Πέντε δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν τις τελευταίες ημέρες, και μετά το δυστύχημα των Τεμπών συμφωνούν σε ορισμένα ουσιαστικά συμπεράσματα: Ότι οι πολίτες είναι οργισμένοι, απαιτούν αλλαγές στη δομή του κράτους, απαξιώνουν το πολιτικό σύστημα, οδηγούνται στη δεξαμενή των αναποφάσιστων και της αντισυστημικής ψήφου.

Και οι πέντε έρευνες, ανεξάρτητα από τις διαφορές και τα ποσοστά που δίνουν στα κόμματα, συγκλίνουν στην άποψη ότι μετά την εθνική τραγωδία το πολιτικό σκηνικό στη χώρα είναι εντελώς διαφορετικό. Και λίγους μήνες πριν από τις εκλογές τα κόμματα κάνουν αλλαγή στρατηγικής, με το καθένα να επιδιώκει διαφορετικά αποτελέσματα.

Αυτό ίσως που εμφανίζεται περισσότερο ηχηρό ως μήνυμα είναι η συμπεριφορά των νέων, αυτών που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αισθάνονται περιθωριοποιημένοι, «ξένοι» στην ίδια τους τη χώρα, αποσυνάγωγοι σε ένα πολιτικό και κοινωνικό σύστημα το οποίο έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ευνοεί συγκεκριμένα συμφέροντα.

Οι νέοι που βγαίνουν στους δρόμους και διαμαρτύρονται, αλλά και η «σιωπηρή πλειοψηφία» που αγανακτεί με όσα βλέπει, που δεν ανέχεται πλέον το πελατειακό κράτος, το ρουσφέτι, την αναξιοκρατία.

Η τραγωδία των Τεμπών ανέδειξε όλες τις διαχρονικές παθογένειες του νεοελληνικού κράτους. Από τον τρόπο που προσλαμβάνονται σταθμάρχες ηλικίας… 59 ετών, ή ακατάλληλοι σε θέσεις ευθύνης, μέχρι την ανικανότητα των διοικήσεων, υπουργών, υφυπουργών κ.λπ. να οδηγήσουν τα τρένα σε ράγες εκσυγχρονισμού με συστήματα που θα αποτρέπουν τραγωδίες, ακόμη κι αν ο ανθρώπινος παράγοντας κάνει εγκληματικά λάθη.

Στη δημοσκόπηση της Metron Analysis που παρουσιάστηκε την Πέμπτη στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων «Mega Γεγονότα», ποσοστό 63% λέει ότι στις επόμενες εκλογές πρέπει να επιλέξουμε αλλαγή (ήταν 57% τον Φεβρουάριο). Το 32% από 39% λέει ότι θέλει συνέχεια. Δεν σημαίνει απαραίτητα αλλαγή κόμματος στην εξουσία, αλλά – όπως θα δούμε και πιο κάτω- αλλαγή πολιτικής, κυβερνήσεις συνεργασίας, ρήξεις με το παρελθόν κ.λπ.

Τι ζητούν οι γενιές

Ανά γενιές το αίτημα για αλλαγή έχει τα εξής αποτελέσματα: Το 63% της Generation Z (17-25 ετών, με κάποιους να ψηφίζουν για πρώτη φορά), θέλουν αλλαγή. Το ποσοστό ανεβαίνει στο 76% στους Millenials (26-41 ετών), πάει στο 66% στη Generation X (42-57 ετών), υποχωρεί στο 53% στους Boomers (58-76 ετών) και στο 36% στους Silent (77 ετών και πάνω).

Είναι στοιχεία που ενδιαφέρουν κυρίως την αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και τα υπόλοιπα κόμματα που θέλουν να προσεγγίσουν τις ομάδες των ψηφοφόρων που επιζητούν την αλλαγή.

Αυτοί που ζητούν συνέχεια είναι σε ποσοστό 37% στην Generation Z, μόλις 21% στους Millenials, στο 29% στην Ganeration X, 39% στους Boomers και απογειώνεται στο 60% στους ηλικιωμένους.

