Το βάθος του ρήγματος

Η επικέντρωση στην αντίληψη ότι η πολιτική είναι κατά βάση μια επικοινωνιακή πρακτική οδηγεί κόμματα και πολιτικούς στο να πιστεύουν ότι ανά πάσα στιγμή το εκλογικό σώμα είναι χειρίσιμο (και σε τελική ανάλυση χειραγωγήσιμο) με βάση αλλαγές ή βελτιώσεις στο επικοινωνιακό αφήγημα. Εξού και η διαρκής εκβολή στον δημόσιο λόγο σχετικών εκφράσεων των επαγγελματιών της επικοινωνίας όπως η διαβόητη «αλλαγή ατζέντας».

Αυτό, όμως, υποτιμά ότι η αντίληψη των ανθρώπων για την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα και κατά συνέπεια η τοποθέτησή τους απέναντί της ως πολιτών και εκλογέων είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα σύνθετη και επικαθορισμένη που καταδεικνύει πολύ μεγαλύτερη οξυδέρκεια από αυτή που συνήθως υιοθετούν ως αφετηριακή συνθήκη οι ειδικοί της πολιτικής επικοινωνίας, που συχνά διαπιστώνουν, με τρόπο ενίοτε πολιτικά οδυνηρό για όσους τους εμπιστεύονται, ότι οι άνθρωποι κατανοούν πολύ περισσότερα από όσα δείχνουν να κατανοούν και αποφασίζουν με αρκετά πιο συνεκτικό και στοχασμένο τρόπο.

Να το πούμε απλά: οι πολίτες γνωρίζουν πολύ καλά τη διάκριση ανάμεσα στην επιλογή προϊόντος και την απόφαση για το μέλλον της χώρας (και της δικής τους ζωής). Μπορεί ως ένα βαθμό – και αυτό είναι αναμφίβολα στοιχείο της συγκυρίας – να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στη δυνατότητα οι δικές τους αποφάσεις ως ψηφοφόρων να αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν χάσει την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να διακρίνουν την «εικόνα» (και τη διαχείρισή της) και την πραγματικότητα.

Αυτό σημαίνει ότι σε περιπτώσεις γεγονότων ή εξελίξεων που λειτουργούν ως καταλύτης, όπως είναι αναμφίβολα η τραγωδία στα Τέμπη, η αντίδρασή τους απέχει πολύ από το να είναι απλώς ένα θυμικό αντανακλαστικό που θα αντιμετωπιστεί με «θετική ατζέντα». Αντιθέτως, συμπυκνώνει δυναμικές δυσαρέσκειας και απονομιμοποίησης που προϋπήρχαν και ήταν ενεργές παρά την επίφαση συναίνεσης που διαμορφωνόταν. Ρήγματα, δηλαδή, που δύσκολα θα κλείσουν και διαμορφώνουν νέο τοπίο.