«Η Τουρκία έχει διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας»

Υπάρχουν ενδελεχώς τεκμηριωμένα στοιχεία που δείχνουν ότι η Τουρκία έχει διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, δηλώνει ο βέλγος δικηγόρος και ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Γκεντ, Γιόχαν Βάντε Λανότε, στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» με αφορμή εκτενή φάκελο-έρευνα που κατέθεσε πρόσφατα στον εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ). «Η έρευνα που καταθέσαμε στον εισαγγελέα του ΔΠΔ αφορά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από τούρκους κρατικούς αξιωματούχους και αφορούν περισσότερα από 200.000 θύματα» επεξηγεί ο ανώτερος νομικός σύμβουλος του βελγικού δικηγορικού γραφείου Van Steenbrugge Advocaten, το οποίο εκπόνησε την έρευνα σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Turkey Tribunal.

«Τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε ρίχνουν φως σε εγκλήματα όπως βασανιστήρια, αναγκαστική εξαφάνιση, φυλάκιση κατά παράβαση θεμελιωδών κανόνων του διεθνούς δικαίου και δίωξη και εντάσσονται σε ευρεία ή συστηματική επίθεση εναντίον ενός συγκεκριμένου πληθυσμού που είτε έγιναν εκτός είτε εντός Τουρκίας» λέει ο βέλγος νομικός. Τονίζει ότι αυτό είναι σημαντικό, καθώς για να έχουν διεθνή δικαιοδοσία εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ενώπιον του ΔΠΔ πρέπει να αποτελούν μέρος μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης. «Εχουμε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας όταν αποτελούν μέρος μιας παγκόσμιας επίθεσης, μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης εναντίον ενός πληθυσμού, όταν είναι μέρος της πολιτικής εναντίον αυτών των ανθρώπων. Εδώ μπαίνει το ΔΠΔ, γιατί η τουρκική Δικαιοσύνη δεν καταδικάζει τις τουρκικές Αρχές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Τουρκία έχει διαπράξει εγκλήματα εντός των εδαφών 45 κρατών-μελών του ΔΠΔ μέσω απαγωγών, αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, απέλασης, άρνησης των πιο βασικών υπηρεσιών, όπως είναι η έκδοση εγγράφων ταυτότητας, μέσω ομαδικών απολύσεων και μαζικής κράτησης αντιπάλων του καθεστώτος Ερντογάν» επισημαίνει.

Τι είδους εγκλήματα έχουν καταγραφεί στην έρευνα αυτή, τον ρωτάμε; «Σχετικά με την ευρεία ή συστηματική επίθεση καταγράψαμε 463 μεμονωμένες δηλώσεις βασανιστηρίων που αφορούσαν 800 άτομα-θύματα. Τεκμηριώσαμε 59 αναγκαστικές εξαφανίσεις που αφορούσαν 109 άτομα και τεκμηριώσαμε συλλογικές ενέργειες που οδήγησαν στη φυλάκιση 51.205 ατόμων κατά παράβαση των θεμελιωδών κανόνων του διεθνούς δικαίου. Τέλος, καταγράψαμε τη δίωξη, που αφορούσε σε πράξεις απόλυσης, ακύρωσης διαβατηρίων, μη επίδοσης επίσημων εγγράφων κ.λπ., σε περισσότερα από 200.000 άτομα» επεξηγεί. ««Τα εγκλήματα που φέρονται ενώπιον της ατομικής δικαιοδοσίας του ΔΠΔ πρέπει να συνδέονται με πράξεις που διαπράττονται σε κράτη-μέλη του Δικαστηρίου. Η Τουρκία δεν είναι μέλος του ΔΠΔ, γι’ αυτό δεν μπορούμε να φέρουμε ενώπιον του ΔΠΔ γεγονότα που διαπράχθηκαν εντός Τουρκίας. Μπορούμε να το κάνουμε μόνο για αυτά που έγιναν εκτός Τουρκίας, αλλά διαπράχθηκαν στο πλαίσιο αυτής της ευρείας ή συστηματικής επίθεσης από τούρκους αξιωματούχους σε κράτη-μέλη του ΔΠΔ».

Τι περιλαμβάνει ο φάκελος που κατατέθηκε στο ΔΠΔ; Κατά τον βέλγο καθηγητή, περιλαμβάνονται συνολικά 17 περιπτώσεις εξαναγκαστικής εξαφάνισης, το κλείσιμο 73 σχολείων και μεροληπτικές πράξεις ενάντια 522 τούρκων δασκάλων και των οικογενειών τους, περιπτώσεις αφαίρεσης και μη παράτασης διαβατηρίων, μη έκδοσης ταυτότητας, που αφορούν 206 άτομα. Το σύνολο των υποθέσεων που υποβλήθηκαν για ατομική δικαιοδοσία αφορά περίπου 1.300 άτομα-θύματα. «Η ευρεία και συστηματική επίθεση αφορά περισσότερα από 200.000 άτομα, αλλά οι υποθέσεις που φέρνουμε ενώπιον του ΔΠΔ αφορούν 1.300 άτομα» ξεκαθαρίζει ο Βάντε Λανότε. «Η διαφορά έγκειται», επαναλαμβάνει, «στο ότι το ΔΠΔ μπορεί να λάβει υπόψη μόνο τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην επικράτεια των συμβαλλόμενων κρατών».

