Ο Σαντς γεννήθηκε το 1954 στο Μπέλφαστ. Από μικρός βίωσε τι σήμαινε να είσαι καθολικός στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου οι Βρετανοί συντηρούσαν και ενίσχυαν το διαχωρισμό του πληθυσμού σε προτεστάντες και καθολικούς, για να διαιωνίζουν, με το «διαίρει και βασίλευε», την κυριαρχία τους.

Στα 15 χρόνια του εγκατέλειψε το σχολείο και μετά από δύο χρόνια σπουδές σε τεχνική σχολή, έπιασε δουλειά σε μια επιχείρηση κατασκευής αμαξωμάτων, απ’ όπου απολύθηκε εξαιτίας της θρησκευτικής «καταγωγής» του.

«Ήμουν ένα αγόρι της εργατικής τάξης από το εθνικιστικό γκέτο, αλλά είναι η καταστολή που μου δημιούργησε το επαναστατικό πνεύμα της ελευθερίας» είχε γράψει ο Σαντς για τα παιδικά του χρόνια.»
Το 1972 αποφασίζει να στρατολογηθεί στον ΙRA και να αγωνιστεί για την αποτίναξη της βρετανικής κυριαρχίας και την ανεξαρτησία της Βόρειας Ιρλανδίας.

Τρεις μήνες μετά τη στράτευση του, ο Σαντς συνελήφθη, δικάστηκε και φυλακίστηκε για τρία χρόνια, λόγω του εντοπισμού τεσσάρων περίστροφων κατά την επιδρομή της αστυνομίας στο σπίτι όπου βρισκόταν.

Οι συναντήσεις στη φυλακή που τον καθόρισαν

Στη φυλακή συνάντησε κορυφαία στελέχη του IRA, ανάμεσα τους ο Τζέρι Άνταμς, τα οποία εκτίμησαν τις ικανότητές του, με αποτέλεσμα μετά την αποφυλάκισή του να ανέλθει τάχιστα στην ιεραρχία της οργάνωσης.

Ανήκε στην αριστερή πτέρυγα του IRA και παρότρυνε τους συντρόφους του να υιοθετήσουν σοσιαλιστικές πολιτικές.

Θαυμαστής της πολιτικής δράσης και του συγγραφικού έργου των Τζορτζ Τζάκσον, Φραντς Φανόν, Τσε Γκεβάρα και του ιρλανδού σοσιαλιστή Τζέιμς Κόνολι. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του παντρεύτηκε τη φίλη του Τζέραλντι Νόουντ, με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Γκέραρντ Σαντς.

Με την απελευθέρωσή του, ο Σαντς επέστρεψε αμέσως στην πολιτική δράση και γρήγορα έγινε δημοφιλής στις τάξεις των Καθολικών.

Στα τέλη του 1976, οι αρχές τον συνέλαβαν ξανά, αυτή τη φορά για μία βομβιστική ενέργεια σε μια μεγάλη εταιρεία επίπλων και την επακόλουθη ανταλλαγή πυρών μεταξύ των δραστών και της αστυνομίας.

Αφού υποβλήθηκε σε απάνθρωπη ανάκριση και δικάστηκε με αμφισβητούμενα αποδεικτικά στοιχεία, καταδικάστηκε σε κάθειρξη 14 ετών, την οποία άρχισε να εκτίει στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Μέιζ, στα περίχωρα του Μπέλφαστ.

Ο ακτιβισμός και τα αιτήματα για μεταρρυθμίσεις στο σωφρονιστικό σύστημα

Από την πρώτη μέρα του εγκλεισμού του ανέπτυξε ακτιβιστική δράση, ζητώντας μεταρρυθμίσεις στο σωφρονιστικό σύστημα, με αποτέλεσμα συχνά να βρίσκεται σε κελί απομόνωσης. Ο βασικός ισχυρισμός του ήταν ότι αυτός και οι άλλοι συγκρατούμενοί του μέλη του IRA έπρεπε ν’ αντιμετωπίζονται ως πολιτικοί κρατούμενοι και αιχμάλωτοι πολέμου και όχι τρομοκράτες, όπως επέμενε η βρετανική κυβέρνηση.

