Ελληνοτουρκικά: Αυτό που αλλάζει είναι μόνο η ρητορική

Τις αποφάσεις έλαβε και ανακοίνωσε η τουρκική αντιπολίτευση. Υποψήφιός της στις τουρκικές προεδρικές εκλογές απέναντι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα είναι ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Μια απόφαση που ελήφθη με την πρόεδρο του Καλού Κόμματος Μεράλ Ακσενέρ να τραβάει επί της ουσίας το χαλί της υποψηφιότητας πριν καν αυτή ανακοινωθεί, αφού έδωσε σήμα στους ψηφοφόρους με τη στάση της ότι η συμμαχία είναι προβληματική από την αρχή.

Διπλωμάτες, στρατιωτικοί, αναλυτές και πολιτικοί στην Αθήνα παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις στην Τουρκία καθώς και τις υποψηφιότητες. Ακόμα και αν δεν νομιμοποιούνται να τοποθετηθούν δημόσια, τόσο οι πολιτικοί όσο και οι γραφειοκράτες στην Ελλάδα έχουν άποψη και αυτή δεν είναι απαραίτητα ότι προς το συμφέρον της Αθήνας είναι μια ήττα του Ερντογάν. Σημειώνουν δε ότι η πολιτική της Τουρκίας στα ελληνοτουρκικά, στο Κυπριακό, αλλά και γενικότερα στο πεδίο της διπλωματίας και των διεκδικήσεων δεν αλλάζει με την εναλλαγή των κυβερνήσεων, απλά εξελίσσεται. Αυτό που διαφοροποιείται ανάλογα με τις εσωτερικές συνθήκες που επικρατούν στην Τουρκία είναι η ρητορική, η επιδίωξη ενός επεισοδίου στο πεδίο, αλλά και οι σχέσεις με τη Δύση και τις ΗΠΑ.

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

Το αφήγημα της επιστροφής στην «Οθωμανική Αυτοκρατορία»

Ο Ερντογάν στην πρώτα δέκα χρόνια και πλέον της διακυβέρνησής του ήταν ο ιδανικός τούρκος πρόεδρος τόσο για την Ευρώπη και τη Δύση γενικότερα όσο και για την Αθήνα. Είχε δείξει προφίλ υπέρ των λύσεων, απέφευγε τις εντάσεις και είχε φροντίσει στον απόηχο και του πνεύματος των σεισμών του 1999 να εμφανιστεί ως οπαδός της εξάλειψης των προβλημάτων και της συγκρουσιακής πολιτικής απέναντι στην Ελλάδα. Μια πολιτική που διατηρούσε σε μεγάλο βαθμό ακόμα και μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, που είχε ήδη αρχίσει να συντηρητικοποιείται με φόντο τις εξελίξεις κυρίως στο εσωτερικό του.

Το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» ήταν άλλωστε έργο των στρατιωτικών, που βγήκε από το συρτάρι όταν η Τουρκία μπήκε για τα καλά στην εποχή της εσωστρέφειας και αναπτύχθηκε όταν ο Ερντογάν άρχισε να αναζητεί το αφήγημα του μεγαλείου και της επιστροφής στην «Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Με στόχο την επισφράγιση των ακραίων διεκδικήσεων της Αγκυρας ήρθε και το τουρκολιβυκό μνημόνιο το 2019, με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να μπαίνουν από το 2020 και μετά σε «συγκρουσιακή τροχιά» και την πολεμική ρητορική να φέρνει την ένταση σε επικίνδυνα επίπεδα κατά καιρούς.

Στη «Γαλάζια Πατρίδα» το 2022 ήρθε να προστεθεί και η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου που η Τουρκία υποστηρίζει ότι πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα.

Με τον Ερντογάν να φτάνει να κάνει – μέχρι τους σεισμούς στην Τουρκία – σύνθημα το «θα έρθουμε ένα βράδυ».

Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου
Με «σκοτεινά σημεία» για τις διεκδικήσεις που θα προβάλει απέναντι στην Ελλάδα

Ο Κιλιτσντάρογλου αντιπροσωπεύει στην Τουρκία την απάντηση στην 20ετή διακυβέρνηση του Ερντογάν. Ωστόσο στην Αθήνα το προφίλ του ηγέτη των κεμαλιστών καθώς και όσων τον υποστηρίζουν έχει αρκετά «σκοτεινά σημεία» σε σχέση με τις διεκδικήσεις που θα προβάλει απέναντι στην Ελλάδα.

«Δεν θα κάνουμε καμία παραχώρηση από τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μας σε αυτά τα θέματα» ήταν η δήλωση Κιλιτσντάρογλου όσον αφορά – μεταξύ άλλων – τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, το Κυπριακό και το Αιγαίο. Μια δήλωση που είναι απόλυτα σύμφωνη με τη στάση που έχει κρατήσει μέχρι τώρα.

Ηταν άλλωστε ο πρώτος που έφερε στη Βουλή το θέμα της υποτιθέμενης «κατοχής» 18 νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα, το 2019, με τη Μεράλ Ακσενέρ να τον ακολουθεί. Είχε αναφερθεί ακόμα στην καταγωγή του κόμματός του από τις «εθνικές δυνάμεις», τονίζοντας ότι οι Ελληνες ξέρουν καλά ποιοι είναι ο Ετζεβίτ και ο Ερμπακάν. Ενώ είχε απαντήσει στο «μπορεί να έρθουμε ένα βράδυ» του Ερντογάν προς την Ελλάδα: «Τι θέλεις, δηλαδή, να σου στείλουν πρόσκληση «παρακαλώ ελάτε»; Aν έχει θάρρος, αν έχεις δύναμη, πηγαίνεις».

Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές και οι διπλωμάτες που παραπέμπουν στην προ Ερντογάν εποχή για να υπενθυμίσουν ότι πρωθυπουργός της εισβολής ήταν ο Μπουλέντ Ετζεβίτ, το 1974, ως διάδοχος του Ισμέτ Ινονού στην ηγεσία του CHP. Με το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία να μην είναι μια εύκολη εξίσωση, αφού δύσκολα μπορεί να υποθέσει κανείς ότι ενδεχόμενη νίκη της αντιπολίτευσης δεν θα σημαίνει και πιο σκληρή πολιτική στα εθνικά θέματα.