Το υποβαθμισμένο τρένο

Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών έφερε μπροστά μας έναν απαράδεκτο αναχρονισμό που χαρακτηρίζει για χρόνια την κοινωνία μας. Κι αυτός δεν είναι άλλος από την περιφρόνηση από όλους του τρένου σαν βασικού μεταφορικού μέσου. Είναι ολοφάνερο πως ο Ελληνας έχει επιλέξει το αυτοκίνητο σαν βασικό του μέσο μετακίνησης. Κι έχει περιθωριοποιήσει το τρένο και στην πράξη αλλά και στη συλλογική συνείδηση.

Τις εβδομάδες που ακολούθησαν το τραγικό συμβάν των Τεμπών δεκάδες αναλύσεις, ρεπορτάζ και εκφράσεις γνώμης έχουν κατακλύσει όλα τα μέσα επικοινωνίας, παραγνωρίζοντας όμως τον βασικό υπεύθυνο της κατάστασης. Κι αυτός δεν είναι άλλος από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας που έβλεπε αφ’ υψηλού το τρένο σαν μέσο μεταφοράς και αδιαφορούσε για την ποιότητα του προσωπικού του, για τις επιχειρηματικές τύχες των φορέων του και για το είδος των πολιτικών που το χαρακτήριζαν. Σαν σίγουρο παρκάρισμα λογής ρουσφετιών το τρένο για χρόνια υπήρξε πάρεργο της συγκοινωνιακής πολιτικής της χώρας. Ποιος ασχολήθηκε ποτέ για το είδος της εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού των τρένων, για την ποιότητά τους, για την προέλευσή τους. Και ποιος νοιάστηκε για τις τύχες των φορέων που θεωρητικά ήσαν επιφορτισμένοι με τη διεκπεραίωση των συγκοινωνιακών υποχρεώσεών τους;

Προβληματίστηκε ποτέ κανείς με τη λογική, που ήρθε – όπως λέγεται – από την ΕΕ, για το σπάσιμο του ΟΣΕ σε τρεις ή και τέσσερις εταιρείες; Είχε ποτέ πραγματική επιχειρηματική λογική με πιθανότητες επιτυχίας στην Ελλάδα; Μήπως διευκόλυνε τη διασπορά της διαφθοράς και τη μετατροπή κάθε ιδέας ιδιωτικοποίησης σε κακόγουστη φάρσα; Πού ακούστηκε να περνάς στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς χρέη, το μοναδικό επικερδές κομμάτι της σιδηροδρομικής επιχείρησης, τα τρένα δηλαδή και τα δρομολόγια (και αυτά λειψά), και να κρατάς στα χέρια του Δημοσίου τα ζημιογόνα και ριψοκίνδυνα (υποδομές, κατασκευή και συντήρηση γραμμών, τηλεκίνηση, ασφάλεια); Και παράλληλα να φτιάχνεις μια Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΣ), χωρίς υποδομές, προσωπικό και τεχνολογικά εφόδια; Αυτό στην Ελλάδα ονομάζεται ιδιωτικοποίηση, ώστε στην πρώτη στραβή να κατηγορηθεί για τα πάντα, που ουσιαστικά είναι το Δημόσιο που αποτυγχάνει να εκπληρώσει.

Ετσι όμως οι πάντες υπήρξαν ικανοποιημένοι. Και οι δανειστές – που κατόρθωσαν να σπάσουν τον συμπαγή όγκο του αντιπαθούς ΟΣΕ -, οι κυβερνώντες – που προχώρησαν στην υποτιθέμενη ιδιωτικοποίηση -, το προσωπικό του Δημοσίου – όπου συνέχισαν να υπάρχουν το χάος, η ατέρμονη γραφειοκρατία, η ρουφετολογία και οι ευκαιρίες διαφθοράς -, αλλά και η κοινωνία – που έβγαλε τον μπελά του άγρια άρρωστου ΟΣΕ από το κεφάλι της. Εκτοτε οι εκάστοτε κυβερνήσεις περιθωριοποιούσαν το πρόβλημα με την ευχή η όποια «κακή ώρα» να μην πέσει στη δική τους βάρδια. Και όσοι από εμάς (γιατί είμαι ένας από αυτούς) έπαιρναν το τρένο, είχαν την ψευδαίσθηση πως ταξίδευαν με κάποιο σοβαρό μέσο και με ασφάλεια!

Και τώρα τι; Το σωστό θα είναι να κλείσει το τρένο μέχρι να γίνουν όλα σωστά και στη λεπτομέρεια, από την αρχή. Και να εκκινήσει από το μηδέν. Με εξειδικευμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό και με ιδιώτες ελεγμένους και πιστοποιημένους διεθνώς να εφαρμόζουν απλούς και αποτελεσματικούς κανόνες. Οι καλοθελητές βέβαια θα περιμένουν στη γωνία. Για να καταγγείλουν το «σκάνδαλο» της θυσίας του σιδηροδρόμου στα συμφέροντα των αυτοκινητοδρόμων. Αλλη επιλογή θα ήταν η άμεση εφαρμογή της τηλεδιοίκησης και της εξασφάλισης της ασφάλειας συρμών και ανθρώπων. Αναθέτοντας τη δουλειά στον πρώτο μειοδότη και αγνοώντας τις όποιες ενστάσεις των εργολάβων του κυκλώματος και την κωλυσιεργούσα Δικαιοσύνη. Και ξεπερνώντας παράλληλα τις συνακόλουθες καταγγελίες για «σκάνδαλο», και ελέγχοντας τους κραυγάζοντες για διασυνδέσεις με τα όποια θιγόμενα συμφέροντα. Αν δεν λειτουργήσει το κράτος κάπως έτσι, τίποτε δεν πρόκειται να πάει μπροστά.