Απ’ τις φρατζόλες στα πληθωριστικά χαρτονομίσματα

Οταν περίπου πριν από δύο δεκαετίες ο Ερντογάν έδινε για πρώτη φορά τη μάχη για να ανέβει στην εξουσία και να εκλεγεί πρωθυπουργός της Τουρκίας, είχε μια σταθερή κατάληξη σε πολλές από τις περιοδείες του, ιδίως στα πιο φτωχά ανατολικά της: ανέβαινε στην καρότσα ενός φορτηγού και από εκεί πετούσε, ο ίδιος, φρατζόλες ψωμί στο πλήθος που αγωνιούσε, συχνά σε κατάσταση αμόκ, να τις πιάσει. Ηταν η εποχή που στην Ελλάδα σχεδόν άπαντες ήταν ενθουσιασμένοι με την επικείμενη εκλογή του, για τη «νέα σελίδα» που δήθεν θα άνοιγε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αλλωστε, αμέσως μετά, ερχόταν στην Αθήνα και γινόταν δεκτός από το πολιτικό σύστημα και τους περισσότερους διαμορφωτές της κοινής γνώμης περίπου ως μεσσίας μιας νέας ειρήνης. Το τι έγινε μετά, το ξέρουν όλοι. Σήμερα, που δίνει την πιο κρίσιμη μάχη του για να μην πέσει από την εξουσία στην οποία έχει έκτοτε εγκατασταθεί, ως πρόεδρος πλέον, πάλι μοιράζει: αυτή τη φορά όμως όχι ψωμιά, αλλά πληθωριστικά χαρτονομίσματα στους σεισμόπληκτους που έχασαν τα πάντα. Και μάλιστα σε παιδιά, προκαλώντας τεράστιες αντιδράσεις στη χώρα, στα μέσα δικτύωσης όσο ακόμα αυτά φυσικά λειτουργούν κι όση σημασία έχουν για τις επερχόμενες εκλογές. Την ίδια ώρα που η «Ερυθρά Ημισέλινος» πουλά αντί να δίνει σκηνές στους σεισμόπληκτους…

Μπορεί αυτές οι δύο τριτοκοσμικές εικόνες να απέχουν μεταξύ τους περίπου είκοσι χρόνια, όμως δεν απέχουν ούτε εκατοστό ως νοοτροπία ενός αυταρχικού ηγέτη που δεν άλλαξε στο ελάχιστο σε αυτά. Κι αν άλλαξε, ήταν επί τα χείρω. Οπως δεν άλλαξαν και οι απόψεις του για τις σχέσεις με την Ελλάδα, κρυφές στην αρχή, εκκωφαντικές αργότερα. Είναι δε ενδεικτικό ότι ο ίδιος ο Ερντογάν υπήρξε εξαιρετικά φειδωλός, ουσιαστικά εντελώς μουγκός, σε ευχαριστίες για την ελληνική βοήθεια στην τραγωδία των τουρκικών σεισμών, σε αντίθεση με άλλους τούρκους αξιωματούχους. Και αυτό εδώ, όλως παραδόξως, πέρασε εντελώς απαρατήρητο: ας μην ελπίζουν όμως τώρα κάποιοι σε δεύτερο, ακόμα πιο αφελές, υποτιθέμενο «νέο ξεκίνημα».

Με την πορεία προς τις εκλογές να φαίνεται, προς στιγμήν τουλάχιστον, ότι δεν πρόκειται να ανακοπεί (αλλά ουδείς γνωρίζει) ο Ερντογάν βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με δημοσκοπική πτώση που θυμίζει τον τρόπο με τον οποίον έπεφταν οι βόμβες από τα γερμανικά Στούκας: κάθετα, με απίστευτη ταχύτητα και τρομερό, διαπεραστικό θόρυβο. Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι κάθε μέρα και χειρότερη για τον τούρκο πρόεδρο. Και στο μέτρο που οι δημοσκοπήσεις έχουν κάποια αξία, αυτές του έχουν ήδη πει να μαζέψει τις βαλίτσες του από το παλάτι που έχτισε στην Αγκυρα. Αλλωστε δεν του το λένε μόνον αυτές: ακόμα και στα τουρκικά γήπεδα, σε αγώνες μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων, οι φίλαθλοι πλέον φωνάζουν συνθήματα όχι υπέρ των ομάδων τους ή εναντίον των αντιπάλων, αλλά, όλοι μαζί, εναντίον της κυβέρνησης. Ο άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση που χειρότερη δεν μπορεί να υπάρξει για υποψήφιο προ των εκλογών.

Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος, κάθε άλλο παρά δείχνει να πτοείται. Ψύχραιμος, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση και φειδώ παραδέχεται ότι… υπήρξαν καθυστερήσεις στην ενεργοποίηση των συνεργείων διάσωσης, αλλά δεν σκίζει και τα ιμάτιά του για την τραγωδία. Στήνει μία ψευτοεικόνα υπεράνω αυτής, μακριά απ’ τις ευθύνες, αλλά, υποτίθεται, κομίζοντας τις «λύσεις». Κάτι που εκνευρίζει ακόμα περισσότερο τους πολίτες. Που δεν μετρούν μόνον πολλές δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και αμέτρητους άστεγους, πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, αλλά και μία επιπλέον καταστροφή 35 δισ. δολαρίων στην τουρκική οικονομία, που ήδη πριν, έτσι κι αλλιώς κατέρρεε.

Το διά ταύτα είναι απόλυτα ξεκάθαρο: με καθαρές εκλογές, δεν μένει άλλο στην εξουσία. Αν είναι αποφασισμένος να μείνει, θα πρέπει να βρει άλλο τρόπο. Και, όπως όλα δείχνουν, είναι.