Εκλογές: Ποια τα αφηγήματα των κομμάτων και τι θα κρίνει τον νικητή

Στη ζώνη του λυκόφωτος θα κινείται από εδώ και στο εξής η πολιτική σκηνή της χώρας, μετά από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου από τον πρωθυπουργό.

Η ανακοίνωση της απόφασής του να πάει σε εκλογές τον Μάιο, φαίνεται ότι «κλειδώνει» την Κυριακή 21 Μαίου για τις πρώτες κάλπες και την Κυριακή 2 Ιουλίου για τις επαναληπτικές που όπως όλα δείχνουν, θα χρειαστούν προκειμένου να έχουμε κυβέρνηση.

Αμέσως μετά το Πάσχα θα ανακοινωθεί η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη των εκλογών και όλα θα πάρουν το δρόμο τους.

Όμως, ήδη από τώρα η πολιτική αντιπαράθεση ξεπερνά τα όρια του πολιτικού πολιτισμού και πλέον μπαίνουμε σε λογικές σφοδρής μετωπικής σύγκρουσης, κυρίως μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ και με το ΠΑΣΟΚ «κομπάρσο» στον (μικρό προς το παρόν) δικομματισμό που έχει δημιουργηθεί.

Η δεξαμενή των αναποφάσιστων που έχει γεμίσει μετά την τραγωδία των Τεμπών και η κρίσιμη ψήφος των κεντρώων, που έτσι κι αλλιώς βγάζει κυβέρνηση ανάλογα με το που μετακινείται, είναι οι βασικοί στόχοι των δύο κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία.

Όπως τονίζουν πολιτικοί αναλυτές, και με βάση την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε πολιτικό επίπεδο, η επιλογή όσων σήμερα είναι στο «δεν ξέρω – δεν απαντώ», των 17άρηδων που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά και εκείνων που αμφιταλαντεύονται μεταξύ της απογοήτευσής τους για τη ΝΔ αλλά και της μνήμης της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, θα κρίνουν και το νικητή των εκλογών.

Να σημειωθεί ότι οι πολιτικές αναλύσεις που γίνονται δείχνουν ότι τόσο στη ΝΔ όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ έχει σχηματιστεί ένα «μπετοναρισμένο» ποσοστό της τάξης του 20% και πλέον που θα ψηφίσει έτσι ή αλλιώς το κόμμα του. Δηλαδή υπάρχουν οι οπαδοί της Νέας Δημοκρατίας που ό,τι κι αν γίνει θα ψηφίσουν ΝΔ και δεν αλλάζουν γνώμη γιατί δεν θέλουν με τίποτε επιστροφή της Αριστεράς στην εξουσία.

Κι από την άλλη υπάρχουν οι ψηφοφόροι της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, φανατικοί υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και διαπρύσιοι εχθροί της Δεξιάς που θα ψηφίσουν Τσίπρα διότι δεν μπορούν να ανεχθούν άλλη τετραετία Μητσοτάκη.

Αυτό το σκληρό δίπολο, οι δύο διαφορετικές προτάσεις εξουσίας, θα συγκρουστούν μέχρις εσχάτων και τίποτε δεν το απειλεί. Το ΠΑΣΟΚ δεν δείχνει ικανό να μπει σε καμιά περίπτωση «σφήνα» στα δύο κόμματα και το μόνο που θα επιδιώξει είναι να αυξήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τα ποσοστά του προκειμένου να έχει πιο ισχυρό λόγο σε μια προγραμματική συμφωνία συγκυβέρνησης.

Οσο πιο ισχυρό θα είναι το ΠΑΣΟΚ δηλαδή τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να επιβάλει πολλά από τα σημεία της σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησης που επιδιώκει.

Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις

Οι πολλές δημοσκοπήσεις που έγιναν μέσα σε λιγότερο από 10 ημέρες παρουσιάζουν πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία.

Θυμίζουμε μόνο τα εξής:

Η χθεσινή δημοσκόπηση της GPO για το Star δείχνει τη διαφορά της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ στις 4,1 μονάδες. Συγκεκριμένα, η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει 30,2%, 26,1% ο ΣΥΡΙΖΑ και ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής με 9,2%, το ΚΚΕ με 6,5%, η Ελληνική Λύση με 3,4% και το ΜέΡΑ25 με 3,1%.

Στην πρόθεση ψήφου με αναγωγή τα δύο πρώτα κόμματα παίρνουν 35,6% και 30,7% αντίστοιχα, δηλαδή διαφορά 4,9 μονάδες.

Στη δημοσκόπηση της Alco για τον Alpha η διαφορά είναι στις 3,6 μονάδες. Στην πρόθεση ψήφου η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει 28,4%, ο ΣΥΡΙΖΑ 24,8%, το ΠΑΣΟΚ 9,3%, το ΚΚΕ 6%, η Ελληνική λύση 3,8, το ΜεΡΑ 25 3,4%, Έλληνες 3,4%, Εθνική Δημιουργία 1,1%, άλλο κόμμα 6%, 13,8% αναποφάσιστοι.

