Πολάκης vs Πολακισμού: Η νοοτροπία δεν αλλάζει με μια απόφαση διαγραφής

Από κάθε άποψη, για φίλους και εχθρούς, ο Παύλος Πολάκης ήταν μια σταθερά στον ΣΥΡΙΖΑ: σταθερά για τους δικούς του, που ήξεραν πως στις τάξεις του κόμματος υπάρχει ένα πολιτικό πρόσωπο που μπορεί να επιτεθεί κατά το δοκούν και να κάνει τη «βρώμικη δουλειά» (ακόμα και απέναντι σε εσωκομματικούς αντιπάλους), ακόμα και με τον κίνδυνο να ξεπεράσει κατά πολύ το συνηθισμένο όριο. Ηταν μια σταθερά και για τους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί ακόμα κι όταν προσπαθούσε να συγκρατηθεί είχαν μάθει πώς να πατούν τα κουμπιά του – οι επιθέσεις Πολάκη έδιναν πάντα μια αφορμή για να εξαχθεί το συμπέρασμα πως ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε εξελίχθηκε ούτε ωρίμασε στα χρόνια της διακυβέρνησής του, αλλά αντιθέτως απευθύνεται ακόμα στο θυμικό του εκλογικού σώματος με τον ίδιο τρόπο που το έκανε τα πρώτα αντιμνημονιακά χρόνια και στο δημοψήφισμα του 2015.

Τότε, ο Πολάκης ήταν «asset», αυτές τις μέρες όλο και περισσότερο παρομοιάζεται με βαρίδι. Η ομόφωνη εισήγηση του Εκτελεστικού Γραφείου στην Πολιτική Γραμματεία για αποπομπή του πρώην αναπληρωτή υπουργού Υγείας από τα ψηφοδέλτια του κόμματος προαναγγέλλει επί της ουσίας την απόφαση – η οποία, παρά τη θεσμική εκκρεμότητα, είχε φανεί ήδη από το τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας και τη φράση που χρησιμοποιούσαν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ για να περιγράψουν το τελευταίο «ατόπημα» Πολάκη: «έθεσε εαυτόν εκτός εκλογικής μάχης». Και μόνο με αυτήν την αλλαγή, η επόμενη ημέρα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι εκ των πραγμάτων «μεταπολακική», γιατί η επόμενη κοινοβουλευτική ομάδα δεν θα περιλαμβάνει τον σημερινό βουλευτή Χανίων. Εστω κι αν στο τέλος, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Δεοντολογίας, δεν αποφασιστεί η διαγραφή του από μέλος του κόμματος, το πλήγμα για τον ίδιο και την πτέρυγα που εκπροσωπεί είναι μεγάλο. Για τους περισσότερο αισιόδοξους, δείχνει μια κατεύθυνση για την αξιωματική αντιπολίτευση, με στόχο την τελική μετατροπή της σε ένα κόμμα που θα διεκδικεί τον τίτλο του προοδευτικού πόλου όχι ως πολιτικό παράδοξο της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά ως βασικός αντικαταστάτης του κόμματος που την επωμίστηκε – δηλαδή του ΠΑΣΟΚ. Το πραγματικό ερώτημα προκύπτει από εκείνους που έχουν δεύτερες σκέψεις: ακόμα και αν το κόμμα «ξεμπέρδεψε» με τον Πολάκη, τι έχει απομείνει από τον «πολακισμό»;

Η ανάρτηση που προκάλεσε την αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα και κίνησε τις εσωκομματικές διαδικασίες στοχοποιούσε δημοσιογράφους και εισαγγελείς, όμως παράλληλα έκανε κάτι ακόμα: προανήγγελλε, με εκδικητική διάθεση, κινήσεις εκκαθάρισης της «δεύτερη φορά Αριστεράς», διευκολύνοντας τη ΝΔ να κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για το ενδεχόμενο επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, αξιοποιώντας εκ νέου το αφήγημα του 2019. Κι αυτό αφότου ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ περιέγραφε την επάνοδο του κόμματος ως μια περίοδο «χτισίματος» και όχι «γκρεμίσματος». Ηταν η δεύτερη φορά που ο Πολάκης, μέσα σε λίγες μέρες, αμφισβητούσε τις προεδρικές αποφάσεις – η ανακοίνωση για την υποψηφιότητα Χαιρετάκη στο ψηφοδέλτιο των Χανίων και η απειλή πως ούτε ο ίδιος θα είναι υποψήφιος ήταν η πρώτη φορά που φάνηκε δημόσια πως η Κουμουνδούρου δεν έχει πρόβλημα να πει «αντίο» στον Πολάκη. Για τους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ, επομένως, δεν είναι το ύφος και η νοοτροπία του Σφακιανού που τον οδήγησαν στην πόρτα της εξόδου από τα ψηφοδέλτια, αλλά η αμφισβήτηση της «γραμμής» Τσίπρα. Δεδομένο που, κατά την κρίση τους, αποδεικνύει πως τα κατάλοιπα του «πολακισμού» θα συνεχίσουν να ενυπάρχουν στον ΣΥΡΙΖΑ ακόμα και αν ο ίδιος ο Πολάκης απουσιάζει.

