Τέμπη: Η μεγάλη ληστεία στα τρένα και η φύλαξη με drones

Μια από τις πιο γνωστές αμερικανικές ταινίες δράσης, με πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι, ήταν η «Μεγάλη ληστεία του τρένου». Ηταν όμως κι ένα πραγματικό γεγονός, η κλοπή ενός σημαντικού χρηματικού ποσού από τα Βασιλικά Ταχυδρομεία της Βρετανίας, το 1963.

Ισως, όμως, λίγοι να γνωρίζουν στο εξωτερικό για τη μεγάλη ληστεία που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Και αφορά την κλοπή κρίσιμου για τη λειτουργία των τρένων, υλικού, από συμμορίες που δρουν κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής.

Κλοπές καλωδίων ηλεκτροκίνησης, «ριφιφί» σε αφύλακτες αποθήκες του ΟΣΕ, ακόμη και αφαίρεση βιδών που ενώνουν τις ράγες των τρένων.

Σε μια περίπτωση, μάλιστα, το 2011 συνελήφθησαν ανήλικοι οι οποίοι είχαν κόψει με φιάλες υγραερίου και οξυγόνου επτά σιδερένιες ράγες μήκους τριών μέτρων και βάρους 500 κιλών η κάθε μία.

Η κλοπή είχε γίνει σε παλιά σιδηροδρομική γραμμή του ΟΣΕ, όμως, η αφαίρεση καλωδίων και άλλων υλικών γίνονταν και συνεχίζει να γίνεται σε γραμμές που είναι υπό λειτουργία, θέτοντας σε κίνδυνο της ασφάλεια των τρένων.

Το πρόβλημα διαρκεί τουλάχιστον μια 20ετία στους ελληνικούς σιδηρόδρομους, και παρά τις επιτυχίες της αστυνομίας νέες συμμορίες «ξεφυτρώνουν».

Κατά κύριο λόγο Ρομά, αλλά έχουν εντοπιστεί κι άλλες συμμορίες που αφαιρούν καλώδια για να πάρουν το χαλκό, τον οποίο πωλούν σε χυτήρια, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη.

Πηγές που γνωρίζουν το γεγονός μιλώντας στο in ανέφεραν ότι η ζημιά από την κλοπή, μαζί με την αντικατάσταση των κλαπέντων καλωδίων (ή άλλου υλικού) μπορεί να φτάνει τα 7 με 10 εκατ. ευρώ ετησίως.

Τα «σκραπ» κάνουν χρυσές δουλειές χωρίς να ρωτούν από πού προέρχεται ο χαλκός, οι δε συμμορίες θησαυρίζουν και συνεχίζουν το έργο τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες του in, ωστόσο, δεν είναι μόνο η αδυναμία της Αστυνομίας να ελέγξει και να βάλει φρένο στις συμμορίες αυτές. Αλλά αυτό που καταγγέλλεται από εργαζόμενους, κι ένα γενικότερο «πλιάτσικο» που συμβαίνει εδώ και χρόνια στον ΟΣΕ από κάποιους που κλέβουν σιδηροδρομικό υλικό, όχι μόνο για να αποκομίσουν χρήματα στα σκραπ. Αλλά και γιατί η προμήθεια νέου υλικού, προς αντικατάσταση του παλαιού, που έχει κλαπεί, κοστίζει πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Αν για παράδειγμα από μια γραμμή κλέψουν επίγειο ή εναέριο καλώδιο πολλών χιλιομέτρων ή άλλο υλικό που μπορούν να πουλήσουν, το να αντικατασταθεί αυτό κοστίζει πολλά στην εταιρεία και πολλές εταιρείες βγαίνουν κερδισμένες από τη διαδικασία.

Από τη δεκαετία 2000-2010 αυξάνονταν σταδιακά τα περιστατικά «πλιάτσικου» στις ράγες του ελληνικού σιδηρόδρομου, ωστόσο, ελάχιστα έχουν γίνει για την ενίσχυση της ασφάλειας και τον εντοπισμό των συμμοριών.

Τα drones

Το in φέρνει αποκλειστικά στη δημοσιότητα έγγραφο με ημερομηνία 31 Ιανουαρίου 2023 με το οποίο εγκρίνεται η ανάθεση της «παροχής υπηρεσιών φύλαξης σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων και ανοικτής γραμμής με τη χρήση Drones».