Στη δημοσκόπηση της Pulse για τον Σκάι η διαφορά είναι στις 4 μονάδες. Συγκεκριμένα, η Νέα Δημοκρατία είναι πρώτη με ποσοστό 30%, έναντι 26% της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με 10%, το ΚΚΕ με 6%, η Ελληνική Λύση με 4, το ΜέΡΑ25 με 3,5%, η Εθνική Δημιουργία με 1%, το Εθνικό Κόμμα Ελληνες με 3,5%, ενώ στο 13% βρίσκεται το ποσοστό των αναποφάσιστων.

Στο γκάλοπ της Metron Analysis για το Mega, η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει ποσοστό 26,3%, χάνοντας περίπου 4 μονάδες σε σύγκριση με την έρευνα του Φεβρουαρίου (ήταν στο 30,2%). Ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει ποσοστό 20,5%, από 22,5% τον Φεβρουάριο, χάνει δηλαδή 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Η διαφορά των δύο βρίσκεται στις 5,8 μονάδες. Στην τρίτη θέση το ΠΑΣΟΚ με 9,2%, από 10% στην περασμένη έρευνα. Στην εκτίμηση ψήφου η Νέα Δημοκρατία ανεβαίνει στο 33,7% ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ πάει στο 26,3%, διαφορά 7,4 μονάδων.

Στη δημοσκόπηση της Prorata στην πρόθεση ψήφου, η ΝΔ συγκεντρώνει 28,5% (από 31%), ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στο 26%, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ ενισχύονται κατά 0,5% (9,5 και 5% αντίστοιχα), ενώ οι αναποφάσιστοι ανέρχονται σε 16%.

Στα ίδια ποσοστά παραμένουν Ελληνική Λύση (3,5%) και ΜέΡΑ25 (3%).

Στη δημοσκόπηση της MRB για το Open, η διαφορά μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο 2,9% με τη ΝΔ να λαμβάνει 27,4% από 30,2%, ο ΣΥΡΙΖΑ 24,5% από 24,3%.

Τέλος, στη δημοσκόπηση της Marc για τον ANT1, στην πρόθεση ψήφου η ΝΔ καταγράφει 29,6% (έναντι 32,5%) και ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ με 25% (έναντι 25,1%), με το κυβερνών κόμμα να διατηρεί «ψαλιδισμένο» προβάδισμα 4,6 μονάδων. Το ΠΑΣΟΚ έρχεται τρίτο με ποσοστό 9,7%.

Βλέπουμε κατ’ αρχάς πως όλες οι δημοσκοπήσεις μετά την τραγωδία στα Τέμπη δείχνουν πρωτιά της ΝΔ, αλλά μεγάλη πτώση των ποσοστών της και πλήρης ακύρωση του σεναρίου της αυτοδυναμίας που ήταν πιθανόν πριν από τη σύγκρουση των τρένων.

Οι διαφορές με τον ΣΥΡΙΖΑ φτάνουν και στα όρια του στατιστικού λάθους, πράγμα που σημαίνει ότι τους εναπομείναντες δύο μήνες μέχρι τις εκλογές όλα μπορούν να ανατραπούν.

Και βλέπουμε μια σταθερότητα στα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ γύρω στο 10%, αύξηση των ποσοστών των μικρότερων κομμάτων και φυσικά αύξηση της δεξαμενής των αναποφάσιστων.

Επομένως, φαίνεται να σχηματοποιούνται ήδη τα «οχυρά» των δύο κομμάτων και από εκεί και μετά θα δώσουν μάχη για τον προσεταιρισμό των ψηφοφόρων που σήμερα κινούνται στη ζώνη των αναποφάσιστων.

Από τη μια η ΝΔ θα επιχειρήσει να (ξανα)πείσει τους κεντρώους ότι είναι το μεταρρυθμιστικό κόμμα που πρέπει να εμπιστευτούν για να αλλάξει η Ελλάδα. Κι από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ θα «χτυπήσει» στους απογοητευμένους από τα λάθη της σημερινής κυβέρνησης, στους εξοργισμένους από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, σε όσους είναι δυσαρεστημένοι από όσα δεν έγιναν αλλά και από τα σκάνδαλα που σημάδεψαν την προηγούμενη τετραετία.

