Άντονι Φάουτσι: «Ο αριθμός θανάτων είναι πολύ υψηλός για να εφησυχάζουμε»

Είναι δύσκολο όλη η υφήλιος να γνωρίζει το όνομα ενός επιστήμονα. Η περίπτωση ωστόσο του 82χρονου αλλά ακμαιότατου Άντονι Φάουτσι είναι μια τέτοια περίπτωση και αυτό δεν είναι τυχαίο.

Ο δρ Φάουτσι ήταν και είναι ένας «αστέρας» στη χώρα του, τις ΗΠΑ, όπου αποκαλείται «εθνικός γιατρός», καθώς ηγήθηκε του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου για την Αλλεργία και τα Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΝΙΑΙD) επί 38 έτη ενώ παράλληλα υπήρξε ο κορυφαίος επιστημονικός σύμβουλος διαχείρισης υγειονομικών κρίσεων (από τον ιό ΗΙV, τον ιό Zika, τον ιό του SARS ως τη γρίπη και τελευταία τον SARS-CoV-2) επτά αμερικανών προέδρων, προτού αποφασίσει να συνταξιοδοτηθεί τον περασμένο Δεκέμβριο.

Ο ίδιος πάντως σημείωσε ότι συνταξιοδοτείται αλλά δεν αποχωρεί από τον επιστημονικό βίο. Το επόμενο βήμα του είναι να συνεχίσει να συμβουλεύει επιστήμονες από όλον τον κόσμο ώστε να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές κρίσεις δημόσιας υγείας. Στον δε αποχαιρετιστήριο λόγο του το μήνυμά του προς τον πληθυσμό ήταν «εμβολιασμός, εμβολιασμός, εμβολιασμός» προκειμένου να συνεχίσουν να σώζονται ζωές στην εποχή της COVID-19. Μια εποχή κατά την οποία αν κοιτάξουμε γύρω μας τη συμπεριφορά του πληθυσμού – αλλά συχνά και των ιθυνόντων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού – θα νομίσουμε ότι μάλλον τελείωσε: ποιος τηρεί πλέον μέτρα, ποιος εμβολιάζεται, ποιος συζητεί για την COVID-19…

Καλύτερα μεν, αλλά…

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Αυτό ήταν το πρώτο φλέγον ερώτημα που έθεσε «Το Βήμα» στον δρα Φάουτσι, που σίγουρα είναι ένας από τους καταλληλότερους ειδήμονες στον κόσμο για να απαντήσει. Και εκείνος ήταν σαφής: «Βρισκόμαστε σίγουρα σε καλύτερη κατάσταση σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν οπότε, μόνο στις ΗΠΑ, καταγράφονταν 800.000 κρούσματα COVID και 3.000-4.000 θάνατοι ημερησίως. Σήμερα στις ΗΠΑ καταγράφονται καθημερινά 400-500 θάνατοι, αριθμός πολύ μικρότερος σε σχέση με το παρελθόν. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι ήρθε το τέλος του SARS-CoV-2. Εχουμε ακόμη πολλές προκλήσεις μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε με αυτόν τον ιό. Οι τόσοι θάνατοι σε καθημερινή βάση στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες δεν αποτελούν σίγουρα ένδειξη ότι η πανδημία τελείωσε».  

Μήπως έχει πλέον όμως μετατραπεί σε μια πανδημία των ανεμβολίαστων; «Δυστυχώς και τα εμβολιασμένα, ακόμη και με ενισχυτική δόση, άτομα μπορεί να μολυνθούν όπως και τα άτομα που είχαν μολυνθεί στο παρελθόν. Ωστόσο οι πιθανότητες σοβαρής νόσησης ή θανάτου είναι πολύ μεγαλύτερες στους ανεμβολίαστους. Ετσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η «πανδημία σοβαρής νόσησης» αποτελεί κατά κύριο λόγο υπόθεση των ανεμβολίαστων».

Με τέτοιους διόλου ευκαταφρόνητους αριθμούς θανάτων τρία και πλέον έτη μετά την έναρξη της πανδημίας, είναι εύλογο το ερώτημα αν έχουμε όλοι επιδείξει μια αδικαιολόγητη… χαλαρότητα. «Ο αριθμός θανάτων που συνεχίζει να καταγράφεται είναι πολύ υψηλός για να εφησυχάζουμε. Πρέπει να συνεχίσουμε λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί. Ο καθένας πρέπει να εκτιμά τον κίνδυνο μόλυνσης που αντιμετωπίζει στο μέρος όπου ζει ώστε να αποφασίσει αν θα φορά μάσκα σε εσωτερικούς χώρους με συνωστισμό. Πρέπει επίσης ο καθένας να λάβει υπόψη του τον κίνδυνο μιας ενδεχόμενης νόσησης για τη δική του υγεία καθώς και για την υγεία της οικογένειάς του. Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι ηλικιωμένος ή με υποκείμενο νόσημα ή ζει με άτομα υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, θα ήταν λογικό να φορά μάσκα στους εσωτερικούς χώρους σε σύγκριση με κάποιον που δεν αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο, όπως ένα νεαρό άτομο χωρίς προβλήματα υγείας».

