Αντι-influencing: Η νέα τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Η influencer Μισέλ Σκιντέλσκυ φοβάται κάθε φορά που πρέπει να κοιτάξει τον τραπεζικό της λογαριασμό. Ο λόγος: αγοράζει πάρα πολλά πράγματα που δεν χρειάζεται, καθώς προτείνονται στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Tiktok. Αυτό ωστόσο δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός καθώς ειδικά οι νέοι άνθρωποι επηρεάζονται από αυτό το νέο είδος ψηφιακού μάρκετινγκ και αγοράζουν ό,τι διαφημίζεται στα σόσιαλ μίντια. Στο τέλος στο καλάθι αγορών βρίσκονται τα πιο πολυδιαφημισμένα προϊόντα, τα οποία με τον τρόπο που προωθούνται πείθουν τον αγοραστή πως ειδικά αυτά μπορεί να κάνουν τη ζωή του λίγο καλύτερη.

Οι επονομαζόμενοι αντι- influencers αντιτίθενται στην ατελείωτη ροή διαφημίσεων από τους influencers. Δεν διαφημίζουν τα προϊόντα αλλά τουναντίον συμβουλεύουν να μην ξοδεύει κανείς χρήματα σε συγκεκριμένα προϊόντα ομορφιάς, ρουχισμού ή τεχνολογίας, τα οποία πιστεύουν πως δεν αξίζουν. Βίντεο με το hashtag #deinfluencing διαδίδονται όλο και πιο πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά στο Tiktok. Βδομάδα τη βδομάδα οι προβολές αυτών των βίντεο, τα οποία προέρχονται συχνά από αγγλόφωνες χώρες, αυξάνονται. Στο μεταξύ πάρχουν και αντίστοιχα γερμανόφωνα βίντεο.

Η Βίτα Βιρτ είναι η πρώτη δημιουργός περιεχομένου στη Γερμανία που ξεκίνησε αυτή τη τάση. Σύμφωνα με την ίδια, για παράδειγμα δύο προϊόντα μακιγιάζ μιας πολυτελούς εταιρείας ομορφιάς είναι υπερτιμημένα. «Το ένα κοστίζει 40 ευρώ, σίγουρα δεν χρειάζεται να το αγοράσεις, ειδικά αν είσαι νέος και παίρνεις μόνο ένα χαρτζιλίκι», λέει η 27χρονη μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.Οι δημοσιεύσεις της για προϊόντα αισθητικής είχαν περίπου 55.000 προβολές μέχρι τέλος Φεβρουαρίου. Η Βιρτ μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει καμία χορηγία και δεν πληρώνεται για τα προϊόντα στα οποία αναφέρεται, καθώς αυτό αποτελεί ένα χόμπι για την ίδια.

Οι περισσότεροι influencers ωστόσο χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να λανσάρουν διάφορα προϊόντα ή και υπηρεσίες από εταιρείες με το αντίστοιχο χρηματικό αντίτιμο. Είναι υποχρεωμένοι τότε να αναφέρουν ότι το βίντεο αποτελεί προϊόν διαφήμισης. Από την άλλη πλευρά οι ακόλουθοι και οι φαν παρακολουθούν λεπτομερώς τη ζωή των αγαπημένων τους influencers χωρίς να ενοχλούνται από το γεγονός ότι είναι διαφημιστικό προϊόν. Παρόλα αυτά οι καλοπροαίρετες αναφορές στα προϊόντα μπορεί να εκληφθούν ως μη ειλικρινείς, κι αυτό είναι ένα πρόβλημα για ένα χώρο που θέλει να εμφανίζεται αυθεντικός.

Ατελείωτη διαφημιστική ροή στα σόσιαλ μίντια

Οι καταναλωτές του Tiktok και του Instagram είναι «υπερφορτωμένοι με προτάσεις προϊόντων σε καθημερινή βάση και αυτό καταντάει πραγματικά βαρετό», εξηγεί η ειδική στο σόσιαλ μίντια μάρκετινγκ, Αν-Κατρίν Σμιτς, η οποία με την ομάδα της συμβουλεύει εταιρείες και μιντιακούς ομίλους. Βλέπει το αντι-influencing ως μια σημαντική τάση, η οποία ήρθε για να μείνει. «Οι καλοί influencers έκαναν πάντα ειλικρινείς συστάσεις εκτός της διαφημιστικής τους συνεργασίας. Επομένως, είναι λογικό να μιλούν με ειλικρίνεια και όταν τα brands ή τα προϊόντα δεν εκπληρώνουν αυτό που υπόσχονται. Πολλοί έχουν καταλάβει πως η αυθεντικότητα και η πιστή κοινότητα λειτουργούν καλύτερα για την επιχείρησή τους μακροπρόθεσμα από ό,τι η όσο το δυνατόν περισσότερη διαφήμιση».

Ειδικά για τους κερδοσκοπικούς influencers οι αντι-συστάσεις αποτελούν ρίσκο καθώς η κριτική στις μάρκες μπορεί να αποτρέψει τους διαφημιστικούς συνεργάτες, επισημαίνει η Σμιτς. Η Βίρτ επίσης πιστεύει πως αυτή η τάση αναπαράγεται πιο εύκολα από μικρότερα προφίλ όπως το δικό της που το χρησιμοποιεί μόνο για διασκέδαση. Η ίδια επισημαίνει πως μπορεί να μοιράζεται πιο ελεύθερα την ειλικρινή της γνώμη για προϊόντα. Όπως και να έχει οι άνθρωποι είτε με το influencing είτε με το αντι- influencing κρίνουν κάτι ως καλό ή ως παντελώς άχρηστο.

Πληθωρισμός και κλιματική κρίση επηρεάζουν τις διαφημίσεις

Για την αντι-influencer Βιρτ η τάση αυτή είναι τόσο δημοφιλής επειδή «οι άνθρωποι λόγω του πληθωρισμού έχουν λιγότερα χρήματα να διαθέσουν και δίνουν μεγαλύτερη προσοχή που τα ξοδεύουν». Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία κάνει ολοένα και περισσότερους να αναρωτιούνται τι και πόσο πραγματικά χρειάζονται.

Το αντι-influencing σημαίνει τελικά καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών και περιορισμό της υπερκατανάλωσης; Ή μήπως είναι μια έξυπνη στρατηγική διαφήμισης με κυκλικό τρόπο – με influencers να προωθούν αμέσως υποτιθέμενες καλύτερες εναλλακτικές έναντι των επικρινόμενων προϊόντων; Αυτό είναι δυνατό να συμβεί, υπογραμμίζει η ειδική στο μάρκετινγκ Σμιτς. «Παρόλα αυτά δεν γνωρίζω περιπτώσεις στον κλάδο όπου brands έχουν συνεργαστεί με influencers για να χρησιμοποιήσουν αυτό το εφέ. Δεν υπάρχει στρατηγική πίσω από κάθε influencer ή και αντι – influencer. Δεν είναι όλα αγορασμένα ή γραμμένα σε σενάριο».