Σωτήρης Δανέζης: Πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ για τη ρύπανση των βυθών

«Αν αλιεύσουμε τώρα από τα Δαρδανέλια ως τον Πειραιά, τα ψάρια που θα πάρουμε πάνω θα είναι δύο, τα βαρέλια δέκα, τα μπουκάλια εκατό και τα σκουπίδια χίλια!». Ο Δημήτρης από την Καβάλα, με τη μηχανότρατά του, έβγαλε πέρσι από τη θάλασσα 2,5 τόνους απορρίμματα. Είναι ένας από τους 40 αλιείς που συνεργάζονται με το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, στο πλαίσιο του προγράμματος Fishing for Litter.

Ο Σωτήρης Δανέζης δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ ακολουθώντας τους ψαράδες που συμβάλλουν στην προστασία των ελληνικών βυθών. Η πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 4 Μαρτίου στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Την επόμενη μέρα ακολούθησε συζήτηση με θέμα τη θαλάσσια ρύπανση και τον ρόλο της αλιείας, με ομιλητές εκτός από τον δημοσιογράφο την εκτελεστική διευθύντρια του κοινωφελούς ιδρύματος Αθανάσιο Κ. Λασκαρίδη, Δρ. Αγγελική Κοσμοπούλου, την υπεύθυνη προγραμμάτων του iSea, Ρωξάνη Ναασάν Άγα-Σπυριδοπούλου, και τον αλιέα Δημήτρη Σακάτη.

Το αόρατο κομμάτι της θαλάσσιας ρύπανσης

«Το πρόγραμμα Fishing for Litter ξεκίνησε πριν τέσσερα χρόνια με σκοπό να ενημερώσουμε τους αλιείς –τους ανθρώπους δηλαδή που χρειάζονται τη θάλασσα στη καθημερινότητά τους και ζουν από αυτή– για το πώς μπορούν να γίνουν κομμάτι της λύσης. Κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση της αλιευτικής βιομηχανίας και η αλλαγή των πρακτικών διαχείρισης των απορριμμάτων της, η απομάκρυνση γενικότερα των θαλάσσιων απορριμμάτων, καθώς και η συλλογή δεδομένων για τη θαλάσσια ρύπανση του πυθμένα σε βάθη που δεν μπορούν να προσεγγιστούν εύκολα με άλλα μέσα.

Τα δεδομένα που συλλέγονται συμβάλλουν στην υλοποίηση της Οδηγίας-Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (2008/56/ΕΚ). Αυτή η ταινία μάς βοηθά να μιλήσουμε για το πιο αόρατο κομμάτι της θαλάσσιας ρύπανσης. Μέσα από τις πολύ ωραίες εικόνες του Σωτήρη και το πρόγραμμα αυτό, το πρόβλημα αναδεικνύεται όσο καλύτερα γίνεται», είπε η κα Κοσμοπούλου.

Στη συνέχεια, η κ. Ναασάν Άγα-Σπυριδοπούλου μίλησε για τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω του προγράμματος.

«Η iSea ανέλαβε την υλοποίηση του προγράμματος το 2019 ξεκινώντας στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης με δύο αλιευτικά σκάφη και στην Καβάλα με τέσσερα αλιευτικά σκάφη. Πλέον έχουμε σαράντα σκάφη στο πρόγραμμα, τα οποία καλύπτουν όλο το Αιγαίο. Συγκεκριμένα, ξεκινώντας από την Κρήτη και πηγαίνοντας μεταξύ άλλων στην Κάλυμνο, στη Σάμο, στην Πάτμο, στη Χίο, στη Θάσο, στη Θεσσαλονίκη και στις Σποράδες, συλλέγουμε δεδομένα και παράλληλα τα καταγράφουμε.

Το πρόγραμμα επεξεργάζεται δεδομένα για βάθη μεγαλύτερα των πενήντα μέτρων και οι αλιείς που συμμετέχουν μας έχουν δώσει μέχρι τώρα πληροφορίες για πάνω από 6.000 αλιευτικά ταξίδια. Επειδή και ο ίδιος ο κλάδος είναι μέρος του προβλήματος, οι αλιείς ευαισθητοποιούνται σχετικά με το πρόβλημα και αλλάζουν τις δικές τους πρακτικές.

Στην αρχή υπήρχε δυσπιστία από τους αλιείς, βασιζόμενοι στη λογική πως αγαπούν το περιβάλλον και ήδη μάζευαν τα σκουπίδια, οπότε αναρωτιόντουσαν τι ήρθαμε να τους αποδείξουμε εμείς. Επιπλέον υπήρχε ο φόβος πως θα προβληθούν ως ρυπαντές. Αλλά υπήρχαν και άνθρωποι όπως ο Δημήτρης που κατάλαβαν πόσο σημαντική ήταν η συλλογή αυτών των δεδομένων.

Αν πετάξουμε τα σκουπίδια στη θάλασσα, θα τα βρούμε ξανά μπροστά μας

Ο αλιέας Δημήτρης Σακάτης τόνισε «το 2000 δεν είχαμε τις απαραίτητες γνώσεις και πετούσαμε τα σκουπίδια ξανά στη θάλασσα.

Πλέον δεν συμβαίνει αυτό. Αν πετάξουμε τα σκουπίδια στη θάλασσα, θα τα βρούμε ξανά μπροστά μας. Υπάρχουν, όμως, πολλά νέα σκουπίδια. Πολλά πλαστικά. Στα σημεία που δεν αλιεύουμε μαζεύονται τα περισσότερα απορρίμματα όπως μαζεύονται τα σκουπίδια στις γωνίες μιας πολυκατοικίας. Με ανησυχεί πολύ αυτό γιατί πρόκειται για πλαστικά που διαλύονται εύκολα και τα τρώνε τα ψάρια.»

Σε ερώτηση του Σωτήρη Δανέζη για το αν το πλαστικό περνά μέσω της τροφής και σε εμάς, η  Ναασάν Άγα-Σπυριδοπούλου επισήμανε: «Ακούγεται δυστοπικό, αλλά τα πολύ μικρά κομμάτια πλαστικών πλέον έχουν βρεθεί σε έμβρυα, στο σώμα και στο αίμα μας. Είναι μια πραγματικότητα, της οποίας τις επιπτώσεις θα αργήσουμε να τις δούμε».

Κλείνοντας τη συζήτηση ο δημοσιογράφος:  «Θυμάμαι την πρώτη μου παρουσία στο Φεστιβάλ με την Εμπόλεμη Ζώνη. Μια ταινία που είχα δει τότε, και σας τη συνιστώ ανεπιφύλακτα, ήταν το Manufactured Landscape. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για το πόσο ο άνθρωπος αλλάζει τη φύση με την παρέμβαση του. Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, κάνουμε μια συζήτηση που τότε δεν θα γινόταν. Ας μην σταματήσουμε λοιπόν να έχουμε τέτοιους είδους συζητήσεις, να μην πετάμε τις χαρτοπετσέτες μας στον ωκεανό και να αντιληφθούμε πως το πρόβλημα δεν είναι κάποιου άλλου. Ας γίνουμε κοινωνοί μιας πραγματικότητας που όλοι βιώνουμε από την πλευρά μας. Είναι εξαιρετική  η συμβολή του Φεστιβάλ με το να εντάσσει τέτοιες ταινίες στο πρόγραμμά του και το ευχαριστούμε που είμαστε μέρος του».