Ιστορική σιέστα: Μεγάλες προσωπικότητες που λάτρεψαν τον απογευματινό υπνάκο

Δεν μπορεί να συμβαίνει μόνο σ’ εμάς. Κάποιες ώρες μετά την άφιξη στο γραφείο, μόλις η δουλειά έχει αρχίσει να ρολάρει κανονικά, τα μάτια αρχίζουν ξαφνικά να βαραίνουν, ακόμη και αν έχουμε συμπληρώσει ένα απολαυστικό οκτάωρο ύπνου το προηγούμενο βράδυ – φαινόμενο όχι και τόσο συχνό. Δεν φταίει η αδυναμία του χαρακτήρα μας. Ορισμένες από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της ανθρωπότητας αναγνώρισαν επίσης την αξία της μεσημεριανής σιέστας. Η διαφορά μας είναι ότι εκείνοι μπορούσαν να την κάνουν και πράξη. Στο κάτω-κάτω, ποιος θα τολμούσε να πει στον Ουίνστον Τσώρτσιλ ότι ο απογευματινός του υπνάκος ήταν ένδειξη τεμπελιάς;

Ποιοι άλλοι λάτρεψαν τη σιέστα και για ποιους λόγους; Η λίστα είναι μεγάλη και γεμάτη από ιστορικές φιγούρες. Απλώς, πριν βιαστείς να την παρουσιάσεις στο αφεντικό σου, δείξε προσοχή: για αρκετούς εξ αυτών, αυτά τα σύντομα διαλείμματα ύπνου ήταν και η μόνη τους μορφή ξεκούρασης.

Ουίνστον Τσώρτσιλ

Ο βρετανός πρωθυπουργός όχι απλώς συνήθιζε να παίρνει καθημερινά τον υπνάκο του, αλλά υπερασπιζόταν και την απόφασή του με σθένος. Στην αυτοβιογραφία του, μάλιστα, είχε υποστηρίξει ότι η εργασία από τις οκτώ το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα χωρίς μια ανάπαυλα πήγαινε κόντρα στην ανθρώπινη φύση – αλλά και στην ανθρώπινη παραγωγικότητα. Μάλιστα είχε δηλώσει ότι η άποψη πως εργάζεσαι λιγότερο αν κοιμηθείς στη διάρκεια της ημέρας «είναι μια ηλίθια αντίληψη ανθρώπων χωρίς φαντασία» και ότι μια σιέστα σου επιτρέπει να ζήσεις «δυο μέρες σε μία – ή έστω μιάμιση».

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν κοιμόταν και πάρα πολύ συνολικά: περίπου πέντε ώρες κάθε βράδυ και δυο ακόμη στη διάρκεια του απογεύματος.

Σαλβαντόρ Νταλί

Εδώ τα πράγματα ζορίζουν, αφού ο μεγάλος ζωγράφος συνήθιζε να συμπληρώνει τη βραδινή του ξεκούραση με έναν «ύπνο με κλειδί», όπως τον αποκαλούσε, στη διάρκεια του απογεύματος. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μια σιέστα διάρκειας… ενός δευτερολέπτου.

Ο Νταλί είχε φροντίσει να μοιραστεί και τη «συνταγή» για να πετύχεις τον τέλειο μικροσκοπικό ύπνο. Αρχικά, θα πρέπει να αποκοιμηθείς καθιστός σε μια πολυθρόνα, κρατώντας στα χέρια σου ένα βαρύ μεταλλικό κλειδί. Ακριβώς κάτω από το χέρι με το οποίο το κρατάς, θα πρέπει να τοποθετήσεις ανάποδα ένα μεταλλικό πιάτο. Έπειτα, απλώς κοιμήσου. Μόλις τα καταφέρεις, το κλειδί θα πέσει, θα κάνει έναν βροντερό ήχο κι εσύ θα ξυπνήσεις. Δεν ξέρουμε αν θα νιώσεις κάποια τρομερή διαφορά, πάντως ο Σαλβαντόρ ισχυριζόταν ότι αυτή η μέθοδος αναζωογονούσε ολόκληρη την ύπαρξη ενός καλλιτέχνη.

Άλμπερτ Αϊνστάιν

Αν μια ιδιοφυΐα αγάπησε τόσο τη σιέστα, ποιοι είμαστε εμείς για να πούμε ότι είχε άδικο; Και εδώ που τα λέμε, όχι μόνο τη σιέστα, αφού ο Αϊνστάιν δήλωνε ότι χρειαζόταν δέκα ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Στη διάρκεια της ημέρας, ακολουθούσε τη μέθοδο του Νταλί, προτιμώντας όμως να κρατάει ένα στυλό ή ένα κουτάλι.

