Ένας δεινόσαυρος που περιπλανιόταν στην ανατολική Ασία πριν από περισσότερα από 160 εκατ. χρόνια ανακηρύχθηκε υποψήφιος για το ζώο με τον μακρύτερο γνωστό λαιμό.

Μια νέα ανάλυση των οστών από το λαιμό και το κρανίο του ζώου αποκάλυψε ότι ο δεινόσαυρος, γνωστός ως Mamenchisaurus sinocanadorum, είχε λαιμό μήκους 15 μέτρων, ή μιάμιση φορά το μήκος ενός διώροφου λεωφορείου.

Τα απολιθωμένα λείψανα του πλάσματος ανασύρθηκαν το 1987 από πετρώματα ηλικίας 162 εκατομμυρίων ετών στην αυτόνομη περιοχή Xinjiang Uyghur της βορειοδυτικής Κίνας, αλλά το πλήρες μήκος του λαιμού του ζώου επανεκτιμήθηκε μόλις πρόσφατα από τους επιστήμονες.

Ένα «θηρίο» 70 τόνων

Ο δεινόσαυρος ήταν ένας από τους τεράστιους φυτοφάγους σαυρόποδους που έφταναν τα 50 μέτρα από το ρύγχος μέχρι την ουρά και ζύγιζαν πάνω από 70 τόνους. Παρά το γεγονός ότι μόνο μια χούφτα οστά απέμειναν από το «θηρίο», οι ερευνητές μπόρεσαν να εκτιμήσουν το μήκος του λαιμού του συγκρίνοντας τα λείψανα με πλήρη απολιθώματα που ανήκουν σε στενά συγγενείς δεινόσαυρους.

«Ο Mamenchisaurus sinocanadorum μπορεί να είναι το σαυρόποδο με τον μακρύτερο λαιμό που έχει ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής, αλλά οι πιθανότητες είναι ότι υπήρχαν μεγαλύτερα και μακρύτερα σαυρόποδα που περιπλανιόντουσαν στην Ύστερη Ιουρασική εποχή της σημερινής Κίνας», δήλωσε ο Άντριου Μουρ, παλαιοντολόγος στο Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης.

Επέτρεπε στα ζώα να βοσκούν ενώ στέκονταν σε ένα σημείο

«Αν δεν είμαστε πρόθυμοι να πιστέψουμε ότι τυχαία ανακαλύψαμε το μεγαλύτερο μεμονωμένο σαυρόποδο που υπήρξε ποτέ, η προεπιλεγμένη παραδοχή μας θα πρέπει πάντα να είναι ότι υπήρχαν μεγαλύτερα ζώα εκεί έξω. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι κάποιοι από αυτούς τους τιτάνες απολιθώθηκαν και περιμένουν να ανακαλυφθούν από τους παλαιοντολόγους».

Ο μακρύς λαιμός ήταν ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του σώματος που επέτρεπε στα σαυρόποδα να φτάνουν σε τόσο γιγαντιαίες αναλογίες. Επέτρεπε στα ζώα να βόσκουν τεράστιες εκτάσεις βλάστησης ενώ στέκονταν σε ένα σημείο, πράγμα που σήμαινε ότι μπορούσαν να προσλαμβάνουν τόνους τροφής χωρίς να καταναλώνουν πολλή ενέργεια. Ο μακρύς λαιμός μπορεί επίσης να βοήθησε τα ζώα να διατηρούνται δροσερά – ένα τέχνασμα που επιτυγχάνουν οι ελέφαντες με τα μεγάλα αυτιά τους.

Η σύγκρουση με τον αστεροειδή

Ο τρόπος ζωής των σαυρόποδων ήταν εντυπωσιακά επιτυχημένος, καθώς εξελίχθηκε νωρίς στην ιστορία των δεινοσαύρων και διήρκεσε μέχρι τις τελευταίες ημέρες της βασιλείας τους κατά τη διάρκεια της μαζικής εξαφάνισης που προκλήθηκε από την πρόσκρουση ενός αστεροειδούς πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια. Οι μόνοι δεινόσαυροι που επέζησαν είναι οι πρόγονοι των σύγχρονων πτηνών.

Το πώς τα σαυρόποδα ανέπτυξαν τόσο μακριούς λαιμούς και μεγάλα σώματα χωρίς να καταρρεύσουν από το ίδιο τους το βάρος προβληματίζει τους επιστήμονες από τότε που βρέθηκαν τα πρώτα απολιθώματα των ζώων. Όμως, οι ακτινογραφίες των απολιθωμάτων του Μαμενχισάουρου δείχνουν ότι οι σπόνδυλοι ήταν ελαφροί και κοίλοι, με αεροθαλάμους που αποτελούσαν τα δύο τρίτα έως τα τρία τέταρτα του όγκου τους.

Παρόμοια σκελετικά χαρακτηριστικά παρατηρούνται στα πτηνά που ελαχιστοποιούν το βάρος προκειμένου να πετάξουν. Στα σαυρόποδα, τέτοιοι ελαφροί σκελετοί θα ήταν επιρρεπείς σε κατάγματα, αλλά το ζώο είχε ραβδόμορφες νευρώσεις στον αυχένα – οστέινες προεκτάσεις των σπονδύλων – οι οποίες σκληραίνουν τον αυχένα και βελτιώνουν τη σταθερότητά του.

Ελαφριά οστά

«Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία για τα τεράστια σαυρόποδα είναι το πόσο ελαφριάς κατασκευής θα μπορούσαν να είναι τα οστά τους» δήλωσε ο Δρ. Μουρ.

«Όπως τα ζωντανά ξαδέλφια τους, τα πτηνά, τα σαυρόποδα είχαν έναν πνεύμονα ικανό να αντικαθιστά τον βαρύ μυελό και τον οστικό ιστό με εναέριο χώρο. Μια τέτοια ελαφριά κατασκευή θα ήταν ζωτικής σημασίας για την ελάφρυνση των γιγαντιαίων λαιμών των μεγαλύτερων σαυρόποδων».

Λεπτομέρειες δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Journal of Systematic Palaeontology.

*Με στοιχεία από theguardian.com

Headlines