Η «ακόλαστη πράξη» του γυμνισμού

Πριν από λίγες μέρες μια νέα μητέρα δημοσίευσε στο Instagram μια φωτογραφία στην οποία φορούσε μια διαφάνεια και φαίνονταν το στήθος της. Από κάτω τα κακεντρεχή σχόλια ανέγραφαν, «δεν ντρέπεσαι, είσαι μάνα μωρή», «πόσο χρόνων νομίζεις πως είσαι;», «ποια μάνα σε γέννησε να κυκλοφορείς τσίτσιδη» και άλλα παρεμφερή.

Είναι σαν να ζούμε μια επιστροφή σε έναν ανείπωτο συντηρητισμό. Από τη μια βλέπει κανείς κορίτσια να κρατιούνται χέρι – χέρι και να φιλιούνται στους δρόμους, άνδρες με μούσια ντυμένους με φούστες, γυμνόστηθες γυναίκες στις πασαρέλες, στις πισίνες, στις πορείες, και από την άλλη μια νέα σεμνοτυφία που έρχεται ίσως σαν αντίσταση σε αυτές τις μικρές επαναστάσεις της εποχής.

Για αυτό και η απόφαση που λήφθηκε πριν από λίγες μέρες στο Βερολίνο, η οποία επιτρέπει τον γυμνισμό στο κολύμπι σε δημόσιους πισίνες, αποτελεί ένα σταθερό βήμα προς την έμφυλη ισότητα, (απόρροια της μακροχρόνιας γερμανικής κουλτούρας Freikoerperkultur), και δείχνει τον δρόμο σε όλες τις ευρωπαϊκές τουλάχιστον χώρες.

Στη γερμανική πρωτεύουσα οι γυναίκες μπορούν πλέον να κολυμπούν τόπλες στα κολυμβητήρια της πόλης, όπως και οι άντρες.

Η ιστορία έχει ως εξής: τον Δεκέμβριο του 2022 μια πισίνα απαγόρευσε την είσοδο σε γυναίκα που επιθυμούσε να κολυμπήσει τόπλες. Η Γερμανίδα, κατόπιν, υπέβαλε παράπονο στις δημοτικές αρχές, και εκείνοι αποφάσισαν ότι η γυναίκα είχε πέσει θύμα διάκρισης.

«Γιατί οι άντρες να έχουν την ελευθερία να αφαιρέσουν τα ρούχα τους όταν κάνει ζέστη, ενώ οι γυναίκες όχι;» είπε η γυναίκα.

Στη συνέχεια, η δημοτική αρχή του Βερολίνου ανακοίνωσε πώς «ως αποτέλεσμα ενός παραπόνου περί έμφυλων διακρίσεων, οι υποδομές του Βερολίνου για λουόμενους θα εφαρμόσουν τους ίδιους κανονισμούς και για τα δύο φύλα. Είναι λοιπόν σημαντικό ότι δεν θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα ακόμα και αν γλιστρήσει το πάνω μέρος του μαγιό τους».

Στη χώρα μας, έως και πριν από λίγα χρόνια, το τόπλες ήταν κάτι το σύνηθες. Το έβλεπες παντού. Κανείς δεν θορυβούνταν από το εκτεθειμένο στήθος μας. Τα παιδιά παίζανε ανέμελα στις παραλίες, Γερμανίδες τουρίστριες κυκλοφορούσαν με τη θηλή τεντωμένη, πολλές φορές και ολόγυμνες, και οι εμείς οι Ελληνίδες ακολουθούσαμε την τάση.

Θυμάμαι πριν από είκοσι χρόνια, ένα καλοκαίρι στη Σύμη, που δεν υπήρχε γυναίκα να φοράει το «πάνω του μαγιό» όπως το αποκαλούσαμε. Γυναίκα κάθε ηλικίας. Νόμος που το απαγορεύει υπάρχει φυσικά από το 1983. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, ο οποίος παραμένει ίδιος έως και σήμερα, ο γυμνισμός επιτρέπεται μόνο σε εκείνες τις εγκαταστάσεις οι οποίες έχουν άδεια.

Συγκεκριμένα αναφέρει πως: «Η άσκηση γυμνισμού στο χώρο των εγκαταστάσεων των κέντρων και το χώρο του αιγιαλού και της παραλίας που βρίσκεται μπρος από αυτές δεν αποτελεί αδίκημα κατά τις διατάξεις του άρθρου 353 του Ποινικού Κώδικα».

Λέει πως «ο παραβάτης, ο οποίος δημόσια επιχειρεί ακόλαστη πράξη και προκαλεί με αυτή σκάνδαλο, τιμωρείται με φυλάκιση 2 ετών, ενώ όποιος εν γνώση του προσβάλλει βάναυσα την αιδώ άλλου με ακόλαστη πράξη, που ενεργείται ενώπιον του, τιμωρείται με φυλάκιση έξι μηνών ή με χρηματική ποινή…» και πάει λέγοντας.

Στο ίδιο σημείο μάλιστα αναφέρεται ότι η «βάναυση προσβολή» της αιδούς γίνεται μπροστά σε ανήλικο κάτω των 15 ετών, προβλέπεται »ακόμα και φυλάκιση».

Πότε ένας γυμνιστής προσβάλει τη «δημόσια αιδώ», πότε ξεπερνάει τα όρια προσβολής της και φυσικά τι ακριβώς σημαίνει ο όρος «ακόλαστη πράξη με την οποία προκαλεί σκάνδαλο» είναι αδιευκρίνιστα. Και από το 1983 έως σήμερα η ερμηνεία αυτών των διατυπώσεων έχει σίγουρα αλλάξει κατά πολύ.

