Τι συμβαίνει πια με τα φίλτρα «ομορφιάς» και πώς επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία;

Τα φίλτρα ομορφιάς όπως το νέο Bold Glamour του TikTok μπορούν να μεταμορφώσουν την εμφάνιση των ανθρώπων, όμως τι συνέπειες έχουν στην ψυχική μας υγεία;

Η αρθρογράφος του BBC, Amanda Ruggeri, μιλάει για την εμπειρία της με το φίλτρα ομορφιάς στα social media και τι ενδεχομένως να ωθεί τις γυναίκες -κυρίως- να χρησιμοποιήσουν τα φίλτρα αυτά.

Όπως αναφέρει σε άρθρο της, πριν την πανδημίας, συνήθως έβαζε λίγο μακιγιάζ πριν βγει έξω, κάτι που την έκανε να νιώθει ωραία με τον εαυτό της. Μετά ήρθε το lockdown, η εργασία από το σπίτι και η απόκτηση ενός μωρού και χάθηκε η επιθυμία για την εφαρμογή ενός ωραίου κραγιόν.

Όλα πλέον γινόντουσαν online και το φίλτρο αυτό ήταν «σαν από μηχανής Θεός» βελτιώνοντας την… online εμφάνισή της.

«Υπήρχε πραγματικά τόση διαφορά μεταξύ του να αφιερώσω 15 λεπτά στο βάψιμο του μακιγιάζ το πρωί και στο να βάλω ένα φίλτρο στη διαδικτυακή μου προσωπικότητα; Ή μήπως το τελευταίο ήταν απλώς ένας έξυπνος τρόπος εξοικονόμησης χρόνου;» σκέφτηκε.

Μέχρι που θα φτάσει αυτό;

Καθώς τα φίλτρα ομορφιάς γίνονται όλο και πιο εξελιγμένα, τα άρθρα που αποδοκιμάζουν την πιθανή τους επίδραση σε όλα, από την αυτοεκτίμησή μας μέχρι τη δύναμή τους να διαδώσουν ένα συγκεκριμένο πρότυπο ομορφιάς, γίνονται όλο και πιο συχνά.

Πρόσφατα η κυκλοφορία του φίλτρου «Bold Glamour» του TikTok ώθησε πολλούς χρήστες να αναρωτηθούν εάν η τεχνολογία έχει πάει πολύ μακριά. Μπορεί να μετατρέψει οποιονδήποτε σε τοπ μοντέλο.

Αυτές οι ανησυχίες και οι επικρίσεις είναι έγκυρες, αλλά συχνά παραβλέπουν ένα κρίσιμο στοιχείο. Όπως πολλά άλλα στην τεχνολογία, τα φίλτρα ομορφιάς δεν δημιουργήθηκαν σε μια φούσκα, χωριστά από την κοινωνία, για να μολύνουν στη συνέχεια τους υπόλοιπους από εμάς. Αντικατοπτρίζουν –και συχνά επιδεινώνουν– τις προκαταλήψεις και τα ζητήματα που ήδη έχουμε. Αυτό είναι φυσικά το πρόβλημα.

Πολύ πριν εμφανιστεί το φίλτρο Bold Glamour, η κοινωνία μας φετιχοποίησε την ομορφιά. Και δεν αφορά μόνο τη σωματική έλξη: οι συμβατικά εμφανίσιμοι άνθρωποι θεωρούνται τα πάντα, από το να είναι πιο έξυπνοι μέχρι να κερδίζουν υψηλότερο εισόδημα, όπως αναφέρει το BBC.

Πώς μας κάνουν να νιώθουμε

Σύμφωνα με σχετική έρευνα, τα εν λόγω φίλτρα δείχνουν ότι  θα μπορούσαν να κάνουν τους χρήστες των social media να αισθάνονται χειρότερα για τον εαυτό τους.

Μέρος αυτού οφείλεται στο να βλέπεις τόσες πολλές εικόνες άλλων ανθρώπων που είναι πολύ φιλτραρισμένες και τέλειες. Ακόμη και πριν από την άνοδο των φίλτρων ομορφιάς, οι άνθρωποι που περνούσαν χρόνο σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης εστιάζοντας στην εξιδανικευμένη ζωή των άλλων ήταν πιθανό να έχουν χειρότερη ψυχολογική ευεξία.

Τα έφηβα κορίτσια, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην εσωτερίκευση εικόνων που βλέπουν στα μέσα ενημέρωσης , κινδυνεύουν ιδιαίτερα.

Μια μελέτη, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι όταν τα κορίτσια ηλικίας 14 έως 18 ετών έδειχναν είτε πρωτότυπες selfies είτε εκείνες που είχαν ρετουσαριστεί, νόμιζαν ότι οι ρετουσαρισμένες φωτογραφίες ήταν καλύτερες – και εκείνες που είχαν δείξει ρετουσαρισμένες φωτογραφίες ήταν λιγότερο ικανοποιημένες με το σώμα τους.

Αν και το Bold Glamour του TikTok έχει σχεδόν μονοπωλήσει τον Τύπο, υπάρχουν και άλλα φίλτρα εξίσου προβληματικά αλλά με διαφορετικό τρόπο. Ένα από τα πιο ανησυχητικά είναι το φίλτρο Teen του TikTok, το οποίο κάνει οποιονδήποτε να μοιάζει με έφηβο.

Ειδικοί σε θέματα παιδικής ασφάλειας έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με αυτή την τελευταία, πιο high-tech δόση της εμμονής μας με τη νεότητα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ενήλικες με σεξουαλικά δελεαστικές πόζες ή ρούχα, για παράδειγμα, οδηγώντας οποιονδήποτε να νομίζει ότι το άτομο που ποζάρει είναι έφηβος. Για άλλη μια φορά αναδεικνύει –αλλά και ενισχύει– μια επικίνδυνη πτυχή της κοινωνίας: στην προκειμένη περίπτωση, την κανονικοποίηση της σεξουαλικοποίησης των παιδιών.

Τα φίλτρα ομορφιάς μπορεί να είναι απλώς ένα ακόμη βήμα στην πορεία της πολιτιστικής μας εμμονής με την τελειοποίηση της εμφάνισής μας. Αλλά αν η μέχρι στιγμής ανταπόκριση είναι κριτήριο, ενδεχομένως αποτελούν ένα βήμα ακόμη παραπέρα.