Ποιοι θα δώσουν τη νίκη

Συγκεκριμένα, οι ψηφοφόροι που θα δώσουν την πρωτιά στη ΝΔ ή στον ΣΥΡΙΖΑ και στις πρώτες και στις δεύτερες κάλπες είναι οι εξής:

1. Ο Κ. Μητσοτάκης, με βάση και τη χθεσινή συνέντευξη που έδωσε στον Σταύρο Θεοδωράκη, δείχνει να θέλει να οικοδομήσει το αφήγημα της συνέχισης της μεταρρυθμιστικής πολιτικής της ΝΔ. Με όπλα την επιτυχημένη ανατροπή στη δημόσια διοίκηση με το gov.gr, την προσέλκυση κάποιων ισχυρών επενδυτών στη χώρα, την σχετικά ικανοποιητική οικονομική πολιτική, αλλά και τις καλές επιδόσεις στην εξωτερική πολιτική (απαντήσεις στην Τουρκία, ισχυροποίηση της άμυνας, συμμαχίες στο εξωτερικό), το κυβερνών κόμμα θα ζητήσει την ψήφο όσων θέλουν να συνεχιστούν όλα αυτά. Οι (όπως πάντα) συνταξιούχοι και γενικών οι ηλικιωμένοι, οι «νοικοκυραίοι» που φοβούνται τις πολλές αλλαγές και οργίζονται με τις ακραίες πολλές φορές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όσοι απεχθάνονται τον λαϊκισμό στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης και όσοι δεν ξέχασαν την τετραετία 2015-2019 (κυρίως η μεσαία τάξη που χτυπήθηκε πολύ), είναι αυτή την ώρα η δεξαμενή ψηφοφόρων της ΝΔ. Είναι βεβαίως και όσοι πιστεύουν ότι μόνον ο Μητσοτάκης μπορεί να μεταρρυθμίσει τη χώρα.

Αυτοί που την εγκαταλείπουν, ωστόσο, είτε πηγαίνοντας σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ είτε δηλώνοντας αναποφάσιστοι, είναι εκείνοι που εξοργίζονται με τα φαινόμενα διαφθοράς και το μείζον ζήτημα των υποκλοπών και της απαξίωσης των θεσμών.

Κυρίως, όμως, όσοι θέλουν δικαιοσύνη, ουσιαστική ανάληψη ευθύνης για τα Τέμπη και πραγματική αλλαγή του κράτους αλλά βλέπουν φαινόμενα τύπου «δεν ξέραμε, δεν γνωρίζαμε την κατάσταση, ήταν θυσία οι νεκροί κ.λπ.» ή που βλέπουν να συνεχίζεται ένα καθεστώς κομματοκρατίας και πελατειασμού.

2. Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ το κύριο αφήγημα για να κερδίσει τις εκλογές θα είναι η «αποκατάσταση των Θεσμών, κυρίως της Δικαιοσύνης» και η απομάκρυνση της φαυλότητας. Θα αντιπαρατάξει στο σύνθημα της ΝΔ για μεταρρύθμιση του κράτους, τη δική του πρόταση για ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη ή «Μητσοτάκης Α.Ε.» όπως λένε συχνά. Και πέραν των αριστερών και κεντρώων ψηφοφόρων που ήδη έχει περάσει το σχετικό αφήγημα, θα θελήσει να προσεγγίσει κυρίως τους νέους που βρίσκονται στο περιθώριο, όσους είναι εξοργισμένοι με τη ΝΔ αλλά ακόμη δεν έχουν αποφασίσει τι θα ψηφίσουν κι εκείνους που είναι σταθερά απέναντι από φαινόμενα διαφθοράς, σκανδάλων, αλαζονείας της εξουσίας.

Θα αντιπαρατάξουν ένα μικρό, ευέλικτο και αποτελεσματικό κυβερνητικό σχήμα που θα εγγυηθεί την αλλαγή του κράτους και την ασφάλεια του πολίτη με λογοδοσία και διαφάνεια, σε αντίθεση με το «επιτελικό» των αρίστων που όπως λένε στην Κουμουνδούρου, οδήγησε στα φαινόμενα φαυλοκρατίας και διαφθοράς.

Η οικονομία θα κρίνει τις κάλπες

Τελευταίο αλλά όχι έσχατο είναι αυτό που μετρούν τα κομματικά επιτελεία και δεν είναι άλλο από την… τσέπη του ψηφοφόρου. Μπορεί τα σκάνδαλα ή η τραγωδία των Τεμπών να λειτουργεί σωρρευτικά στην φθορά της κυβέρνησης, όμως, και πάλι οι πολίτες θα ψηφίσουν με βάση την οικονομική τους κατάσταση και τι να περιμένουν για το μέλλον.

Η κυβέρνηση θα ανακοινώσει κι άλλα μέτρα ανακούφισης των πολιτών, μετά τον κατώτατο μισθό ενώ θα υποσχεθεί περαιτέρω μειώσεις φόρων σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Ενδεχομένως το ίδιο να κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ βάζοντας και την «πινελιά» της χρηστής διακυβέρνησης ώστε να μην «τρώγονται» χρήματα, αλλά να μοιράζονται στον λαό.

Το ζήτημα, όμως, είναι ποιος θα πείσει περισσότερο για το αν μπορεί να αντιμετωπίσει την ακρίβεια (η οποία επιμένει παρά την πτώση του πληθωρισμού).

Επίσης, ποιος θα εμφανιστεί πιο ισχυρός και ικανός να αντιμετωπίσει μια παγκόσμια οικονομική κρίση κι ένα τραπεζικό τσουνάμι που ίσως έρθει το επόμενο διάστημα.

Η οικονομία, επομένως, θα παίξει ξανά το ρόλο της σε μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων.