Στις 17:06:50 το απόγευμα, δυο Boeing 747, το ένα της ολλανδικής εταιρείας KLM και το άλλο της αμερικανικής εταιρείας Pan Am, συγκρούστηκαν στον διάδρομο του «Los Rodeos», προκαλώντας τον θάνατο 583 ανθρώπων, ενώ μόλις 61 επέζησαν, όλοι από το αεροσκάφος της Pan Am.
Όλα ξεκίνησαν από μια βομβιστική επίθεση αλλά και μια σειρά από τραγικές συμπτώσεις, οι οποίες ευθύνονται για την τραγωδία.
Η μοιραία διαδρομή ξεκινά…
Κανένα από τα δύο μοιραία Boeing 747 δεν έπρεπε κανονικά να βρίσκονται στο αεροδρόμιο όπου έμελλε να γραφτεί ένα από τα πιο θλιβερά κεφάλαια στην ιστορία της αεροπλοΐας. Το Boeing 747 της Pan Am προερχόταν από το Λος Άντζελες και είχε κάνει και μία στάση στη Νέα Υόρκη. Το Boeing της KLM είχε ξεκινήσει από τη «βάση» του, το Άμστερνταμ. Και τα δύο επρόκειτο κανονικά να προσγειωθούν στο Las Palmas στο γειτονικό νησί Γκραν Κανάρια, όπου πολλοί από τους επιβάτες επρόκειτο να επιβιβαστούν σε κρουαζιερόπλοια.
Μετά όμως την έκρηξη βόμβας σε κατάστημα του αεροδρομίου Las Palmas, οι πτήσεις ανακατευθύνθηκαν προς το Los Rodeos.
Ο κυβερνήτης της πτήσης της KLM Jacob Van Zanten ήταν ο κορυφαίος εκπαιδευτής πιλότος των 747 και μία διασημότητα στις τάξεις της αεροπορικής εταιρείας.
Το κανονικά ήρεμο αεροδρόμιο Los Rodeos ήταν εκείνη την ημέρα γεμάτο πτήσεις που είχαν εκτραπεί εκεί λόγω της τρομοκρατικής ενέργειας.
Τα αεροσκάφη «Rhine» και «Clipper Victor» στέκονται το ένα δίπλα στο άλλο, στο νότιο άκρο του υπόστεγου, με τις άκρες των φτερών τους σχεδόν να αγγίζουν η μία την άλλη. Γύρω στις 4 το απόγευμα, το αεροδρόμιο Las Palmas επιστρέφει σε λειτουργία. Το αεροσκάφος της PanAm είναι έτοιμο για απογείωση αλλά η έλλειψη χώρου και η γωνία υπό την οποία βρίσκονται τα δύο αεροσκάφη απαιτεί το 747 της KLM να ξεκινήσει πρώτο να τροχοδρομεί.
Η ξαφνική ομίχλη
Ο καιρός είναι καλός μέχρι λίγο πριν το ατύχημα, κι αν το αεροσκάφος της KLM δεν είχε ζητήσει να γίνει τροφοδοσία του σε καύσιμα στο παρά πέντε, θα ήταν και τα δύο στον αέρα νωρίτερα. Στη διάρκεια της καθυστέρησης, πέπλο πυκνής ομίχλης κατεβαίνει από τους λόφους και πνίγει το αεροδρόμιο. Το επιπλέον καύσιμο σημαίνει επίσης επιπλέον βάρος και άρα επηρεάζει το πόσο γρήγορα μπορεί το 747 να είναι έτοιμο για απογείωση. Αυτό θα αποδειχθεί κρίσιμο- αλλά πού να το φανταζόταν κανείς τότε.