Ακραίος λαϊκισμός

Τι αποκαλούμε σήμερα «πολακισμό»; Τον ακραίο λαϊκισμό που αγγίζει τη χυδαιότητα, την απειλή των πολιτικών αντιπάλων ακόμα και με ποινικές διαδικασίες, τους λεκτικούς τραμπουκισμούς εντός και εκτός Βουλής στο όνομα της έκφρασης της λαϊκής οργής και του δικαίου της κοινής γνώμης. Δεν είναι λίγοι και εκείνοι σε αντίπαλα κόμματα που θα ήθελαν έναν Πολάκη στις τάξεις τους. Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας εκπροσώπησε με επιτυχία ένα μέρος του εκλογικού σώματος που την περίοδο της οικονομικής κρίσης εξερράγη απέναντι στο πολιτικό σύστημα για το στραπατσάρισμα της οικονομικής και κοινωνικής κανονικότητας που είχε συνηθίσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ ωφελήθηκε από το ύφος του Πολάκη, ειδικά όσο αυτό ενίσχυε το ριζοσπαστικό προφίλ του και βρισκόταν εντός γραμμής – δεν είναι τυχαία η φράση που χρησιμοποιήθηκε αυτές τις μέρες από στελέχη όπως ο Γιώργος Κατρούγκαλος και ο Νίκος Μπελαβίλας: «υπάρχουν πολλοί από τους συμπολίτες μας που μπροστά σε αυτή τη συσσώρευση σκανδάλων θέλουν κάποιος να τα πει όπως τα λέει ο Παύλος», «είπε φανερά ό,τι πολλοί και πολλές από εμάς λέμε κρυφά, κατ’ ιδίαν και μαζί μας ολόκληρος ο ελληνικός λαός». Πόσο μπορεί να ξεφύγει ο ΣΥΡΙΖΑ από το παρελθόν του; Μια σελίδα υποστήριξης του σφακιανού πολιτικού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεπερνάει αυτή τη στιγμή τους 15.000 ακολούθους, ενώ το κοινό του κόμματος εμφανίζεται διχασμένο ανάμεσα στον «Παυλάρα που τα λέει όπως είναι» και στην προοπτική ο ΣΥΡΙΖΑ να βγει κερδισμένος στις επόμενες εκλογές. Ακόμα και στελέχη με τα οποία ο Πολάκης έχει συγκρουστεί στο παρελθόν, όπως εκείνα της Ομπρέλας, εμφανίζονται αντίθετα με την οριστική διαγραφή του.

Οι αποφάσεις

Η οποιαδήποτε απόφαση για το μέλλον του Πολάκη στον ΣΥΡΙΖΑ μετατίθεται για την επόμενη εβδομάδα λόγω του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη – πράγμα που σημαίνει πως οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν με κρύο αίμα. Για τον «πολακισμό», ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι το ίδιο ξεκάθαρα, γιατί η νοοτροπία δεν αλλάζει με μια απόφαση διαγραφής. Για στελέχη της Κεντροαριστεράς, η ρητορική Πολάκη εκτράφηκε και καθ’ όλη την περίοδο της πανδημίας με δηλώσεις που κρίθηκαν ως ντάντεμα του αντιεμβολιαστικού κινήματος, ακόμα και όταν ερχόταν σε αντίθεση με την επίσημη γραμμή, αλλά και με φράσεις όπως «με το καλό ή με το άγριο» που σημαδεύουν την άτυπη προεκλογική περίοδο που διανύουμε. Ο «πολακισμός», ως έκφραση του λαϊκισμού, ανιχνεύεται από αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ στην απόφαση το κόμμα να απέχει από τη νομοθετική διαδικασία τις τελευταίες εβδομάδες και από τη χρήση των λέξεων «εκτροπή» και «καθεστώς» από τα πλέον επίσημα χείλη.

Από την άλλη, μια κοινοβουλευτική ομάδα χωρίς Πολάκη είναι μια άλλη κοινοβουλευτική ομάδα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν η διαδρομή του περιγράφεται ως διαρκώς εξελισσόμενη, αυτή τη στιγμή έχει φτάσει σε ένα σταυροδρόμι ανάμεσα στο παρελθόν του και το μέλλον του. Και η επιλογή του δεν θα κριθεί μόνο από τις αποφάσεις των οργάνων της εβδομάδας που έρχεται, όσο σημαδιακές και αν είναι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