Η συγκεκριμένη στρατηγική, που δεν του επέτρεπε να φτάσει στο Στάδιο  2 του ύπνου, έχει βρει ιστορικά πολλούς υποστηρικτές από τον χώρο της επιστήμης και της διανόησης. Ο λόγος; Σύμφωνα με τους οπαδούς αυτής της πρακτικής, όταν ξυπνάς στο πρώτο Στάδιο του ύπνου, μαζί σου ξυπνά και το τμήμα του εγκεφάλου σου που παράγει ζωηρές εικόνες και αισθήσεις.

Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Σε αντίθεση με τον Αϊνστάιν, ο Ντα Βίντσι αντιπαθούσε τον ύπνο, θεωρώντας ότι παραπέμπει υπερβολικά στον θάνατο, αλλά και ότι αποτελεί ένδειξη τεμπελιάς. Ωστόσο, παρά τις παθιασμένες αντιλήψεις του για το θέμα, δεν μπορούσε να τον βγάλει εντελώς από τη ζωή του. Για αυτό και προτίμησε την αμέσως «καλύτερη» λύση.

Ο μεγάλος ζωγράφος και εφευρέτης κοιμόταν κάθε τέσσερις ώρες για περίπου 15 λεπτά. Αθροιστικά, δηλαδή, περίπου δυο ώρες την ημέρα. Ο ύπνος του, που θεωρείται «πολυφασικός» φαίνεται ότι του ήταν αρκετός, αν και δεν θεωρείται επαρκής. Πάντως, Λεονάρντο, τα έχουμε κάνει κι εμείς αυτά σε περιόδους εξεταστικής.

Ναπολέων Βοναπάρτης

«Έξι για τον άνδρα, επτά για τη γυναίκα, οκτώ για τον βλάκα». Με αυτά τα όχι πολύ ευγενικά λόγια μιλούσε εν καιρώ ειρήνης ο Ναπολέων για τη «σωστή» διάρκεια του ύπνου – αλλά και ποιος να του πει τι.

Εν καιρώ πολέμου, όμως, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Στη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων, ο γάλλος ηγέτης φημιζόταν για την ανεξάντλητη ενέργειά του, την οποία μπορούσε να διατηρήσει ακόμη και έπειτα από μέρες αϋπνίας. Το μυστικό του; Έπαιρνε τη σιέστα του κυριολεκτικά όπου και όποτε μπορούσε. Ακόμη και ενώ γύρω του ηχούσαν αληθινά κανόνια ή την ώρα πριν τη μεγάλη μάχη. Οι ειδικοί αποδίδουν την ικανότητά του αυτή στην μεγάλη του αυτοπεποίθηση, ενώ είναι γνωστό ότι όταν επέστρεφε στη βάση του κοιμόταν 18 ώρες σερί.

Τζον Φ. Κένεντι

Αν κάτι είναι σίγουρο, είναι ότι ο Κένεντι είχε πρόγραμμα – και μάλιστα ένα πρόγραμμα που δεν ακούγεται και τόσο δυσάρεστο. Κάθε μέρα αργά το πρωί ή νωρίς το μεσημέρι, γυμναζόταν και κολυμπούσε. Αμέσως μετά έτρωγε το μεσημεριανό του στο κρεβάτι και έπειτα κοιμόταν για 1-2 ώρες, με κλειστές κουρτίνες και ρητές εντολές να μην τον ενοχλήσει κανείς αν δεν συμβεί κάτι πραγματικά επείγον.

Όταν ξυπνούσε, φαίνεται πως επίσης δεν βιαζόταν τρομερά. Έκανε το δεύτερο καυτό μπάνιο της ημέρας και έπειτα ξεκινούσε τις συσκέψεις στο Οβάλ Γραφείο κατά τις 15:30 και μέχρι τις 19:30 ή 20:00. Μετά… κολυμπούσε και πάλι και άλλαζε ρούχα πριν το δείπνο. Λέγεται ότι κάθε μέρα ο γοητευτικός πρόεδρος χρειαζόταν τουλάχιστον τρεις αλλαξιές.

Αριστοτέλης

Λογικά δεν σου κάνει εντύπωση που η σιέστα αγαπήθηκε από αρχαιοτάτων χρόνων. Μάλιστα, ο Αριστοτέλης ακολουθούσε αντίστοιχη πρακτική με εκείνη του Νταλί και του Αϊνστάιν – απλώς μερικές χιλιετίες νωρίτερα.

Εδώ που τα λέμε, ο μεγάλος φιλόσοφος δεν περνούσε τα μεσημέρια του στο γραφείο, όμως έχει σημασία η λογική πίσω από την επιλογή του. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, λοιπόν, στον ύπνο το όνειρο γίνεται αντιληπτό δια της ψυχής και αποτελεί ένα είδος νοητικής εικόνας, ένα προϊόν της φαντασίας. Επομένως, ο ύπνος είναι σε θέση να μας προσφέρει την έμπνευση.