«Το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ελλάδα απειλούνται»

Η Ιράτσε Γκαρθία Πέρεθ ήρθε στην Ελλάδα μαζί με το προεδρείο των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) για μια συνεδρίαση που αφορά το κράτος δικαίου. Η επίσκεψή της είχε αφορμή τη συζήτηση για τις υποκλοπές, γίνεται εν μέσω της υπόθεσης του Qatargate, όμως συμπίπτει με την τραγωδία των Τεμπών. Αναφερόμενη σ’ αυτό, η επικεφαλής του S&D αναφέρεται σε «διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις», οι οποίες απέτυχαν να διαχειριστούν σωστά τους ευρωπαϊκούς πόρους για τους σιδηροδρόμους. «Η τραγωδία στα Τέμπη πρέπει να αφυπνίσει, είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε», τονίζει.

Μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των σιδηροδρόμων στο μέλλον;

Το δυστύχημα στα Τέμπη είναι μια τραγωδία. Εγώ προσωπικά και όλοι οι Ευρωπαίοι θρηνούμε μαζί με τους Ελληνες. Η Ευρώπη συμπαραστέκεται όπως κάνουν οι αληθινοί φίλοι. Πρέπει όλοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι μια τέτοια καταστροφή δεν θα ξανασυμβεί. Η ΕΕ μπορεί να παράσχει τεχνική και οικονομική υποστήριξη για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μεταφορών και μάλιστα σημαντικοί πόροι έχουν διατεθεί στην Ελλάδα. Ενα συγκεκριμένο παράδειγμα: το 2014 υπογράφηκε συγκεκριμένη σύμβαση για την αναβάθμιση του ηλεκτρονικού συστήματος ασφαλείας αξίας 41,3 εκατ. ευρώ. Δυστυχώς, σχεδόν 10 χρόνια μετά δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο. Εκτοτε τα ταμεία της ΕΕ προβλέπουν σημαντικά κονδύλια ειδικά για τις σιδηροδρομικές υποδομές. Δυστυχώς, η αξιοποίησή τους απείχε πολύ από τις ανάγκες και τις προσδοκίες. Επιπλέον, το Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπει συγκεκριμένα ορόσημα για τη σιδηροδρομική υποδομή και έχουν ήδη υποβληθεί δύο αιτήματα για πληρωμές. Το πρόβλημα είναι ότι, τα τελευταία χρόνια, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις απέτυχαν να χρησιμοποιήσουν έγκαιρα και αποτελεσματικά τους πόρους. Η τραγωδία πρέπει να αφυπνίσει, ώστε αυτό να αλλάξει. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε.

Η επίσκεψή σας έρχεται μετά τη συζήτηση στο ΕΚ για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι τόσο αυτό όσο και η μιντιακή ελευθερία απειλούνται;

Ναι, υπάρχει ανησυχία στην ΕΕ. ΤοS&D ζήτησε τη συζήτηση, αυτή την εβδομάδα έφτασε η διακομματική αντιπροσωπεία (LIBE) και τα συμπεράσματα είναι πολύ ανησυχητικά. Ενώ η χώρα διαθέτει ισχυρούς θεσμούς, ενεργή κοινωνία των πολιτών και ΜΜΕ, διαπιστώθηκαν σοβαρές απειλές για το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που είναι απαραίτητοι φαίνεται πως υφίστανται μεγάλη πίεση. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών το ίδιο, ενώ δημοσιογράφοι και ηγέτες της αντιπολίτευσης αντιμετωπίζουν απειλές ή ερευνώνται με παράνομα λογισμικά. Η διαφθορά διαβρώνει τις δημόσιες υπηρεσίες, η βραδύτητα και η αναποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε μια κουλτούρα ατιμωρησίας. Ενα παράδειγμα είναι η περίπτωση Καραϊβάζ, για τον οποίο δεν υπάρχει πρόοδος στην έρευνα. Το ΕΚ προτρέπει τις αρχές να ζητήσουν βοήθεια από τηEuropol.

Πιστεύετε ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει παράσχει επαρκή βοήθεια στη διερεύνηση των υποθέσεων των παρακολουθήσεων;

Καθόλου. Είναι ανησυχητικό μοτίβο αυτής της κυβέρνησης να προσπαθεί να κρύψει την αλήθεια. Από την αρχή ήταν κατά τηςPEGA, όπως ήταν και κατά κάθε έρευνας και στη Βουλή των Ελλήνων. Η ΝΔ χρησιμοποίησε την πλειοψηφία της στην Επιτροπή για να εμποδίσει την κατάθεση βασικών μαρτύρων. Νομίζω ότι ο λόγος πίσω από τη μυστικότητα είναι οι πολλές ασυνέπειες στο επίσημο αφήγημα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε μήνυμά του υποστήριξε ότι η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν «νόμιμη» αλλά «πολιτικά απαράδεκτη» και στη συνέχεια είπε ότι θα την είχε διακόψει αν το γνώριζε. Θα πρέπει να αποδείξει αν ήταν νόμιμη. Κι αν ήταν, γιατί να τη σταματήσει; Οκτώ μήνες μετά, ακόμη δεν έχει απαντήσει και οι Ελληνες αξίζουν να μάθουν την αλήθεια, ειδικά ενόψει των εκλογών. Αυτό το μοτίβο της ΝΔ, χωρίς απαντήσεις αλλά με υπεκφυγές συνεχίζεται: ούτε εκπρόσωποι της κυβέρνησης ούτε εκπρόσωπος του δικαστικού σώματος (!) ασχολήθηκαν με τη LIBE. Αυτή η στάση δεν συμβάλλει στη διαφάνεια ούτε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των ελληνικών αρχών και της ΕΕ.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν ο πρώτος που κατέθεσε στοιχεία για υποκλοπές. Πώς αυτό διαμόρφωσε τη θέση σας για τα παράνομα λογισμικά;