Στο ερώτημα για κυβερνήσεις αυτοδύναμες ή συνεργασίας, παίρνει κεφάλι το αίτημα να συνεργαστούν κόμματα με ποσοστό 51% ενώ 46% ζητά αυτοδυναμίες.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το ερώτημα: «Ας φανταστούμε τον κόσμο σαν μία πόλη προστατευμένη από ένα κάστρο που περικλείεται από μία έρημο. Υπάρχουν άνθρωποι προστατευμένοι μέσα στο κάστρο και άνθρωποι απροστάτευτοι έξω από αυτό. Εσείς που θα λέγατε ότι βρίσκεστε; Μέσα ή έξω από το κάστρο;»

Το 56% απαντά έξω από το κάστρο, το 40% μέσα στο κάστρο. Αυτοί οι περίπου 6 στους 10 πολίτες αισθάνονται δηλαδή ότι είναι στην έρημο, απομονωμένοι, εκτός παιχνιδιού και προφανώς αδύναμοι και πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Μάλιστα το ποσοστό αυτό ανέβηκε 10 μονάδες σε ένα μήνα, προφανώς υπό την επίδραση της τραγωδίας στα Τέμπη, από 46% έφτασε το 56%. Αντίθετα, όσοι δηλώνουν εντός των τειχών, από 51% που ήταν πριν τα Τέμπη υποχώρησαν στο 40%.

Το ενδιαφέρον είναι στις γενιές. Το 60% της Generation Z (17-25 ετών) αισθάνονται εκτός των τειχών, το ποσοστό ανεβαίνει στο 63% στους Millenials (26-41 ετών), πάει στο 56% στην Generation X (42-57 ετών), στο 53% στους Boomers (58-76 ετών) και υποχωρεί στο 36% στους άνω των 77 ετών.

Είναι εμφανής η απογοήτευση της πλειονότητας των νέων και των ανθρώπων που ξεκινούν τη ζωή τους, την εργασία τους ή βρίσκονται σε ηλικία που έχουν δημιουργήσει και θέλουν να καρπωθούν τα οφέλη από τους κόπους τους.

Κυρίως οι νέοι, ωστόσο, δείχνουν να απαξιώνουν το πολιτικό σύστημα και τις εκλογές. Για το λόγο αυτό μειώνεται η επιρροή των κομμάτων εξουσίας και αυξάνεται η ψήφος διαμαρτυρίας.

Στη δημοσκόπηση της Metron Analysis, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνουν συνολικά ποσοστό κάτω από 48% ενώ η αδιευκρίνιστη ψήφος είναι στο 11,8% κι ενισχύονται τα μικρά κόμματα. Με το ανησυχητικό βεβαίως της στροφής στην ακροδεξιά του Κασιδιάρη (3,6% από 1,8%).

Στη δημοσκόπηση της Pulse για τον Σκάι η κατηγορία των νέων από 17 έως 29 ετών παρουσιάζεται περισσότερο διστακτική για να πάει να ψηφίσει. Σίγουρα δηλώνει το 62% και σχεδόν σίγουρα το 30% με τους νέους να παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος, αν αποφασίσουν να πάνε στις κάλπες.

Τα Τέμπη βεβαίως άλλαξαν άρδην το πολιτικό σκηνικό. Στη δημοσκόπηση της Marc σε ερώτηση για το ποιες λέξεις εκφράζουν περισσότερο τους Έλληνες για το παρόν και το μέλλον της χώρας, το 63,4% απαντά πως αισθάνεται οργή, το 37,3% παραίτηση/απογοήτευση, το 35% φόβο, ελπίδα το 23,1%, περηφάνια το 10,3% και σιγουριά το 7,5%.

Τέλος, το 62,9% αξιολογεί αρνητικά ή πολύ αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο κάλυψαν τα ΜΜΕ το δυστύχημα, ενώ το 28,9% αξιολογεί θετικά ή πολύ θετικά τη δημοσιογραφική κάλυψη της τραγωδίας.

Στην έρευνα της Metron Analysis για το Mega, το 94% λέει ότι υπάρχουν πολιτικές ευθύνες και μόλις 5% ότι δεν υπάρχουν και πρόκειται για ποσοστά που είναι ανεξάρτητα από την πολιτική τοποθέτηση (αριστεροί – δεξιοί). Μάλιστα, 8 στους 10 επιρρίπτουν ευθύνες σε όλες τις κυβερνήσεις μέχρι σήμερα και το 19% στη σημερινή.

Στη μέτρηση της Pulse, το 51% των ερωτηθέντων πιστεύει πως οι ευθύνες είναι διαχρονικές των ελληνικών κυβερνήσεων. 28% εκτιμά πως μόνο η σημερινή κυβέρνηση ευθύνεται και μόλις 4% ο ΣΥΡΙΖΑ.

Εμπιστοσύνη

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι ερωτήσεις στην έρευνα της Metron Analysis για την εμπιστοσύνη των πολιτών στην κοινωνία και στην πολιτική.

Συγκεκριμένα, στο ερώτημα: «πόσο εμπιστεύεστε το Ελληνικό Κοινοβούλιο; Εκφράστε την άποψή σας σε μια κλίμακα όπου 0 σημαίνει καμία εμπιστοσύνη στο Κοινοβούλιο και 10 απόλυτη εμπιστοσύνη στο Κοινοβούλιο», η μέση τιμή είναι 3,6, δηλαδή κάτω και από τη βάση. Το 53% μάλιστα έχει χαμηλή εμπιστοσύνη, το 32% μέτρια και μόλις 15% υψηλή.

Ανησυχητικά στοιχεία για την κοινοβουλευτική δημοκρατία και καμπανάκι για τη λεγόμενη αντισυστημική ψήφο που μπορεί να οδηγηθεί σε ακροδεξιά, αντικοινοβουλευτικά κόμματα.

Αναφορικά με την εμπιστοσύνη στην κοινωνία το ερώτημα που τέθηκε είναι: «Γενικά μιλώντας, θα λέγατε ότι μπορείτε να εμπιστευτείτε τους ανθρώπους ή ότι όσο και αν προσέξετε θα βρεθεί κάποιος να σας κοροϊδέψει? Εκφράστε την άποψή σας σε μια κλίμακα όπου 0 σημαίνει καμία εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και 10 απόλυτη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους».

Η μέση τιμή ξεπερνά τη βάση και βρίσκεται στο 5,4% με τη χαμηλή εμπιστοσύνη να είναι στο 20%, τη μέτρια, στο 43% και την υψηλή στο 37%. Υπάρχει δηλαδή μια διάχυτη έλλειψη εμπιστοσύνης ακόμη και μεταξύ των ανθρώπων, στις κοινωνικές σχέσεις.

Oι κάλπες

Και το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν οι εξελίξεις από τα Τέμπη και μετά και τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων λένε και την αλήθεια για το πώς θα ψηφίσουμε στην κάλπη.

Τα γκάλοπ είναι ένα καλό εργαλείο, αλλά μετρά με συσπειρώσεις χαμηλές, λίγο πάνω από 60% και με αναποφάσιστους πάνω από 11% των πολιτών. Η πραγματική δημοσκόπηση είναι η κάλπη και θα κριθεί και από τη συμμετοχή των πολιτών.

Αν δηλαδή η αποχή είναι μεγάλη, ίσως κοντά στο 45% με 50%, όταν το 2019 έφτασε στο επίσης εντυπωσιακό ποσοστό του 42,08%.

«Κλειδί» για τις πολιτικές εξελίξεις παίζει λοιπόν η συμμετοχή ή αντίθετα η αποχή και από πού θα προέλθει αυτή. Αν απέχουν οι νέοι, τους οποίους προσεγγίζει ευκολότερα ο ΣΥΡΙΖΑ και τα μικρότερα κόμματα, τότε θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες νίκης η ΝΔ.

Κι εδώ μπαίνει ο αστερίσκος της ημερομηνίας των εκλογών. Αν δηλαδή οι δεύτερες κάλπες γίνουν τον Ιούλιο, πολλοί από τους νέους εργάζονται εποχιακά στα νησιά και δεν θα ψηφίσουν. Κάτι που αυτή την ώρα συμφέρει το κυβερνών κόμμα…

Αν όμως απέχουν ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης, οι «νοικοκυραίοι» που πίστεψαν ότι θα φτιάξει το κράτος ο Κ. Μητσοτάκης και τώρα έχουν απογοητευτεί, τότε θα μπορούσαμε να δούμε διαφορετικά αποτελέσματα.

Ο βασικός δείκτης που φανερώνει την τάση είναι η παράσταση νίκης.

Στη δημοσκόπηση για το Mega η παράσταση νίκης είναι 60% η ΝΔ και 22% ο ΣΥΡΙΖΑ, διαφορά 38 μονάδων. Όμως, η ΝΔ χάνει 11 μονάδες από τον Φεβρουάριο και ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει 4 μονάδες.

Στην έρευνα της Pulse για τον Σκάι, η παράσταση νίκης είναι 48% με 27%, συντριπτικά υπέρ της ΝΔ, η οποία όμως χάνει κι εδώ 10 μονάδες.

Headlines