Ο Φάουτσι υπήρξε σύμβουλος επτά αμερικανών προέδρων, ανάμεσά τους ο Ντόναλντ Τραμπ (Reuters)

Συστηματικός εμβολιασμός

Παρότι τα εμβόλια δεν αποτελούν «πανάκεια» είναι το μεγάλο μας «όπλο» ενάντια στη σοβαρή νόσηση. Το θέμα είναι ποια χρήση αυτού του «όπλου» θα κάνουμε στα χρόνια που έρχονται. Πρώτη η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδειξε προσφάτως τον δρόμο προς τον ετήσιο εμβολιασμό για την COVID. Είναι αυτή η καλύτερη προσέγγιση; «Ο ετήσιος εμβολιασμός με ένα επικαιροποιημένο εμβόλιο το οποίο θα στοχεύει τα πιο πρόσφατα στελέχη του SARS-CoV-2 που έχουν κυκλοφορήσει δεν είναι μια τέλεια λύση, είναι όμως μια λογική λύση ώστε ο πληθυσμός να μπει σε έναν ρυθμό συστηματικού εμβολιασμού ενάντια στην COVID. Βέβαια υπάρχει ο εύλογος φόβος του τι θα συμβεί αν αναδυθεί μια εντελώς διαφορετική παραλλαγή του ιού στο μεσοδιάστημα. Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να τροποποιήσουμε το χρονοδιάγραμμα εμβολιασμού».

Αναμένοντας το αναπάντεχο

Κλείνοντας ο δρ Φάουτσι θέλησε να υπενθυμίσει σε όλους ότι «όταν αντιμετωπίζουμε μια νέα μεταδιδόμενη νόσο, πρέπει πάντα να περιμένουμε  το αναπάντεχο. Και o SARS-CoV-2 συνεχώς μας εκπλήσσει με νέες παραλλαγές και πολύ μεγάλη ευκολία στη μετάδοση. Αυτό είναι ένα μεγάλο μάθημα αυτής της πανδημίας. Το άλλο μεγάλο μάθημα όμως και δίδαγμα για το μέλλον είναι ότι η επένδυση στη βασική έρευνα που είχε γίνει επί δεκαετίες πριν από την εμφάνιση του SARS-CoV-2 ήταν ζωτικής σημασίας ώστε να αναπτύξουμε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια σε χρόνο-ρεκόρ σε σύγκριση με το παρελθόν». Μια επένδυση που είναι (κυριολεκτικώς) επένδυση ζωής…

Σε επιφυλακή για τη γρίπη των πτηνών

Και αν ο κορωνοϊός είναι ακόμη εδώ, υπάρχει και η γρίπη που πάντα καραδοκεί για να γίνει «πρωταγωνίστρια» της επόμενης πανδημίας. Το τελευταίο διάστημα «δείχνει τα δόντια» του το στέλεχος Η5Ν1 της γρίπης των πτηνών το οποίο, έχοντας «σαρώσει» πτηνοτροφεία σε Ασία, Αμερική και Ευρώπη, έχει περάσει και σε θηλαστικά όπως τα μινκ, οι αλεπούδες, οι βίδρες και οι θαλάσσιοι λέοντες αυξάνοντας τον φόβο για ευρεία μετάδοσή του μεταξύ ανθρώπων – προς το παρόν έχουν καταγραφεί ελάχιστα περιστατικά σε ανθρώπους και αυτά μετά από επαφή με μολυσμένα πτηνά. Είναι σημαντικός ο κίνδυνος; ρωτήσαμε τον δρα Φάουτσι. «Η γρίπη ήταν πάντα και συνεχίζει να αποτελεί απειλή για πρόκληση πανδημίας. Εχουν ήδη καταγραφεί πανδημίες γρίπης το 1918, το 1957, το 1968 και το 2009. Σε ό,τι αφορά το πρόσφατο ξέσπασμα του Η5Ν1 της γρίπης σε πτηνά, πρέπει να σημειώσουμε ότι το στέλεχος δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ ανθρώπων. Ωστόσο υπάρχει αυτή η πιθανότητα και πρέπει να βρισκόμαστε σε επιφυλακή».

Έντυπη έκδοση Το Βήμα