Κίνα: Πώς ο Σι Τζινπίνγκ αλλάζει τις πολιτικές νόρμες

Έχοντας πλέον επανεκλεγεί στο τιμόνι της Κίνας, ο Σι Τζινπίνγκ, απηύθυνε την ετήσια ομιλία του προς τους πολίτες. Σε αυτην την ομιλία, ο Κινέζος ηγέτης φρόντισε να τονίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η υπερδύναμη, αλλά και τον λόγο που το Πεκίνο ανταγωνίζεται τόσο σκληρά τις ΗΠΑ.

Από την ετήσια ομιλία του στην Λαϊκή Εθνοσυνέλευση, αξίζει να κρατηθούν τρία βασικά χαρακτηριστικά. Το πρώτο είναι ο έλεγχος της κυβέρνησης, του κρατικού μηχανισμού και της οικονομίας από το κόμμα, τη Διοικούσα Επιτροπή του Πολίτμπιρο και τον ίδιο τον Σι Τζινπίνγκ. Την παροχή κινήτρων προς το ιδιωτικό κεφάλαιο για να επενδύσει. Το τρίτο δε είναι η οικοδόμηση  ενός πανίσχυρου στρατού – ενός «Μεγάλου Ατσάλινου Τείχους», όπως τον περιέγραψε ο κινέζος πρόεδρος – ο οποίος, με τη βοήθεια του μεγέθους του και της τεχνολογίας, θα είναι σε θέση να υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα και να υλοποιεί τα σχέδια της ηγεσίας.

Ενισχύθηκε ο ρόλος του κόμματος

Οι συναντήσεις που έλαβαν χώρα, κατά την διάρκεια της Λαϊκής Εθνοσυνέλευσης έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα προχωρά και το κράτος υποχωρεί. Το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο ενέκρινε την τρίτη συνεχή θητεία του Σι Τζινπίνγκ στο προεδρικό θώκο, αλλά και το μεταρρυθμιστικό του σχέδιο για την ενίσχυση του ρόλου του κόμματος σε όλες τις πτυχές της λήψης αποφάσεων και της διακυβέρνησης.

Η αναθεώρηση παρέχει στο κόμμα ακόμη πιο άμεσο έλεγχο στους κρίσιμους χρηματοοικονομικούς και τεχνολογικούς τομείς – σε βάρος του Κρατικού Συμβουλίου, του υπουργικού συμβουλίου της Κίνας. Υπό τον Σι, το κόμμα έχει ολοένα και περισσότερο επισκιάσει την εξουσία του Κρατικού Συμβουλίου, αντιστρέφοντας τις προσπάθειες του αείμνηστου ηγέτη Ντενγκ Σιαοπίνγκ να εισαγάγει έναν βαθμό διαχωρισμού μεταξύ του κόμματος και του κράτους. Το κόμμα –με τον Σι στο τιμόνι του– έχει πάρει όλη την εξουσία λήψης αποφάσεων στα χέρια του, με το Κρατικό Συμβούλιο να περιορίζεται σε ρόλο εκτελεστή.

Ο Li Qiang, ο νέος πρωθυπουργός της Κίνας, έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα κατά την πρώτη του συνέντευξη Τύπου. Όταν ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο να περιγράψει τους στόχους για τη νέα κυβερνητική περίοδο, ο Λι απάντησε: «Η δουλειά της νέας κυβέρνησης είναι να εκτελεί και να εφαρμόζει πλήρως τις αποφάσεις της κεντρικής επιτροπής του κόμματος».

Σκληρή στάση απέναντι στις ΗΠΑ

Μια αξιοσημείωτη αλλαγή του τόνου στις δύο συνεδριάσεις του τρέχοντος έτους ήταν μια πιο δυναμική προσέγγιση για τη δημόσια απώθηση κατά των ΗΠΑ – από την κορυφή της κινεζικής ηγεσίας.  Έτσι, όταν ο Xi επιτέθηκε στις ΗΠΑ ενώπιον μιας ομάδας κυβερνητικών συμβούλων που εκπροσωπούσαν ιδιωτικές επιχειρήσεις την περασμένη εβδομάδα, η οξυμένη ρητορική έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις ήδη επιβαρυμένες σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας.

