Οι εκλογές στην Τουρκία πλησιάζουν και οι δημοσκοπήσεις δεν ευνοούν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος προσπαθεί διακαώς να αλλάξει την ισχύουσα εικόνα, είτε με συμμαχίες με την Χεζμπολάχ, είτε με την επανεμφάνιση του πρώην υπουργού οικονομικών κ. Σίμτσεκ. Από την άλλη, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι πολύ κοντά να πάρει την στήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος.

Ως προς το προβάδισμα του Κιλιτσντάρογλου, αυτό επιβεβαιώνεται από την πρόθεση των δημόσιων υπαλλήλων να αλλάξει η εθνική πολιτική της Τουρκίας. Σύμφωνα με το Politico,  η αξιωματική αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), λέει ότι οι γραφειοκράτες στέλνουν ήδη τα βιογραφικά τους για να προετοιμαστούν για την νέα τάξη πραγμάτων, διαισθανόμενοι ότι αυτό θα μπορούσε να είναι το τέλος της κυριαρχίας του Ερντογάν μετά από δύο δεκαετίες στο τιμόνι της χώρας.

Τι σημαίνει η ήττα του Ερντογάν για την Δύση

Μία ενδεχόμενη ήττα του Τούρκου προέδρου θα αποτελούσε ανακούφιση για πολλούς στη Δύση. Μόνο τους τελευταίους μήνες, η Τουρκία παρείχε αθόρυβα στη Ρωσία μυστικές εμπορικές διαδρομές για να ξεπεράσει τις κυρώσεις, επέβαλε βέτο στην είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και ενέπλεξε την Ελλάδα σε υψηλού κινδύνου μπρα ντε φερ με μαχητικά αεροσκάφη πάνω από το Αιγαίο.

Για χρόνια, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου αποπνέει αυτοπεποίθηση ενόψει των εκλογών – και δικαιολογημένα. Ο Ερντογάν έχει κερδίσει δύο προεδρικές αναμετρήσεις, τρία δημοψηφίσματα για την τροποποίηση του Συντάγματος και πέντε βουλευτικές εκλογές. Αλλά σήμερα, τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Τώρα, ακόμη και οι υποστηρικτές του Τούρκου προέδρου αναγνωρίζουν ότι, μετά από 20 χρόνια στην εξουσία, η απήχηση του Ερντογάν φθίνει. Και παρόλο που το 2018 έφτασε με καταιγιστικό ρυθμό στη νίκη, είναι σημαντικό ότι το CHP κέρδισε τις κρίσιμες δημαρχιακές εκλογές στις μεγάλες πόλεις της Άγκυρας, της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης την επόμενη χρονιά. «Είναι 50-50 οι πιθανότητες», δήλωσε υψηλόβαθμο μέλος της διοίκησης. «Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι έρχεται η αλλαγή».

Η διαχείριση του σεισμού κρίνει το αποτέλεσμα

Πολλά κυβερνητικά και κομματικά στελέχη έχουν λάβει εντολή να σιωπήσουν κατά την ευαίσθητη προεκλογική περίοδο και θα μιλήσουν μόνο υπό τον όρο της ανωνυμίας – όπως συμβαίνει και με ορισμένα στελέχη της αντιπολίτευσης που ανησυχούν για αντίποινα από το κράτος. Το POLITICO μίλησε με μερικούς από αυτούς τους ανώτερους αξιωματούχους, πολιτικούς και κυβερνητικούς γνώστες για τα σχέδια του Ερντογάν για τις εκλογές και μετά, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Οι επικριτές του Ερντογάν του επιτίθενται για τον χειρισμό της καταστροφής. Το κόμμα του επικρίνεται ευρέως ότι ήταν πολύ κοντά στις κακοτεχνίες των κατασκευαστικών εταιρειών, των οποίων τα γκρεμισμένα κτίρια αύξησαν τον αριθμό των νεκρών. Οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν επίσης εδώ και καιρό για τα χρόνια αυταρχισμού – ως πρωθυπουργός μεταξύ 2003 και 2014 και ως πρόεδρος έκτοτε – ενώ οι θεσμοί παρήκμαζαν και οι πολιτικοί αντίπαλοι φυλακίζονταν.

Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν προσαρμόζει προσεκτικά την εκστρατεία του στις ανάγκες της περιόδου. Ασυνήθιστα γι’ αυτόν, συγκρατεί -μέχρι στιγμής- τον εντυπωσιασμό και τις ύβρεις. Πολιτικός προσκείμενος στον πρόεδρο δήλωσε ότι η προεκλογική εκστρατεία θα είναι «επίσημη, αποφασιστική και ενωτική», εστιάζοντας στο έργο ανακούφισης και αποκατάστασης στην περιοχή που επλήγη από τον σεισμό. Πρόσθεσε ότι πάνω από τα δύο τρίτα των σχεδόν 300 βουλευτών του ΑΚΡ κατευθύνθηκαν στην περιοχή την πρώτη εβδομάδα μετά την καταστροφή και ότι περισσότεροι από 100 δραστηριοποιούνται στην περιοχή αυτή τη στιγμή.

