Χαστούκι στα μάγουλα όλων μας η τραγωδία

Το εύκολο, το αυθόρμητο, το σχεδόν αυτονόητο για πλείστους όσους σχολιαστές της επικαιρότητας – σχολιαστές έχουμε γίνει όλοι με την επέλαση των σόσιαλ μίντια: να αρχίσουν να οδύρονται και να καταριούνται.

Θα όφειλαν να συγκρατηθούν. Να σιωπήσουν. Γιατί; Από στοιχειώδη σεβασμό. Δεν μπορεί οι οιμωγές από το πληκτρολόγιο, από το σπίτι ή το γραφείο μας να καλύπτουν την κραυγή που σκίζει τα στήθη γονιών, αδελφών, αγοριών και κοριτσιών των θυμάτων. Εκείνων αφανίστηκε η ζωή τους. Εμάς χάλασε η μέρα μας. «Μα θα μπορούσαν οι νεκροί να είναι παιδιά δικά μας!» Ελα όμως που δεν είναι. Ας αφήσουμε τον θρήνο στους χαροκαμένους. Ας σταθούμε νοερά, βουβά στο πλευρό τους.

Δεύτερος πειρασμός; Οι αναλύσεις. Πριν αλέκτορα φωνήσαι, προτού κρυώσουν τα κορμιά και τα σίδερα, ξεκινάει η εμβριθής δήθεν – από παντελώς ασχέτους – απόδοση ευθυνών. Φταίει, διατείνονται, η ιδιωτικοποίηση. Οι σιδηρόδρομοι ωστόσο στην Ελλάδα ανήκουν και διοικούνται από μια σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. Αφήστε που τέτοιου είδους δογματισμοί οδηγούν σε ευτράπελα συμπεράσματα. Επρεπε δηλαδή μετά το ναυάγιο του «Σάμινα», το 1999, να κρατικοποιηθεί η ναυσιπλοΐα; Μετά τη «Θύρα 7» με τους είκοσι δύο νεκρούς της, το 1981, να δημευθούν οι ποδοσφαιρικές ομάδες; Το ζήτημα είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς; Αστειότητες. Αυστηρός έλεγχος επιβάλλεται – και αρκεί – από την πολιτεία. Αδιαπραγμάτευτες προδιαγραφές για οποιαδήποτε δραστηριότητα αφορά στο κοινωνικό σύνολο. Είτε για συγκοινωνίες μιλάμε είτε για γήπεδα είτε για παιδικές χαρές.

Τα συστήματα ασφαλείας στα τρένα – ενώ υπήρχε η σχετική τεχνολογία δυο δεκαετίες τώρα – δεν λειτουργούσαν. Στο παραπάνω συμφωνούν όλοι. Πώς λοιπόν δεν συνέβαιναν δυστυχήματα κάθε χρόνο, κάθε μήνα; Χάρη στους αρμόδιους υπαλλήλους. Εκαναν συνεπώς εκείνοι καλά τη δουλειά τους. Οι ίδιοι ακριβώς που σήμερα βρίζουμε. Που τους χαρακτηρίζουμε τυχάρπαστους, ρουσφέτια, αχθοφόρους – χαμάληδες πάει να πει – διορισθέντες στην κρίσιμη θέση του σταθμάρχη… Δεν σας άκουσα; Ενας ήταν ο αχθοφόρος – σταθμάρχης και ήδη υπόδικος, ο οποίος έχασε τον έλεγχο και προκάλεσε τη συμφορά; Πρόκειται συνεπώς για ανθρώπινο λάθος. Τότε γιατί εξεγειρόμαστε εναντίον του σάπιου συστήματος;

Δεν είναι, εννοώ, σάπιο το σύστημα; Μακράν εμού τέτοιος ισχυρισμός. Το σύστημα – που θέλοντας και μη μας περιλαμβάνει όλους, ακόμα και τους ακραιφνέστερα «αντισυστημικούς» – μπάζει νερά από ιδρύσεως ελληνικού κράτους. Ασφαλώς σήπεται, τόπους-τόπους. Σαπίλα οι μεσάζοντες και οι μίζες στις αγορές πανάκριβων οπλικών συστημάτων. Σαπίλα όμως και το λάδωμα του εξεταστή από το υπουργείο Συγκοινωνιών, ο οποίος χορηγεί τα διπλώματα οδήγησης. Τι ακριβώς συνέβη κατά τη Μεταπολίτευση μέχρι τουλάχιστον τη χρεοκοπία του 2010; Αντί να οικοδομηθεί ένα αληθινά κοινωνικό κράτος, εκλαϊκεύθηκε το πελατειακό. Αλληλοδιαφθειρόμασταν έναντι δεκαχίλιαρων ή πεντακοσάευρων. Με μια βαλίτσα με λεφτά ή με ένα χαρτζιλίκι.

Καταντήσαμε έτσι η πιο διεφθαρμένη κοινωνία διεθνώς; Ούτε κατά διάνοια! Δεν μας αξίζει καν να συγκριθούμε με τον κάποτε ονομαζόμενο Τρίτο Κόσμο. Με τις μετασοβιετικές «δημοκρατίες». Αρκεί δε να ενημερωθούμε για τα σκάνδαλα στις ανεπτυγμένες χώρες, για την ενεργειακή – φέρ’ ειπείν – υποδούλωση της Γερμανίας στη Ρωσία, η οποία προέκυψε από συγκεκριμένες πονηρές πολιτικές, ώστε να νιώσουμε πολύ καλύτερα.

Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση αλλάζει. Βελτιώνεται. Με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η ψηφιοποίηση του κράτους, η Διαύγεια (που είχε λοιδορηθεί όταν πρωτοεφαρμόστηκε) περιορίζουν εντυπωσιακά τα κάτω από το τραπέζι αλισβερίσια. Η κοινωνία των πολιτών ορθώνει ανάστημα, παρεμβαίνει δυναμικά, ορίζει ολοένα και συχνότερα την ατζέντα. Το οθωμανικά μας ήθη βρίσκονται σε άτακτη αποδρομή. Ανεξαρτήτως κυβερνήσεων.

Κι έρχεται η προχθεσινή άφατη τραγωδία. Ξανάστροφο χαστούκι στα μάγουλα όλων μας.

Συμφορά; Ναι. Πένθος εθνικό; Εννοείται. Απελπισία; Οχι! Αφετηρία ίσα-ίσα για αναστοχασμό, για λήψη πρωτοβουλιών, για εξυγίανση και για εκσυγχρονισμό. Νέοι, αυστηρότεροι κανόνες ασφάλειας επιβάλλεται να θεσπιστούν. Ελεγκτικοί μηχανισμοί να λειτουργήσουν. Η τεχνητή νοημοσύνη, οι εκπληκτικοί αλγόριθμοι να αναβαθμίσουν τις συγκοινωνίες. Δίχως στιγμή να λησμονούμε ότι τον ύστατο έλεγχο έχει – και πρέπει να έχει – ο ανθρώπινος παράγοντας.

Θα ταξιδέψω ξανά με τρένο στην Ελλάδα. Πολύ σύντομα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