Η στιγμή της σύγκρουσης
Το αεροσκάφος της KLM ξεκινά πρώτο, με αυτό της PanAm να μένει πίσω. Ο κυβερνήτης Van Zanten πρέπει να το οδηγήσει στην άκρη του διαδρόμου, να το στρίψει στην αντίθετη κατεύθυνση και να περιμένει να του δοθεί άδεια για απογείωση. Το αεροσκάφος της PanAm πρέπει να απομακρυνθεί από τον διάδρομο τροχοδρομώντας αριστερά προκειμένου να ανοίξει χώρο για το 747 της KLM. Μόλις βγει με ασφάλεια από τον δρόμο του άλλου Boeing, το αεροσκάφος της PanAm πρέπει να ειδοποιήσει τον πύργο ελέγχου- για να δοθεί το «οκ» για την απογείωση της KLM.
Αδυνατώντας να ξεχωρίσουν από ποια έξοδο πρέπει να βγουν, οι πιλότοι της PanAm χάνουν την έξοδο που έχει υποδείξει ο πύργος ελέγχου. Βλέπουν μία έξοδο- τη σωστή- αλλά έχει μία δύσκολη γωνία για να στρίψει ένα τέτοιο τεράστιο αεροσκάφος. Στη συνέχεια βλέπουν την επόμενη έξοδο, που είναι πιο ομαλή, και κατευθύνονται προς εκείνη. Υπό κανονικές συνθήκες δεν θα ήταν αυτό και τόσο μεγάλο πρόβλημα, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση σήμαινε πως το Boeing έμεινε στον διάδρομο για αρκετά περισσότερα δευτερόλεπτα. Κι αυτό θα έπαιζε επίσης τον ρόλο του στην τραγωδία.
Την ίδια ώρα, έχοντας οδηγήσει το αεροσκάφος της KLM στη σωστή θέση, ο κυβερνήτης Van Zanten το ακινητοποιεί. Ο αξιωματικός Klaas Meurs αναλαμβάνει τον ασύρματο και λαμβάνει ένα πρώτο «οκ» από τον πύργο ελέγχου. Δεν είναι πράσινο φως για απογείωση αλλά περισσότερο μια διαδικασία στην οποία αναφέρονται στροφές, ύψη και συχνότητες που αφορούν το διάστημα που το αεροσκάφος θα βρίσκεται πια στον αέρα. Κανονικά είναι ένα μήνυμα που λαμβάνεται πολύ πριν ένα αεροσκάφος μπει στον διάδρομο για απογείωση αλλά μέχρι αυτή τη στιγμή οι πιλότοι είχαν πολλή δουλειά με τις λίστες ελέγχου και τις οδηγίες για να κινηθούν στο αεροδρόμιο. Είναι κουρασμένοι, εκνευρισμένοι και ανυπομονούν να φύγουν. Και αγνοούν πως είναι ακόμα στον δρόμο τους άλλο ένα 747.
Η φράση που χάθηκε από το θόρυβο
Κι εδώ συνεχίζεται με τον πιο τραγικό τρόπο το ντόμινο της κακής συνεννόησης, των συμπτώσεων και των λαθών που οδήγησαν στο χειρότερο αεροπορικό δυστύχημα στην ιστορία.
Η αρχική έγκριση της διαδρομής εκλαμβάνεται από το πλήρωμα της KLM ως πράσινο φως για απογείωση. Ο Meurs ελέγχει τις απαραίτητες παραμέτρους και μετρήσεις και ολοκληρώνει τον έλεγχο με το ασυνήθιστο για την τυπική φρασεολογία μιας τέτοιας διαδικασίας «Είμαστε τώρα, εχμ, σε απογείωση», φράση που χάνεται μέσα στον βόμβο των κινητήρων που ξεκινούν.
Ο Van Zanten αφήνει τα φρένα. «Πάμε» ακούγεται να λέει στον καταγραφέα φωνής του κόκπιτ. Και με τη λέξη αυτή το αεροσκάφος – μαμούθ αρχίζει να κινείται στον βυθισμένο στην ομίχλη διάδρομο, χωρίς να έχει πάρει έγκριση από τον πύργο ελέγχου.
