται στο απόσμασμα της ομιλίας του στη Βουλή, που ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκπαιδευτικός από την Λάρισα.

Παράλληλα, βέβαια, οι ευθύνες για την κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου και των ελληνικών σιδηροδρόμων είναι πράγματι διαχρονικές και δεν εξαιρούν την σημερινή κυβέρνηση.

Πρόκειται για μία εξέλιξη που ήρθε μετά από μια πορεία χρόνων, αρχικά με την «απελευθέρωση» και αργότερα με την ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρόμου στην Ελλάδα, με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων – της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Το 2017, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, η «Ferrovie dello Stato Italiane Group» εξαγόρασε αντί 45 εκατομμυρίων ευρώ την ΤΡΑΙΝΟΣΕ.

Το χρέος του ΟΣΕ, ύψους 14,3 δισ. ευρώ, προστέθηκε στο κρατικό δημόσιο χρέος, όπως και η ετήσια επιχορήγηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η ιταλική εταιρεία, όμως, επιδοτείται με 50 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για να εκτελεί συγκεκριμένα δρομολόγια, όπως προβλέπεται από τη σύμβαση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας (ΥΔΥ) που έχει υπογράψει με το ελληνικό υπουργείο Μεταφορών.

Η… γενναιόδωρη σύμβαση επί Κ. Καραμανλή

Γενναιόδωρη, όμως, ήταν και η κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία, τον Ιούλιο του 2022, επικύρωσε στη Βουλή σύμβαση, με την οποία η σιδηροδρομική εταιρεία θα εισπράττει 750 εκατομμύρια ευρώ για να εκτελεί δρομολόγια στις «άγονες γραμμές».

Η σύμβαση έχει ισχύ για 15 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η εταιρεία θα εισπράττει κάθε χρόνο 50 εκατομμύρια.

Ποιες είναι οι «άγονες γραμμές»; Μία από αυτές είναι το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη!

Η υπόθεση αυτή, βέβαια, έχει παλαιότερες ρίζες. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε «σπάσει» τον ΟΣΕ σε εταιρείες.

Ήταν τα πρώτα βήματα της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποκαλούμενη «απελευθέρωση» των σιδηροδρόμων.

Η FSI-TRENITALIA, μετά την σύμβαση την οποία υπογράφει η σημερινή κυβέρνηση και ο Κώστας Καραμανλής για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θα γίνει αποδέκτης κρατικού χρήματος για μια σειρά επενδύσεων, που θα έπρεπε να χρηματοδοτήσει η… ίδια.

Η σύμβαση περιλαμβάνει τη μίσθωση – και όχι απόκτηση – 10 νέων τρένων υδρογόνου και 10 ηλεκτρικών. Τα τρένα αυτά αναμένεται να παραληφθούν από την Ελλάδα το 2027, ωστόσο η χώρα μας ξεκινάει από τώρα τις πληρωμές.

Τα δρομολόγια που εκτελεί θα βαφτίσουν «άγονες γραμμές» σχεδόν όλους τους προορισμούς, δηλαδή άγονη γραμμή και το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, άγονη γραμμή ακόμα και τα… τρενάκια τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως αυτό στο Πήλιο.

Η σύμβαση για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, όπως προαναφέρθηκε, θα έχει διάρκεια 15 χρόνια, κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεσμεύει και τις επόμενες κυβερνήσεις.

Περιλαμβάνει μάλιστα και έναν όρο, ο οποίος αποτρέπει κάποια μελλοντική κυβέρνηση από το να μην ανανεώσει την σύμβαση στη 10ετία για τα υπόλοιπα 5 χρόνια.

Και αυτό, γιατί υπάρχει ο όρος ότι «από την συνολική κεφαλαιακή επένδυση του παρόχου που θα είναι 163,5 εκατομμύρια ευρώ, θα επιστραφεί στον πάροχο μόνο το υπολειπόμενο αναπόσβεστο μέρος».

Για όλα αυτά, η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης – ακόμη κι αν δεν είναι συνολική, διαχρονική – είναι επιβεβλημένη, όχι μόνο για «αντικειμενικούς», αλλά και για πραγματικούς λόγους.