Η απεργία πείνας μέχρι θανάτου

Την 1η Μαρτίου 1981, ο Σαντς και άλλοι εννέα συγκρατούμενοί του αποφάσισαν να ξεκινήσουν απεργία πείνας μέχρι θανάτου. Με βασικά αιτήματα να αντιμετωπίζονται ως πολιτικοί κρατούμενοι, αλλά και να επιτρέπεται στους κρατουμένους να φορούν τα δικά τους ρούχα μέχρι να δέχονται επισκέψεις και αλληλογραφία.

Οι αρχές απέρριψαν τα αιτήματά του και ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει την απεργία πείνας.

Σταδιακά η υγεία του άρχισε να επιδεινώνεται και κατά τη διάρκεια των πρώτων 17 ημερών είχε χάσει 8 κιλά. Εν τω μεταξύ, ο Σαντς σε μία προσπάθεια ν’ αναδείξει τον αγώνα του, έθεσε υποψηφιότητα για τη βουλευτική έδρα της εκλογικής περιφέρειας Φέρμανα και Σάουθ Τάιροουν, που θα κρινόταν σε επαναληπτική εκλογή.

Η υποψηφιότητα και η εκλογή του ως βουλευτής παρά την απεργία πείνας

Στις 9 Απριλίου εξελέγη βουλευτής του Βρετανικού Κοινοβουλίου, επικρατώντας του Προτεστάντη αντιπάλου του, προκαλώντας σοκ στη βρετανική κυβέρνηση και ακυρώνοντας πανηγυρικά το επιχείρημά της ότι ο IRA ήταν μία περιθωριακή τρομοκρατική οργάνωση και δεν τύγχανε λαϊκής υποστήριξης.

Ο Σαντς συνέχισε την απεργία πείνας, καθώς η στάση της Θάτσερ δεν άλλαξε. Στις 3 Μαΐου έπεσε σε κώμα και στις 5 Μαΐου 1981 άφησε την τελευταία του πνοή στη φυλακή του Μέιζ.

Ο Μπόμπι Σαντς ήταν 27 ετών και είχε αρνηθεί τροφή για 66 ημέρες. Τις τελευταίες εβδομάδες της ζωής του τις πέρασε σε μία κλίνη νερού για την προστασία του φθαρμένου και εύθραυστου σώματός του.

Ο θάνατος του Σαντς προκάλεσε κύματα αγανάκτησης σ’ όλο τον κόσμο. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν «βαθιά λύπη», εφημερίδες σε όλο τον κόσμο καταδίκασαν την «αναισθησία» της Θάτσερ ν’ αφήσει ένα μέλος του κοινοβουλίου να πεθάνει και μεγάλες ταραχές ξέσπασαν στους δρόμους της Βόρειας Ιρλανδίας.

Την πομπή της κηδείας του παρακολούθησαν περισσότερα από 100.000 άτομα

Τους επόμενους μήνες, εννέα ακόμη κρατούμενοι, μέλη του IRA, πέθαναν σε απεργίες πείνας, που σταμάτησαν τελικά στις 3 Οκτωβρίου 1981.

Τελικά, η βρετανική κυβέρνηση, υποκύπτοντας και στις διεθνείς πιέσεις, ικανοποίησε τα περισσότερα αιτήματα των φυλακισμένων στελεχών του IRA και πολλοί από αυτούς απελευθερώθηκαν βάσει της λεγόμενης «Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής» (10 Απριλίου 1998), που έθεσε τέλος στις μακροχρόνιες συγκρούσεις στη Βόρεια Ιρλανδία και είναι γνωστή στη βρετανική πολιτική ιστορία ως «Οι Ταραχές» («The Troubles»).

Headlines