Ο μεγάλος θυμός και… ο άσωτος υιός του ΣΥΡΙΖΑ

Βασική επωδός και ερώτημα στο πολιτικό σκηνικό: ποιο εκλογικό ακροατήριο θα κρίνει το αποτέλεσμα της κάλπης του Μαΐου. Και με ποιον τρόπο θα φτάσουν οι πολιτικές δυνάμεις σε αυτό. Από τη συζήτηση δεν μένει εκτός ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Στρατηγική του Αλέξη Τσίπρα είναι το αμφίπλευρο άνοιγμα. Οι κεντρώες αλλά και οι αριστερόστροφες δεξαμενές. Αδύναμο σημείο για τρία και παραπάνω χρόνια είναι ο τρόπος που φτάνει στα μεσαία στρώματα – λόγω και των κυβερνητικών φορολογικών ημερών του. Αντίστοιχα εδώ σημειώνεται η κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Μέλημα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι ο προσεταιρισμός των μεσαίων. Το τελευταίο συνοδεύεται συχνά από μια προσπάθεια και ενός πιο θεσμικού λόγου. Την ίδια ώρα βέβαια που η βάση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τα ίδια χαρακτηριστικά και συχνά θέτει πιο προωθημένα αιτήματα.

Τα παραπάνω μεταβλήθηκαν στον εκλογικό χρόνο και με τον καταλύτη της ανείπωτης τραγωδίας στα Τέμπη. Εδώ, υπήρξε και υπάρχει ένας καταγεγραμμένος και από όλες τις μετρήσεις μεγάλος θυμός ή και μια μεγάλη οργή. Αυτά τα δύο νέα στοιχεία συμπαρασύρουν μια συνολική κουβέντα που δεν οριοθετείται απλώς στο πειστικό σχέδιο των πολιτικών δυνάμεων αλλά δειλά λαμβάνει υπόψη και μία συζήτηση που διεξάγεται παράλληλα στην Ευρώπη για την έννοια του Δημοσίου ή και του κράτους. Παράλληλα φαίνεται και από την εβδομάδα που διανύσαμε πως συνδέεται και με μια γενική διαμαρτυρία για το νερό αλλά και τις τράπεζες και την επισφάλεια που επιφέρουν τα διεθνή «σήματα».

Τα Τέμπη επίσης έφτιαξαν ένα δικό τους κοινωνικό ρεύμα διαμαρτυρίας που μπορεί να είχε ως αφορμή την τραγωδία αυτή αλλά θέτει ή έθετε και ευρύτερα ζητήματα. Οχι, δεν έχει σχέση με τους αγανακτισμένους που ένα μέρος τους κατάφερε ο προμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ να εκφράσει. Εδώ με πυρήνα τη νεολαία και με πιο ακηδεμόνευτα χαρακτηριστικά, δεν είναι τόσο εύκολο να εκταμιευθεί το όλο ρεύμα από τα υπάρχοντα κόμματα – προς το παρόν. Στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ όμως άκουσαν τις νέες διαθέσεις του κόσμου. Και συμμετέχουν.

Το συγχωροχάρτι

Παράλληλα, εξελίχθηκε το σίριαλ Παύλου Πολάκη. Ο επαναπατρισμός του στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ αφού πρώτα είχε μεσολαβήσει η δισέλιδη επιστολή συγγνώμης του με μια πρώτη ανάγνωση είναι ασύνδετος με τις εξελίξεις στα Τέμπη. Είναι χαρακτηριστική η φράση όμως κορυφαίου στελέχους που συνδέει τα δύο θέματα: «Με τα Τέμπη, βιώσαμε τον κόσμο να ξεπερνά σε θυμό τον Παύλο».

Τα Τέμπη όντως επαναπροσδιόρισαν την όλη στάση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και άλλαξαν τα δεδομένα με τον Σφακιανό. Κάπως έτσι ήλθε η στροφή στο θέμα του και μάλιστα με ομόφωνη συλλογική απόφαση – προφανώς με γραμμή Αλέξη Τσίπρα. Πάμε να δούμε το πιο ενδιαφέρον απόσπασμα από την εισήγηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στην ΠΓ που συζήτησε και την πολακιάδα: «Για να κερδίσουμε τις εκλογές δεν αρκεί να έχουμε στόχο να πείσουμε μόνο τα εκλογικά μας ακροατήρια. Και να αβγατίζουμε τους υποστηρικτές μας από την ίδια δεξαμενή ψηφοφόρων. Για να κερδίσουμε τις εκλογές πρέπει να κερδίσουμε και αυτούς που στέκονται κριτικά απέναντί μας. Και ο κόσμος αυτός δεν πείθεται ούτε με κραυγές ούτε με τοξικότητα, αλλά με επιχειρήματα και νηφάλιο πολιτικό λόγο. Αυτό λοιπόν έχει αξία να συνεννοηθούμε. Μπορούμε όσοι δίνουμε τη μάχη στην πρώτη γραμμή από εδώ και στο εξής να εκπέμπουμε έναν ενιαίο, συγκροτημένο, νηφάλιο και εμπεριστατωμένο πολιτικό λόγο; Το πιστεύουμε; Αν το πιστεύουμε, θα το μπορέσουμε». Εδώ σε πρώτη ανάγνωση βγαίνει η εμμονή Τσίπρα για άνοιγμα στα κεντρώα κοινά και στον μετριοπαθή λόγο. Εξάλλου το ρεπορτάζ μιλάει και για οδηγία απ’ το γραφείο του προέδρου για διακριτική και προσεκτική παρουσία των στελεχών στον δημόσιο λόγο.