Και δεν είναι το μοναδικό έγγραφο. Από το περασμένο καλοκαίρι γίνονταν μηνιαίες ή διμηνιαίες συμβάσεις με εταιρείες security οι οποίες αναλάμβαναν να φυλάσσουν τις γραμμές των τρένων από τις συμμορίες, κάνοντας ακόμη και χρήση drones, ακόμη και τη νύχτα.

Σύμφωνα με το έγγραφο, ζητούνταν η φύλαξη τεσσάρων σημείων, τεσσάρων σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων με σκοπό την προστασία από δολιοφθορές και κλοπές και τη διασφάλιση των συστημάτων αυτών για δύο μήνες.

Εχει ενδιαφέρον η λέξη «δολιοφθορά». Δεν είναι δηλαδή υποθέσεις απλά κλοπών, αλλά ενδεχομένως να γίνονταν σκόπιμα για να πληγεί το σιδηροδρομικό έργο και φυσικά να γίνουν οι αντίστοιχες προμήθειες εκατομμυρίων.

Οι 4 εγκαταστάσεις που φυλάσσονταν τους τελευταίους μήνες είναι:

1.   Παροχή φύλαξης με χρήση ενός drone των εγκαταστάσεων Θριασίου ΙΙ.

2.   Ανάλογη φύλαξη των εγκαταστάσεων «από τον Σ.Σ. Θηβών έως και την περιοχή του καταυλισμού των Ρομά (θέση Πυρί).

3.   Μια 12ωρη φύλαξη, επταήμερη, νυκτερινή από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 6 το πρωί με ένα άτομο και χρήση drone, καθώς και με ένα άτομο για το όχημα Patrol 4X4 με οδηγό, των σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων του ΟΣΕ από τον Σ.Σ. Δομοκού έως και τον Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλου».

4.   Μια 12ωρη φύλαξ, επταήμερη νυκτερινή από τις 6 το απόγευμα έως τις 6 το πρωί, με χρήση drone και άτομο για το όχημα Patrol 4X4 με οδηγό, των σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων του ΟΣΕ από το Σ.Σ. Αδενδρου ως και των Σ.Σ. Σίνδου.

Το σύνολο των υπηρεσιών για το δίμηνο ανέρχεται σε 103.835 ευρώ, προσφορά που έκανε μια από τις τρεις εταιρείες που πήραν μέρος στον διαγωνισμό.

Είναι άγνωστο για ποιο λόγο εξαιρέθηκε από τη φύλαξη με drones το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής που έγινε το τραγικό δυστύχημα. Γιατί δηλαδή δεν επελέγη η φύλαξη μια τόσο κομβικής γραμμής από τη Λάρισα και μετά, αφού και εκεί είχαν γίνει στο παρελθόν κλοπές.

Όπως και είναι άγνωστα τα αποτελέσματα της φύλαξης, αν υπήρξε δηλαδή μείωση των παραβατικών συμπεριφορών που έθεταν σε κίνδυνο τη λειτουργία του σιδηρόδρομου και ταυτόχρονα τίναζαν στον αέρα της ασφάλειά του.

Θα πρέπει να ελεγχθεί βεβαίως από τη δικαιοσύνη και την αρμόδια επιτροπή που συνέστησε η κυβέρνηση, αν ισχύουν οι καταγγελίες για εγκληματική αμέλεια ως προς την προστασία του σιδηροδρομικού υλικού από τις συμμορίες, κι αυτό συνδέεται με τις προμήθειες εκατομμυρίων κάθε χρόνο για την αντικατάσταση των κλαπέντων.

Η κλοπή καλωδίων ή άλλου υλικού έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις τόσο στην κυκλοφορία των τρένων, όσο και στην ολοκλήρωση σημαντικών έργων υποδομής, ακόμη και της τηλεδιοίκησης και των σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας για τα οποία γίνεται πολύς λόγος μετά το δυστύχημα στα Τέμπη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν καταγγελίες για κομμένα καλώδια που βρίσκονται στον αέρα και σπάζουν τα τζάμια των τρένων τραυματίζοντας μηχανοδηγούς.

Οι συμμορίες

Οι συμμορίες Ρομά και άλλων «σκιών» που ευθύνονται για τη μεγάλη ληστεία του τρένου, πωλούν σε χυτήρια τα καλώδια ή τα άλλα χάλκινα υλικά (σχάρες, μετασχηματιστές) που αφαιρούν.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η τιμή του χαλκού ξεπερνά τα 5 ευρώ το κιλό, οπότε όταν οι κλέφτες πηγαίνουν 500 και 1.000 κιλά αντιλαμβανόμαστε το κέρδος που έχουν. Η δε αντικατάστασή τους με νέο υλικό κοστίζει πολλά εκατομμύρια στην εταιρεία, είτε είναι ο ΟΣΕ, είτε η ΔΕΗ κ.λπ.

Μια από τις πλέον πολύκροτες συλλήψεις τέτοιας συμμορίας έγινε το 2017, επί ΣΥΡΙΖΑ. Τότε υπολογίστηκε ότι μόνο από τη δράση της συγκεκριμένης εγκληματικής οργάνωσης η ζημιά για το Δημόσιο ήταν 7 εκατ. ευρώ. Είχαν αφαιρέσει μεγάλες ποσότητες εκποιήσιμου τροχαίου υλικού από σιδηροδρομικούς σταθμούς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ενώ η συμμορία κατηγορείται ακόμη για την εξαπάτηση επιχειρήσεων δημόσιας ωφέλειας και την πραγματοποίηση πλασματικών μετρήσεων εκποιούμενου υλικού σε ζυγιστικά όργανα, ώστε οι δράστες να καταβάλλουν μικρότερο αντίτιμο.

Τότε είχαν συλληφθεί σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Πέλλα, Θήβα και Λαμία, 19 άτομα, μεταξύ των οποίων τα τρία αρχηγικά μέλη της οργάνωσης, που είναι Ρομά, καθώς και 8 υπάλληλοι του ΟΣΕ, μεταξύ των οποίων και διευθυντικό στέλεχος του Οργανισμού. Παράλληλα, στη δικογραφία περιλαμβάνονται άλλα 11 άτομα, μεταξύ των οποίων 2 υπάλληλοι του ΟΣΕ και ένας της ΔΕΗ.

Στις έρευνες βρέθηκαν και κατασχέθηκαν, μεταξύ άλλων, 220 τόνοι σιδηροδρομικού υλικού, που ανήκει στην ΟΣΕ ΑΕ και στην ΕΕΣΣΤΥ ΑΕ, το οποίο αποδόθηκε, 4 τράκτορες, 102.440 ευρώ, 15 χρυσές λίρες, μια επιταγή των 8.470 ευρώ και διάφορα όπλα.

Σε άλλη περίπτωση, τον Σεπτέμβριο του 2021 στην Θήβα μια ομάδα Ρομά είχε κλέψει τις βίδες που ενώνουν τις ράγες των τρένων.

Ακόμη, τον Φεβρουάριο του 2013 είχε εξαρθρωθεί πολυμελής εγκληματική οργάνωση, που διέπραττε κλοπές μετασχηματιστών της Δ.Ε.Η. και υλικού από το ηλεκτροκίνητο δίκτυο του Ο.Σ.Ε. στα Μέγαρα.

Τα έσοδα από τα κλοπιμαία είχαν υπολογιστεί στα 2,5 εκατομμύρια ευρώ.
Το εντυπωσιακό είναι ότι είχαν κατασχεθεί:
• Εννέα πηνία- ελάσματα μετασχηματιστών,
• Χάλκινες περιελίξεις τριών μετασχηματιστών,
• Πλήθος από καλώδια χαλκού μέσης τάσης με ακροδέκτες,
• Εκατό (100) περίπου μέτρα καλώδιο διατομής 4×10 του ΟΣΕ βάρους τριακοσίων κιλών περίπου,
• 16 τμήματα από ράγες ΟΣΕ συνολικού μήκους 30 μέτρων,
• Ένα πλήρες σύστημα κοπής μετάλλων,
• Εργαλεία κοπής και διάρρηξης μετασχηματιστών και καλωδίων ΟΣΕ,

• Ένας κοφτής βαρέου τύπου (γίγας) κοπής μετάλλων,
• 4.350 ευρώ μετρητά,
• Ένα βιβλιάριο καταθέσεων του εγκεφάλου της οργάνωσης με καταθέσεις εντός τριών μηνών περίπου 17.100 ευρώ,
• Έντεκα κινητά τηλέφωνα,
• Εφτά Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητα,
• Ένας τράκτορας με επικαθήμενο που χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά των κλεμμένων υλικών σε άλλη εταιρεία scap,
• Έγγραφα από τιμολόγια πώλησης αγαθών του εν λόγω scrap που αποδεικνύουν τη διαδρομή νομιμοποίησης του χαλκού που αφαιρέθηκε παράνομα.