Ο Κιλιτσντάρογλου κόντρα στην εκλογική μηχανή του Ερντογάν

Η διχασμένη αντιπολίτευση της χώρας έχει τελικά ενωθεί γύρω από έναν και μόνο υποψήφιο, τον Kılıçdaroğlu – τον επί μακρόν ηγέτη του κύριου κόμματος της κοσμικής αντιπολίτευσης, έναν άνθρωπο που μιλάει τόσο, όσο ο Ερντογάν είναι θρασύς. Ακόμη, είναι κρίσιμο ότι το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα δήλωσε ότι δεν θα κατεβάσει υποψήφιο, επιτρέποντας ένα ακόμη πιο ενιαίο ψηφοδέλτιο κατά του Ερντογάν.

Αν και η αντιπολίτευση αισθάνεται ότι δεν είχε ποτέ τέτοια δυναμική, ωστόσο, το στρατόπεδο του Ερντογάν λέει ότι οι εκτεταμένες ιδιωτικές δημοσκοπήσεις του προέδρου λένε μια διαφορετική ιστορία. Προσθέτουν ότι όταν οι άνθρωποι ερωτώνται ποιος πιστεύουν ότι θα κερδίσει τις εκλογές – συχνά ένας ακριβής προγνωστικός δείκτης του τελικού αποτελέσματος – πάνω από το 50% λένε Ερντογάν.

«Ο Ερντογάν είναι μια εκλογική μηχανή», παραδέχθηκε αξιωματούχος του CHP. «Δεν θεωρούμε τις εκλογές δεδομένες . Πρέπει να γνωρίζουμε πώς θα οργανωθούν οι κάλπες και οι κατάλογοι ψηφοφόρων από τη σεισμόπληκτη περιοχή». Πράγματι, η διεξαγωγή των εκλογών τόσο σύντομα μετά από μια τέτοια καταστροφή – και σε μια περιοχή που εξακολουθεί να υπόκειται σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης από τον Ερντογάν – αποτελεί μια τεράστια υλικοτεχνική πρόκληση και μια πιθανή απειλή για μια δίκαιη και διαφανή αναμέτρηση.

Ο επίσημος απολογισμός των νεκρών μπορεί να υπολείπεται ακόμη κατά χιλιάδες, καθώς η ζοφερή, κοπιαστική εργασία για την ανεύρεση πτωμάτων κάτω από τα ερείπια σέρνεται- και από τις εκατοντάδες χιλιάδες που έμειναν άστεγοι, πολλοί έχουν καταφύγει σε άλλα σημεία της χώρας, ενώ άλλοι προσπαθούν να προστατευτούν σε σκηνές. Αυτές οι ασάφειες, σχετικά με το ποιος βρίσκεται πού – και πού ψηφίζει – αποτελούν πιθανό πλεονέκτημα για τον πρόεδρο. Οι αντίπαλοι έχουν επίσης εικάσει ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν θα μπορούσε να χειραγωγήσει περίπου το 5% των ψήφων, ιδιαίτερα σε τέτοιες συγκεχυμένες συνθήκες – αν και το ΑΚΡ πάντα απέρριπτε οργισμένα τέτοιους υπαινιγμούς.

Το νέο πολιτικό αφήγημα του Ερντογάν αν επανεκλεγεί

Οι γραμμές μάχης των εκλογών είναι καθαρά χαραγμένες: Ο Ερντογάν θα υποστηρίξει ότι είναι μοναδικά ικανός να βοηθήσει την Τουρκία να ξεπεράσει την καταστροφή, ενώ οι αντίπαλοί του θα του χρεώσουν τα περισσότερα από τα σημερινά προβλήματα της χώρας. Έτσι, εάν ο Ερντογάν θριαμβεύσει, η εσωτερική ατζέντα φαίνεται επίσης ξεκάθαρη, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια: Η ανακούφιση από τον σεισμό και το έργο μαμούθ της ανοικοδόμησης θα κυριαρχήσουν στα πρωτοσέλιδα, ακόμη και όταν οι επικριτές του Ερντογάν ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιεί την εξουσία του στο κράτος για να περιορίσει την πολιτική συζήτηση.

Για τον υπόλοιπο κόσμο, ωστόσο, το επίκεντρο θα είναι η εξωτερική πολιτική, ακριβώς όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να καταδεικνύει πόσο σημαντικός στρατηγικός παίκτης είναι η Τουρκία, δεδομένου του ρόλου της, για παράδειγμα, στη διαμεσολάβηση για συμφωνίες σιτηρών μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.

Εν τω μεταξύ, η Σουηδία περιμένει τη σύμφωνη γνώμη του Ερντογάν για να μπορέσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ – ένα ιδιαίτερα δύσκολο ζήτημα για τη Στοκχόλμη λόγω των διαφορών με την Άγκυρα που κυμαίνονται από κουρδικά ζητήματα μέχρι αιτήματα έκδοσης και το κάψιμο ενός Κορανίου έξω από την τουρκική πρεσβεία.

Η μάχη είναι δύσκολη, οι πιθανότητες ίσως να είναι λίγο περισσότερες από μια ζαριά. Και παρόλο που οι πολιτικές δεξιότητες του Ερντογάν έχουν φθαρεί κατά τη διάρκεια δύο δεκαετιών στην εξουσία, η μηχανή του ΑΚΡ διατηρεί την πίστη της.

Headlines