Παρόλα αυτά ο νόμος εφαρμόστηκε ελάχιστα μέσα στα χρόνια. Τελευταία όμως ανεξαρτήτως νόμου, η κανονικότητα του τόπλες έπαψε να υπάρχει. Έπαψε σιωπηλά, χωρίς συλλήψεις στις παραλίες, χωρίς αντιστάσεις. Ήρθε παράλληλα με τις πρώτες αναζητήσεις της σύγχρονης ταυτότητας μας ως γυναίκες και με τα πρώτα σκιρτήματα του metoo.

Παράλληλα βιώσαμε και έναν απρόσμενο ρατσισμό από άλλες γυναίκες. Φωνές και παρατηρήσεις από θυμωμένες μαμάδες και γιαγιάδες που δεν ήθελαν τα παιδιά τους να εκτίθεται σε «γυμνό» ή που ένοιωθαν ηθική απειλή από ένα εκτεθειμένο στήθος. Έπαιξε ίσως ρόλο και η νέα αντιμετώπιση της παιδεραστίας, συνοδευόμενη και από μια φοβία απέναντι σε κάθε τι που αποκάλυπτε γυμνό δέρμα. Και κάπως έτσι ξαναφορέσαμε το «σουτιέν» του μαγιό.

Ακόμη και οι μανάδες μας υπήρξαν ίσως πιο τολμηρές από εμάς. Στη συντηρητική μας Ελλάδα η τάση του τόπλες ξεκίνησε στα μέσα του ’60, όταν εμφανίστηκε στις βιτρίνες των καταστημάτων της Αθήνας το περίφημο «μαγιό τόπλεs», ακολουθώντας τη διεθνή τάση των χίπηδων. Τότε οι Έλληνες καταστηματάρχες το προμόταραν με το σκεπτικό και το άλλοθι πως θύμιζε τις μινωικές ενδυμασίες, όμως η αστυνομία ήταν ξεκάθαρη: Όποια εμφανιστεί έτσι, θα συλληφθεί.

Το έγραφαν ακόμη και οι εφημερίδες πως, όποια τολμήσει να εμφανιστεί με το συγκεκριμένο μαγιό στην παραλία, απειλούνταν με δύο χρόνια φυλάκιση. 600 μαγιό αγοράστηκαν τις πρώτες ώρες από τις κοσμικές της Αθήνας.

Η πρώτη που φυλακίστηκε ήταν η ηθοποιός Ζέτα Αποστόλου ενώ ακολούθησε και μια σύλληψη μιας άγνωστης γυναίκας στην παραλία του Αστέρα. Ωστόσο αυτά συνέβαιναν μια άλλη εποχή.

Η χώρα μας σήμερα είναι αρκετά χαλαρή ως προς τον γυμνισμό, ανήκει στις συνολικά 39 χώρες στον κόσμο που είναι αρκετά ελαστικές ως προς το «τόπλες» και το «γυμνή», με σκοπό την ηλιοθεραπεία, επιτρέποντάς το σε πολλές επίσημες και ανεπίσημες τοποθεσίες.

Για αυτό και στην Ελλάδα οι καταγγελίες κατά του γυμνισμού είναι ελάχιστες. Αποτελεί μύθο ίσως η ιστορία μιας τουρίστριας που κατέβηκε γυμνή από ένα γιοτ σε μια παραλία και τη μάζεψε το λιμενικό. Παρόλα αυτά απέχουμε έτη φωτός από το να επιτραπεί το τόπλες σε όλες τις δημόσιες πλαζ και ειδικά στις δημόσιες πισίνες των πόλεων, και η «ακόλαστη πράξη» του γυμνισμού να είναι ατιμώρητη.

Ίσως για αυτό να ήρθε η ώρα να βγάλουμε ξανά το «τοπ του μαγιό» και να μην τιμωρούμε μόνες μας τον εαυτό μας, συμμετέχοντας με αυτόν τον τρόπο, αν μη τι άλλο, στον αιώνιο αγώνα για την ισότητα.

Σημείωση: Η γερμανική κουλτούρα του Freikoerperkultur ανάγεται στο 19ο αιώνα. Δεν αντιμετωπίζει το γυμνό σώμα σαν σεξουαλικό αντικείμενο, αλλά εστιάζει στα οφέλη του γυμνισμού στην υγεία, όταν αυτός συμβαίνει κατά την άθληση και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες.

Ήδη από τη δεκαετία του 1920 η Γερμανία είχε την πρώτη της παραλία γυμνιστών, ενώ μία δεκαετία αργότερα ιδρύθηκε η Βερολινέζικη Σχολή Γυμνισμού, με στόχο να ενθαρρύνει τα φύλα να γυμνάζονται μαζί στο ύπαιθρο χωρίς τους περιορισμούς των ρούχων τους.

Ο γυμνισμός απαγορεύτηκε στη Γερμανία από τους Ναζί (παρόλο που μέλη των SS συνέχισαν να τον ασκούν) αλλά επέστρεψε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ειδικά στην Ανατολική Γερμανία, όπου έγινε μια μορφή απόδρασης από τις ομοιόμορφες στολές του κομμουνιστικού κράτους. Σήμερα περίπου 600.000 Γερμανοί είναι εγγεγραμμένοι σε περισσότερες από 300 ιδιωτικές και δημόσιες λέσχες γυμνιστών.