Ο Meurs δεν έχει πει κάτι από τα τυπικά που λέγονται στη διαδικασία αυτή, αλλά η λέξη απογείωση είναι αρκετή για να τραβήξει την προσοχή τόσο του πληρώματος της PanAm όσο και του πύργου ελέγχου. Καμία από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να πιστέψει πως το αεροσκάφος της KLM έχει αρχίσει να κινείται προς απογείωση, αλλά και οι δύο σπεύδουν να μιλήσουν για να το επιβεβαιώσουν.
«Εμείς είμαστε ακόμα στον διάδρομο» απαντά εκ μέρους της PanAm ο Bob Bragg. Και την ίδια στιγμή, ο πύργος ελέγχου λέει στην KLM: «Οκ, περίμενε για απογείωση, θα επικοινωνήσουμε ξανά».
Δεν υπάρχει απάντηση και η σιωπή εκλαμβάνεται ως συμφωνία. Αλλά δυστυχώς για όλους δεν είχε υπάρξει συνεννόηση, το ακριβώς αντίθετο. Όσα ειπώθηκαν θα έπρεπε να σημάνουν συναγερμό στο κόκπιτ της KLM, και οι πιλότοι θα προλάβαιναν να σταματήσουν τη διαδικασία απογείωσης. Αλλά κανείς τους δεν άκουσε τι είπαν το πλήρωμα της KLM και ο πύργος ελέγχου, γιατί ακούστηκαν και τα δύο ταυτόχρονα. Κι έτσι, με τη μία φωνή πάνω στην άλλη, ακούγεται μόνο μία βαβούρα.
Κι από τη μοιραία αυτή βαβούρα, ο Van Zanten ξεχωρίζει μόνο μία λέξη. Το «οκ». Κι έτσι συνεχίζει.
Η τελευταία συνομιλία
Δέκα δευτερόλεπτα αργότερα καταγράφεται η τελευταία συνομιλία, που ακούγεται ξεκάθαρα στο «μαύρο κουτί». «Αναφέρετε μόλις είναι καθαρός ο διάδρομος» λέει ο ελεγκτής στην PanAm. «Θα ειδοποιήσουμε μόλις έχουμε απομακρυνθεί» απαντά ο Bob Bragg.
Προσηλωμένοι στη διαδικασία απογείωσης, Van Zanten και Meurs δεν προσέχουν τη συνομιλία- και αγνοούν πως κατευθύνονται με εκατό κόμβους προς το άλλο γιγάντιο αεροσκάφος. Αλλά ο δεύτερος μηχανικός, πίσω τους, την ακούει. «Δεν έχει φύγει; Ρωτάει. «Το αεροσκάφος της Pan Am;» «Έχει φύγει» απαντά ο Van Zanten.
Στο κόκπιτ του Boeing της Pan Am όμως αρχίζει να υπάρχει η αίσθηση πως κάτι δεν πάει καλά. «Πάμε να φύγουμε από εδώ» λέει νευρικά ο κυβερνήτης Victor Grubbs.
Μεσολαβούν μερικές στιγμές μέχρι να αναδυθούν μέσα από την ομίχλη τα φώτα του 747 της KLM να πλησιάζουν. «Εκεί είναι!» ουρλιάζει ο Grubbs, «Δείτε τον! Έρχεται! Φύγε! Φύγε!Φύγε!» λέει στρίβοντας αριστερά όσο πιο γρήγορα μπορεί, ελπίζοντας μέχρι την τελευταία στιγμή πως θα προλάβει να βγάλει το αεροσκάφος από την πορεία της KLM.
Ο Van Zanten τους βλέπει επίσης, αλλά είναι ήδη αργά. Προσπαθώντας να απογειωθεί πιο γρήγορα από το προβλεπόμενο, υψώνει το αεροσκάφος με την ουρά του να ακουμπά στο έδαφος του αεροδρομίου, εκτοξεύοντας σπίθες.