Ημασταν πολύ αποφασισμένοι και πολύ ξεκάθαροι στην καταδίκη της παράνομης χρήσηςspyware οπουδήποτε. Φυσικά, το να έχουμε έναν συνάδελφο που έχει πέσει άμεσα θύμα αυξάνει την αλληλεγγύη μας και παρέχει πληροφορίες από πρώτο χέρι για την ελληνική υπόθεση. Ζητάμε αυστηρή νομοθεσία της ΕΕ για τη δημιουργία, την πώληση και τη χρήση τέτοιων λογισμικών. Πρέπει να αποτρέψουμε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις από το να κατασκοπεύουν αθώους πολίτες με παρεμβατικά εργαλεία, ιδιαίτερα δημοσιογράφους και πολιτικούς. Δεν μπορεί να υπάρξει υγιής δημοκρατία χωρίς ενημέρωση και πλουραλισμό.

ΤοS&D βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο λόγω του Qatargate. Αυτή η υπόθεση θα δυσκολέψει τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές το 2024;

Ηταν μια πολύ λυπηρή υπόθεση, και προσωπικά ένιωσα πολύ απογοητευμένη, είναι όμως ξεκάθαρα προϊόν εγκληματικών πράξεων ορισμένων ατόμων. Οι πολίτες είδαν την αποφασιστική μας διάθεση για συνεργασία στις έρευνες. Γνωρίζουν επίσης ότι η ευρωομάδα εργάζεται πολύ σκληρά για να βελτιώσει τη ζωή τους. Αυτό συζητάμε εδώ στην Αθήνα: πώς να διασφαλίσουμε προσιτή στέγαση, πώς να μειώσουμε τους λογαριασμούς ενέργειας, ώστε να μη χρειάζεται να διαλέξουν «φαγητό ή θέρμανση», πώς να μεταρρυθμιστεί η οικονομική διακυβέρνηση, ώστε προτεραιότητα να είναι οι άνθρωποι, επιτρέποντας μια πράσινη μετάβαση που δεν αφήνει κανέναν πίσω. Χάρη στην προσπάθεια των προοδευτικών δυνάμεων καταφέραμε να αφήσουμε πίσω τη λιτότητα, δίνοντας μια καλή απάντηση απέναντι στις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας. Τώρα παλεύουμε για να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία.

Τι μέτρα λάβατε ως ευρωομάδα για να μην προκύψει μια νέα «Εύα Καϊλή»;

Εχουμε υιοθετήσει ένα σχέδιο 15 σημείων με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι πιο φιλόδοξες από τις προτάσεις της προέδρου Μέτσολα. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε πλειοψηφική υποστήριξη, ώστε όλο το ΕΚ να τις εγκρίνει, αλλά ενδιαμέσως εφαρμόζουμε μονομερώς εκείνα τα μέτρα που μπορούμε – π.χ., απαγόρευση ταξιδιών που πληρώνονται από τρίτες χώρες ή ιδιώτες ή αποδοχή δώρων άνω των 100 ευρώ. Η ειδική επιτροπή που ζητήσαμε υπάρχει τώρα και υπερβαίνει κατά πολύ την καθαρά διοικητικήtask force που προβλεπόταν αρχικά. Για άλλα μέτρα, όπως η δημιουργία ενός Σώματος Ηθικής ή η δημιουργία αρχείου καταγραφής εισόδου στο ΕΚ, που παρέχει πλήρη διαφάνεια στις συναντήσεις ανάμεσα σε λομπίστες και ευρωβουλευτές, χρειαζόμαστε και είμαστε αποφασισμένοι να δημιουργήσουμε πλειοψηφίες στο Σώμα. Προσλάβαμε επίσης τρεις εξωτερικούς εμπειρογνώμονες για την εσωτερική αξιολόγηση στην ομάδα μας, για να δούμε με ποιες διαδικασίες μπορούμε να αυξήσουμε τη διαφάνεια.

Πιστεύετε ότι το συγκεκριμένο σκάνδαλο κλονίζει την εμπιστοσύνη στην ΕΕ; Θα μπορούσε να ενισχύσει ευρωσκεπτικιστικές λύσεις;

Δυστυχώς, η διαφθορά μπορεί να συμβεί σε κάθε επίπεδο διοίκησης. Νομίζω ότι όλοι έχουμε παραδείγματα. Πρέπει να την καταπολεμήσουμε και να την αποτρέψουμε, να λάβουμε όλα τα δυνατά μέτρα για να εμποδίσουμε την κατάχρηση του συστήματος. Αλλά αυτό δεν αφορά συγκεκριμένα την Ενωση, η οποία παραμένει ένα επιτυχημένο ειρηνευτικό έργο, απαραίτητο ώστε οι Ευρωπαίοι να μείνουν ενωμένοι και να υπερασπιστούν τις κοινές αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, καθώς και του κοινωνικού μας μοντέλου, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Αν δεν υπήρχε η ΕΕ, θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Επομένως, στόχος μας είναι να λειτουργεί ακόμα καλύτερα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑΕΥΑ