Ο άνθρωπος που άλλαξε για πάντα το άλμα εις ύψος

Ηταν αυτό που λέμε «άφησε εποχή». Ισως όχι με τις επιδόσεις του – κυρίως με τον τρόπο που αντιμετώπισε τον αθλητισμό και δη το αγώνισμά του, το άλμα εις ύψος. Εως το ’68, οι αθλητές προσπαθούσαν να περάσουν τον πήχη πρώτα με το ένα και μετά με το άλλο πόδι. Ο Ντικ Φόσμπερι, όμως, ήταν ο πρώτος που επιχείρησε άλμα με την πλάτη και το έκανε μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Χωρίς καν να χρησιμοποιεί τα χέρια του, ενώ αργότερα βγήκαν και άλλες τεχνικές με τον ένα βραχίονα να βοηθά την ώρα του άλματος.

Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι στους αμέσως επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, από το ’68 στο Μεξικό και το χρυσό μετάλλιο του Φόσμπερι, από τους 40 αθλητές που αγωνίστηκαν στον προκριματικό του ύψους, οι 28 αγωνίστηκαν με το ίδιο στυλ. Το Φόσμπερι-φλοπ, όπως καθιερώθηκε, ήταν πλέον όχι μόδα ή τάση, αλλά πραγματικότητα και ουδείς γύριζε πίσω να κοιτάξει! Ο Φόσμπερι που «έφυγε» στις αρχές της εβδομάδας, ήταν ο άνθρωπος- ορόσημο για το δημοφιλές αγώνισμα του στίβου.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΤΩΛΗΣ

«Το στραντλ προκαλούσε τραυματισμούς»

Ο Οδυσσέας Παπατώλης, μεγάλος άλτης από το ένδοξο χθες, αναλύει τι ήταν ο παλμός Φόσμπερι-φλοπ: «Ο Ντικ ήταν αθλητής πολύ καλός και καταπληκτικός άνθρωπος, με υψηλό δείκτη ευφυΐας. Τον είχα γνωρίσει, τον έφερε κάποιες φορές στην Ελλάδα ο Παπαδημητρίου και ήταν φίλοι. Θα πω το εξής: με το στραντλ το ρεκόρ ήταν 2,35 μ. και με το Φόσμπερι-φλοπ έφτασε στα 2,45 μ. από τον Σοτομαγιόρ. Εγώ ως έφηβος, το ’73 και λίγα χρόνια μετά το ολυμπιακό μετάλλιο του Φόσμπερι το ’68, πήδησα με στραντλ 2,17».

Οντως, εντυπωσιακή επίδοση για έναν πιτσιρικά. Η ερώτηση στον άλλοτε αθλητή του Εθνικού Πειραιά είναι «γιατί δεν άλλαξε με την πάροδο των χρόνων παλμό». Τι απαντά ο Παπατώλης; «Το στραντλ βασιζόταν στον δυναμισμό. Πηγαίναμε δυνατά στο σκάμμα και κοντράραμε πριν ανέβουμε. Επρεπε το κέντρο βάρους να πάει 5-6 πόντους παραπάνω με τον παλμό αυτό. Και είχαμε τραυματισμούς πολλούς, όπως συνέβη και με εμένα, περισσότερους σε σχέση με το Φόσμπερι. Εκεί, μετρούσε η ταχύτητα και οι αθλητές είχαν μια συνέχεια σε όλη τους την προσπάθεια να περάσουν πάνω από τον πήχη. Καμιά κόντρα, δηλαδή, στο κορμί. Δοκίμασα και εγώ το Φόσμπερι αλλά δεν μπορούσα να αλλάξω στυλ. Δεν το βίωσα, αλλά αργότερα το σπούδασα. Και όλοι οι αθλητές που είχα και έβγαλα αργότερα, η Μπακογιάννη, ο Μιχαλόπουλος, ο Παπακώστας, Φόσμπερι-φλοπ πηδούσαν. Ηταν ο μοναδικός παλμός και ο σωματότυπος ήταν πλέον ελαφρύς».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

«Τον βοήθησε η μηχανική»

Το αποτύπωμα του Βασίλη Παπαδημητρίου στον ελληνικό αθλητισμό ήταν μεγάλο. Οχι μόνο με τα ρεκόρ του, αλλά και με την εν γένει παρουσία του στο ύψος. Ασφαλώς και πληροφορήθηκε τον θάνατο του ξεχωριστού Ντικ Φόσμπερι, του φίλου, του αθλητή από τις ΗΠΑ που έφερε… επανάσταση στα άλματα. Και μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο παλαίμαχος άλτης ήταν άκρως κατατοπιστικός:

«Εγώ πηδούσα με στραντλ. Δεν ήταν ακριβώς αυτό που λέμε «ψαλίδι». Ηταν κάτι διαφορετικό. Ο παλμός μας λεγόταν «ιππευτικός», το λεγόμενο «καβαλίκεμα». Ο Φόσμπερι υπήρξε ένας μέτριος αθλητής από μια επαρχία της Αμερικής που ψαχνόταν να κάνει το κάτι παραπάνω στο σπορ. Εως τότε, πηδούσε κοντά στα 2,15 μέτρα. Θυμάμαι πως είχε σπουδάσει μηχανικός και αναζητούσε την εξέλιξη και πώς θα βελτιωθεί. Από το πολύ «ψάξε ψάξε» δοκίμασε τον παλμό που έμεινε ως Φόσμπερι-φλοπ. Βέβαια, για να γνωρίζουν όλοι, δεν ήταν εντελώς δικός του, αλλά το έκανε ένας άλλος αθλητής, ο Κότκαρ από τη Λιθουανία που πηδούσε με έναν ανορθόδοξο τρόπο, λες και έκανε άλματα πάνω σε σανίδα! Ο Κότκαρ είχε φτάσει έως τα 2,05 μέτρα. Ο Φόσμπερι προχώρησε και ανέβασε την επίδοσή του μέχρι τα 2,24 μ. αν είμαι ακριβής. Ενα μοντέλο που είχε κάποια πλεονεκτήματα».

Και συμπλήρωσε ο Βασίλης Παπαδημητρίου: «Εφτανα στα 2,23 μ. πάντα με στραντλ. Τότε, το ρεκόρ το είχε ο σοβιετικός άλτης, ο Μπρούμελ, που πήγε στα 2,28. Με στραντλ, εξάλλου, ο Γιατσένκο πήδησε στα 2,35 και ήταν αυτό το παγκόσμιο ρεκόρ. Είχα γνωρίσει τόσο τον προπονητή του Φόσμπερι, τον Βάγκνερ, όσο και τον ίδιο τον αθλητή. Στο Παρίσι που είχα πάει να σπουδάσω και σε μια αίθουσα μιλούσαμε και συζητήσουμε για στραντλ ή Φόσμπερι-φλοπ. Κανείς, βέβαια, δεν πίστευε πως ο νέος παλμός θα κυριαρχήσει αλλά το είδαμε στην εξέλιξη του αθλήματος. Μου έλεγε δε ότι «δεν σκέφτηκα να το κάνω επαγγελματικά, με στρώματα και άλλα, να ασχοληθώ περισσότερο». Δεν κέρδισε. Μέχρι τότε πηδούσαμε σε ροκανίδια και σε άμμο ή σε αφρολέξ. Ο Φόσμπερι δεν έκανε κάτι μεγάλο στη μετέπειτα καριέρα του, ύστερα από λίγα χρόνια σταμάτησε. Αλλά η μηχανική τον βοήθησε».

ΝΙΚΗ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ

«Συνέδεσε το αγώνισμα με την επιστήμη»

Για τη Νίκη Μπακογιάννη τι να πεις, αλήθεια. Ασημένια Ολυμπιονίκης το 1996 στην Ατλάντα με 2,03 μ., πάντα με Φόσμπερι. «Τον παλμό αυτόν τον γνώριζαν όλοι. Μου έλεγαν «εσύ με Φόσμπερι πηδάς». Αφησε εποχή. Δεν ήταν της δικής μου γενιάς ο αμερικανός αθλητής, δεν έκανα ποτέ άλματα με στραντλ, αλλά το Φόσμπερι-φλοπ βοήθησε το αγώνισμά μου. Βασίζεται αυτός ο παλμός στη δρομική ικανότητα του αθλητή, στην ταχύτητά του, στο κάθετο άλμα. Θα έλεγα στη φυγόκεντρο δύναμη. Εκτός από μηχανική ο Ντικ Φόσμπερι είχε ασχοληθεί με εργοφυσιολογία και με το  πώς θα φτάσει σε παραπάνω ύψη το άλμα. Είναι…επιστήμη το άλμα σε ύψος. Τεχνικό αγώνισμα. Σε ποια γωνία θα πηδήσεις, πώς θα κάνεις το άλμα και όλο αυτό δεν είναι η φυσική κίνηση του ανθρώπου όπως είναι ο δρόμος ή οι ρίψεις. Ολα αυτά τα χρησιμοποίησε ο Φόσμπερι και ήρθε η εξέλιξη. Θυμάμαι την Ακερμαν που ήταν στα 2,00 μ. ενώ η Κονσταντίνοβα αργότερα πήγε στα 2,09 και σίγουρα θα μπορούσε να πηδήσει και παραπάνω. Η μηχανική παίζει μεγάλο ρόλο στο άλμα εις ύψος».