Ηταν όμως και η ίδια ΠΓ που έδιδε συγχωροχάρτι στον Π. Πολάκη, παρόντος του ίδιου, και μάλιστα με το ακόμη πιο «θεσμικό» επιχείρημα πως «κανείς δεν περισσεύει ή δεν είμαστε κόμμα διαγραφών».

Ο καταλύτης των εξελίξεων

Επιστρέφει ο ΣΥΡΙΖΑ στην αγανάκτηση; Οχι. Μεταβάλλει όμως την όλη στάση του με αφορμή τα Τέμπη και όπως λέει κορυφαίο στέλεχος: «Δεν αγριέψαμε εμείς, αγρίεψε η κατάσταση λόγω της στάσης της κυβέρνησης». Ετσι επίσης ερμηνεύεται από την Κουμουνδούρου ένα μέρος της δυσαρέσκειας του εκλογικού σώματος για την κυβερνώσα παράταξη. Και έτσι επίσης «διαβάζεται» η νέα στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ και ενόψει της κάλπης. Επιστρέφει ο ΣΥΡΙΖΑ στον θυμό των πλατειών αναζητώντας την πολιτική ύλη που θα του δώσει και προβάδισμα ή κάνει έναν προσεκτικό βηματισμό στις νέες δεξαμενές; Για τα στελέχη που έχουν εικόνα του πολιτικού σχεδιασμού της Κουμουνδούρου δεν συμβαίνει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Θεωρούν εξάλλου πως η επανάκαμψη Πολάκη στο κόμμα είχε κλειδώσει ήδη πριν από τα Τέμπη και με τη «συμφωνία» πως ο Σφακιανός θα ήταν ήρεμος στις δημόσιες παρεμβάσεις του.

Μια πιο μεικτή ανάγνωση θέλει πάντως και τα Τέμπη όπως είπαμε να υπήρξαν καταλύτης για τις όλες εξελίξεις. Παράλληλα με κάτι ακόμη που σημειώνουν οι παροικούντες της Κουμουνδούρου: Πως η αρχική πρόθεση αποπομπής του Πολάκη πυροδότησε μια μίνι εξέγερση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Ενα δεδομένο που αρχικώς ο Αλέξης Τσίπρας είχε υποτιμήσει. Εδώ προσθέστε πως επίσης σύμφωνα με μια ερμηνεία ο Πολάκης δεν εκφράζει απλώς ένα πιο αγριεμένο μέρος της βάσης του κόμματος ή των οπαδών του. Καλύπτει πια δομικά και μια στρατηγική πιο βαθιών αλλαγών που θέλει ένα τμήμα του κόμματος σε κράτος και αλλού (ο ίδιος με αψύ τρόπο το έχει διατυπώσει κατά καιρούς ως «η δεύτερη φορά θα είναι αλλιώς»).

Οι νέες πλατείες

Επίσης η Κουμουνδούρου προφανώς σκανάρει με προσοχή τις νέες πλατείες του κινήματος. Μια εδώ εκτίμηση είναι πως νεανικός ριζοσπαστισμός υπήρχε και πριν απ’ τα Τέμπη αλλά εδώ με σημείο τομής την τραγωδία και ρεύματα ενοποιήθηκαν και διαθέσεις (το περίφημο καπάκι της κατσαρόλας). Στον ΣΥΡΙΖΑ μετρούν το κίνημα με αμηχανία αλλά και με αγωνία για τις τάσεις που θα αποκρυσταλλώσει. Εδώ προφανώς βλέπουν θετικά τις απώλειες της κυβέρνησης. Αλλά αναζητούν και τη συνταγή συγχρονισμού τους με τα νέα δεδομένα.

Αν μέχρι τα Τέμπη εντοπιζόταν ένα κενό στο τρίπτυχο «κυβερνησιμότητα  – σχέδιο- φερεγγυότητα» έναντι του Κυριάκου Μητσοτάκη, τώρα εντοπίζουν κάτι αντίρροπο: πως αναζητείται και μια δοσολογία ριζοσπαστισμού. Καθόλου τυχαίο δεν είναι για παράδειγμα πως μετά τα Τέμπη σημειώνεται μιας αριστερόστροφη διαμαρτυρία που παροχετεύεται σε ΚΚΕ και ΜεΡΑ25 αλλά και σε αποχή. «Αν μέχρι τα Τέμπη συμπεριφερόμασταν ως κυβερνητικός εταίρος, τώρα πρέπει να βρούμε έναν πιο τολμηρό βηματισμό», λέει στέλεχος που πάντως δεν βλέπει την επανένταξη Πολάκη ως γεγονός που συνδέεται με κάποια αλλαγή γραμμής – τουλάχιστον θεαματικά.

Περισσότερο οι πολιτικοί αναλυτές βλέπουν ένα νέο τακτικισμό από μεριάς ΣΥΡΙΖΑ που θέλει και κίνημα και πρόταση για τον ΟΣΕ αλλά και όχι τρελές ρήξεις. Η γραμμή για το Κέντρο θα συνεχίσει να αναζητείται αλλά και η αλίευση των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων ή των αριστερόστροφων. Το τελευταίο απαιτεί λένε τον όλο ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς ο Παύλος Πολάκης είναι μέρος του σχεδίου έστω και με τον νέο ρόλο του «επιτηρούμενου».