Πώς και σε ποιες χώρες έγιναν τα εγκλήματα αυτά, τον ρωτάμε. «Στην περίπτωση της αναγκαστικής εξαφάνισης, υπήρξε συνεργασία μεταξύ των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, της ΜΙΤ δηλαδή, μαζί με πρέσβεις και άτομα από την ίδια τη χώρα. Στο Κόσοβο υπήρχε συνεργασία μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας και της μυστικής υπηρεσίας του Κοσόβου. Οσον αφορά τις διώξεις και τα σχολεία, έγιναν από το ίδρυμα Maarif, που ιδρύθηκε με νόμο για τον σκοπό αυτόν. Οσον αφορά τη μη έκδοση ταυτοτήτων ή διαβατηρίων, βλέπουμε συνεργασία των τουρκικών υπουργείων Εσωτερικών και Εξωτερικών».

Απαγωγές

Συνεχίζοντας τις αναφορές για τα εγκλήματα ο Βάντε Λανότε λέει ότι υπήρξαν απαγωγές στην Κένυα, τη Μολδαβία, την Αλβανία, την Ελβετία, τη Βουλγαρία, την Καμπότζη. «Ολες αυτές οι χώρες είναι μέλη του ΔΠΔ, επομένως τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εκεί και εμπίπτουν στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας υπάγονται στη δικαιοδοσία του ΔΠΔ». Επίσης, συνεχίζει «διαπράχθηκε το έγκλημα της αναγκαστικής εξαφάνισης στην Αλβανία και τη Μολδαβία, στη Βουλγαρία και μια απόπειρα στην Ελβετία. Υπήρξε επίσης αναγκαστική εξαφάνιση σε κράτη που δεν είναι μέλη του ΔΠΔ, όπως στο Κόσοβο». Διευκρινίζει ότι το κλείσιμο σχολείων έγινε σε μη ευρωπαϊκές χώρες, αλλά στην Ευρώπη υπήρξαν πολλές υποθέσεις άρνησης βασικών υπηρεσιών, όπως έκδοσης διαβατηρίων, που έγιναν από τις πρεσβείες της Τουρκίας σε Αυστρία, Βέλγιο, Βοσνία, Δανία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Ελβετία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο. Τον ρωτάμε ειδικότερα αν έχουν καταγραφεί αντίστοιχες πράξεις στην Ελλάδα. «Δεν έχουμε μαρτυρίες από την Ελλάδα» μας απαντά.

Οπισθοδρόμηση

Ο βέλγος δικηγόρος αναφέρεται γενικότερα στην οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου στην Τουρκία. «Με βάση επίσημες στατιστικές πληροφορίες, 270.000 άτομα έχουν καταδικαστεί για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, εκ των οποίων περίπου το 99% βασίζονται σε επιχειρήματα που δεν είναι σε καμία περίπτωση αποδεκτά και σχεδόν όλα ήταν καταδικαστικές αποφάσεις κατά παράβαση θεμελιωδών κανόνων του διεθνούς δικαίου. Πρόκειται ξεκάθαρα για άσκηση πολιτικής εναντίον ενός πληθυσμού» τονίζει. Επικαλείται επίσης στοιχεία για τους Τούρκους που αναζητούν άσυλο εκτός Τουρκίας. «Στο τέλος του 2021 συνολικά 97.535 τούρκοι πολίτες βρίσκονταν υπό την αρμοδιότητα της UNNCHR και για 41.670 άτομα το αίτημα ασύλου ήταν ακόμη σε εκκρεμότητα. Είναι τεράστιος ο αριθμός για μια ανεπτυγμένη χώρα, όπως είναι η Τουρκία».

Το στοίχημα

Τι επιδιώκεται μέσω της κατάθεσης του φακέλου στο ΔΠΔ; «Η δικαιοδοσία του ΔΠΔ στοχεύει στο να καταστήσει υπεύθυνους αυτούς που μπορούν να σταματήσουν τις διώξεις, δηλαδή υπουργούς, υψηλόβαθμους δημόσιους υπαλλήλους, υψηλόβαθμους αξιωματούχους που έδιναν εντολές και οδηγίες. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τον εισαγγελέα του ΔΠΔ και θεωρώ ότι θα πρέπει διερευνήσει τα εγκλήματα που περιλαμβάνει η έρευνα, διότι αποτελούν σκόπιμη επίθεση στις αρχές του διεθνούς δικαίου, η οποία συνέβη συστηματικά και με μεγάλη σκληρότητα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