Η ημέρα ποιας γυναίκας;

Ηταν στη δεκαετία του 1980, κάπου στο πρώτο της μισό, όταν άρχιζε να γιορτάζεται επίσημα και μαζικά στη χώρα μας η Ημέρα της Γυναίκας. Θυμάμαι τον τότε σύντροφό μου να μου φέρνει τριαντάφυλλα, αλλά θυμάμαι και την αμηχανία μου. Στην αρχή της δεκαετίας των είκοσι χρόνων μου κι εγώ, δεν καταλάβαινα τι ακριβώς γιορτάζαμε. Μάλλον κάτι σαν την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου (στα σπάργανα των κοινωνικών ηθών μας ακόμη κι αυτή τότε) μου φαινόταν. Ηταν, ή φαινόταν, η εποχή της μεγάλης εξόδου από προκαταλήψεις του παρελθόντος – τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα μεγάλα αστικά κέντρα – κι αυτή η κατηγοριοποίηση λόγω φύλου μού προκαλούσε ένα είδος αδιευκρίνιστης δυσφορίας. Εξάλλου, ακόμη τότε, ήταν πιο έκδηλη η γραφικότητα της συγκεκριμένης ημέρας. Πολύ λιγότερα, σε σχέση με σήμερα, τα μηνύματα περί δικαιωμάτων και πλήρους ισότητας. Αυτό που επικρατούσε ήταν το, ας το πούμε, celebration. Που γιορταζόταν με γυναικοπαρέες μεσόκοπων κυριών να τα σπάνε σε νυχτερινά κέντρα με ανδρικό στριπτίζ.

Ε, ύστερα πέρασαν τα χρόνια. Αλλαξαν τα ήθη μας, άλλαξε η ιδέα που είχαμε για τον εαυτό μας αλλά και για τη χώρα, άλλαξαν οι γκαρνταρόμπες μας, μεγαλοπιαστήκαμε, θα έλεγα. Και άλλαξε κι ο τρόπος «χειρισμού» της συγκεκριμένης ημέρας. Οι κακόγουστες επιδρομές στα ανδρικά στριπτιζάδικα συνεχίστηκαν βέβαια, αλλά στις λοιπές εκδηλώσεις προστέθηκαν νότες glam που ήταν τότε στη μόδα. Διάφορα κοσμικά events σε ξενοδοχεία, τα κλαμπ που μοσχολειτουργούσαν τότε διοργάνωναν ειδικές βραδιές και τα νυχτερινά μαγαζιά εξήγγελλαν «απόψε, δωρεάν το πρώτο πότο στις κυρίες». Ενώ στα περιοδικά και στις εφημερίδες ετοιμάζαμε αφιερώματα στις σπουδαίες γυναίκες της χώρας, της Ιστορίας, του αιώνα μας. Αλλά κυρίως, αναφορές στις επιτυχημένες γυναίκες της εποχής μας. Μάνατζερ, παραμάνατζερ, καριερίστριες, διευθύντριες, γενικώς «πετυχημένες» ιδιαίτερα σε ανδροκρατούμενους χώρους.

Παράλληλα όμως άρχισε να πέφτει φως και στις γυναίκες που κατοικούσαν στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Στις γυναίκες της Αφρικής, της μπούρκας, των γκέτο, της βαθιάς ελληνικής επαρχίας του, τότε, παρόντος ή του παρελθόντος. Ηταν, σίγουρα, ένα αλάρμ κοινωνικής και ηθικής συνείδησης. Που μας έδινε, παράλληλα, και ένα συναίσθημα τυχαίας ή συνειδητά κεκτημένης ανωτερότητας.

Κι ύστερα ήρθαν οι μέλισσες. Και η οικονομική κρίση. Και όλο αυτό το κύμα της διαμαρτυρίας που κινητοποίησε μια γόμωση λαϊκισμού, ενίοτε μεταμφιεσμένου σε δικαιωματισμό. Και τι είπαμε ότι είναι ο λαϊκισμός; Το να προτείνεις απλές λύσεις για περίπλοκα προβλήματα. Και κάπως έτσι, από το ανδρικό στριπτίζ φτάσαμε στις μαινάδες της πλατείας Συντάγματος που πριν από λίγα χρόνια φώναζαν εν χορώ προς σύσσωμο το ανδρικό φύλο «Ο βιαστής είσαι εσύ», θεωρώντας ότι έτσι αντιμετωπίζεται η βία κατά των γυναικών. Μου είναι εξίσου απωθητικά και τα δύο. Αν και θεωρώ ότι βλέπω με μεγαλύτερη συμπάθεια τις γυναίκες που γιόρταζαν τη δική τους ημέρα στα στριπτιζάδικα. Διότι έτσι το φαντάσθηκαν, έτσι εκτονώθηκαν ύστερα από χρόνια καταπίεσης και περιορισμού.

Από το τότε στο τώρα

Φέτος στην Ημέρα της Γυναίκας κόλλησε και μια απεργία της ΑΔΕΔΥ με αίτημα, λέει, την κατάργηση των ιδιωτικοποιήσεων λόγω της τραγωδίας στα Τέμπη. Επιστροφή δηλαδή σε έναν κρατισμό βαθιά ριζωμένο σε ιδεοληψίες του παρελθόντος. Των εποχών δηλαδή που η γυναίκα ήταν σε πολύ χειρότερη θέση απ’ ό,τι σήμερα. Ενα «πίσω ολοταχώς» που χρησιμοποιεί αυτήν την ημέρα ως άλλοθι.

Κι εγώ αναρωτιέμαι, την ημέρα ποιας γυναίκας γιορτάζω σήμερα; Της γυναίκας – μαινάδας, της γυναίκας – εκδικήτριας, της γυναίκας των ποσοστώσεων που δεν βασίζει την επαγγελματική της εξέλιξη στις δυνατότητές της αλλά σε μικροϋπολογισμούς; Της γυναίκας που θέλει το φύλο της να θεωρείται κοινωνική κατασκευή; Ευχαριστώ, δεν θα πάρω.

Σήμερα, όλες οι εκδηλώσεις για την Ημέρα της Γυναίκας θα έπρεπε να ήταν αφιερωμένες στις μανάδες, τις συζύγους, τις αδελφές, τις κόρες που έχασαν στα Τέμπη τα παιδιά, τους συζύγους, τα αδέλφια, τους γονείς τους. Και στις γυναίκες που μάχονται με πραγματικούς και όχι φαντασιακούς ή κατασκευασμένους εχθρούς. Στα γενναία κορίτσια της Ουκρανίας και του Ιράν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