«Οι δυτικές χώρες υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών μας περιόρισαν και μας κατέστειλαν με σφαιρικό τρόπο, κάτι που έφερε πρωτοφανείς σοβαρές προκλήσεις στην ανάπτυξή μας», είπε ο Σι. Παρά την επιδείνωση των διμερών σχέσεων, ο κορυφαίος ηγέτης της Κίνας συνήθως αποφεύγει να επιτεθεί απευθείας στις ΗΠΑ και γενικά αναφέρεται μόνο σε «δυτικές χώρες» ή «ορισμένα ανεπτυγμένα έθνη».

Την επόμενη μέρα, ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Qin Gang επανέλαβε την κατηγορία του Xi, προειδοποιώντας ότι εάν οι ΗΠΑ δεν σταματήσουν να συγκρατούν και να καταπιέζουν την Κίνα, οι δύο υπερδυνάμεις σίγουρα θα οδηγηθούν σε «σύγκρουση και αντιπαράθεση». Σε μια άλλη ένδειξη της σκληρυνόμενης στάσης, η Κίνα διόρισε έναν στρατηγό υπό την έγκριση των ΗΠΑ ως νέο υπουργό Άμυνας.

Ολοένα και μειώνονται οι γυναίκες σε θέσεις εξουσίας

Κάθε χρόνο, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν παραλείπουν ποτέ να αναφέρουν τη διάσημη φράση του προέδρου Μάο Τσε Τουνγκ: «Οι γυναίκες κρατούν ψηλά τον μισό ουρανό». Αλλά η ετήσια κοινοβουλευτική συνεδρίαση, η οποία σχεδόν πάντα συμπίπτει με την περίσταση, είναι μια κραυγαλέα υπενθύμιση του πόσο λίγες γυναίκες κατέχουν υψηλά αξιώματα στην Κίνα.

Φέτος, η ανισορροπία μεταξύ των φύλων είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή, καθώς καμία γυναίκα δεν έχει διοριστεί αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπό τον Λι, τον νέο πρωθυπουργό της Κίνας. Ο προκάτοχος του Li, Li Keqiang, είχε μία γυναίκα αντιπρόεδρο της κυβέρνησης στο υπουργικό του συμβούλιο και για τις δύο θητείες. Στο νέο υπουργικό συμβούλιο του Λι, υπάρχουν μόνο τρεις γυναίκες – και 30 άνδρες. Η αντίθεση είναι ακόμη πιο έντονη από την πλευρά του κόμματος.

Σε μια ανατροπή για την ισότητα των φύλων, ούτε μια γυναίκα δεν προήχθη στο 24μελές Πολιτικό Γραφείο στον ανασχηματισμό της ηγεσίας του κόμματος τον Οκτώβριο. Για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια, η δεύτερη πιο ισχυρή ομάδα και εκτελεστικό όργανο χάραξης πολιτικής του κόμματος κυριαρχείται πλήρως από άνδρες.

Παραβιάστηκαν οι νόρμες συνταξιοδότησης των ηγετών

Σε μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση την Κυριακή, το Πεκίνο διατήρησε μέρος της υπάρχουσας οικονομικής του ηγεσίας, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, Yi Gang, ενός οικονομολόγου με σπουδές στις ΗΠΑ και του υπουργού Οικονομικών Liu Kun.

Και οι δύο άνδρες έχουν συμπληρώσει την επίσημη ηλικία συνταξιοδότησης των 65. Ο Yi, ο οποίος διορίστηκε επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Κίνας το 2018, αναμενόταν ευρέως να συνταξιοδοτηθεί αφού αποκλείστηκε από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος σε ένα βασικό συνέδριο του κόμματος τον Οκτώβριο.

Ο Σι κατέρριψε τα πρότυπα συνταξιοδότησης του κόμματος τον Οκτώβριο, παραμένοντας για άλλη μια θητεία ως αρχηγός του κόμματος, παραβιάζοντας τα προηγούμενα σύμφωνα με τα οποία ηγέτες άνω των 68 ετών πρέπει να παραιτηθούν. Εξαίρεση έκανε και για τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, προωθώντας τον 69χρονο στο Πολιτικό Γραφείο.

Οι αναλυτές λένε ότι διατηρώντας τον Yi και τον Liu, το Πεκίνο θέλει να στείλει ένα μήνυμα συνέχειας και συνέπειας, καθώς οι οικονομικοί αντίθετοι άνεμοι επικρατούν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.