Σχεδόν τα καταφέρνει, βρίσκεται μια ανάσα από το να γλιτώσει σαν από θαύμα την τραγωδία. Αλλά καθώς απογειώνεται, η «κοιλιά» του 747 και οι κινητήρες του πέφτουν πάνω στην οροφή του Boeing της Pan Am, κόβοντάς το σαν με μαχαίρι και προκαλώντας σειρά εκρήξεων.
Έχοντας υποστεί σοβαρές ζημιές, το αεροσκάφος της KLM πέφτει και πάλι στο έδαφος και σέρνεται με το κάτω μέρος του πριν τυλιχτεί στις φλόγες, παρασέρνοντας σε φρικτό θάνατο τους 248 επιβαίνοντές του, πλήρωμα και ταξιδιώτες. Από τους 396 επιβαίνοντες στο αεροσκάφος της Pan Am διασώζονται 61- μεταξύ αυτών και οι πέντε που βρίσκονταν στο κόκπιτ, οι τρεις κυβερνήτες και αξιωματικοί και δύο εργαζόμενοι εκτός υπηρεσίας που κάθονταν πίσω τους.
Οι αποζημιώσεις και η αποδοχή ευθυνών από τους Ολλανδούς
Στο τελικό πόρισμα των Ισπανών που δόθηκε στη δημοσιότητα, η μεγαλύτερη ευθύνη αποδιδόταν στον κυβερνήτη της KLM, Φαν Ζάντεν, που επιχείρησε να ξεκινήσει την απογείωση χωρίς να έχει πάρει άδεια από τον πύργο ελέγχου.
Τελικά οι Ολλανδοί υποχώρησαν, συμφώνησαν με το τελικό πόρισμα των Ισπανών και η KLM αποδέχτηκε όλη την ευθύνη για το δυστύχημα, αναλαμβάνοντας να πληρώσει αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων, αλλά και στους 61 επιζώντες. Οι αποζημιώσεις κυμάνθηκαν από 58.000 δολάρια μέχρι και 600.000 δολάρια (δηλαδή από 225.000 μέχρι 2.355.000 σημερινά ευρώ). Το συνολικό ποσό που πλήρωσε η KLM σε αποζημιώσεις, ανήλθε στα 110 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 425 εκατομμύρια σημερινά ευρώ).
O Πιτ Χέγκσεθ, ο οποίος είναι ο υποψήφιος υπουργός Άμυνας του Τραμπ, κατηγορείται από μία γυναίκα ότι της επιτέθηκε σεξουαλικά όπως προκύπτει από την έκθεση της αστυνομίας.
Ο Λάκης Λαζόπουλος και το «Αλ Τσαντίρι Νιουζ» επέστρεψαν στη μικρή οθόνη. Η αποθέωσή τους απέδειξε τη δύναμη της πολιτικής σάτιρας με ουσία, περιεχόμενο και κυρίως αδιαμφισβήτητες αλήθειες, αλλά και την ανάγκη της κοινωνίας να ακουστεί.
Τα εντάλματα κατά Νετανιάχου, Γκάλαντ και Ντέιφ καλύπτουν την περίοδο από τις 8 Οκτωβρίου 2023 μέχρι τουλάχιστον την 20ή Μαΐου 2024, όταν ο εισαγγελέας του ΔΠΔ Καρίμ Χαν υπέβαλε το αίτημα έκδοσής τους
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, η εισβολή της Ουκρανίας στο Κουρσκ στη Ρωσία αποδείχθηκε «στρατηγική καταστροφή», εν μέσω «ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό»
Το άστρο WOH G64, περίπου 2.000 φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο, είναι το πρώτο εξωγαλαξιακό αντικείμενο στο οποίο καταφέρνουν να ζουμάρουν οι αστρονόμοι.
Η εκτίμηση έρχεται να προστεθεί στην ανησυχία ορισμένων επενδυτών ότι τα δισεκατομμύρια που επενδύονται στην τεχνητή νοημοσύνη δεν φέρνουν τα αντίστοιχα κέρδη.
