«Μαρία Τσάλλα»: Οι κατάσκοποι που έρχονται από το κρύο

Οταν οι γαλλικές προξενικές υπηρεσίες έλαβαν την αίτηση θεώρησης της Γιούλια Σιφμάνοβιτς το καλοκαίρι, τους φάνηκε φυσιολογικό. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει οδηγήσει πολλούς Ρώσους να θέλουν να φύγουν προσωρινά από τη χώρα τους για να αποφύγουν τις δυτικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα, την επιστράτευση ή απλώς για να ταξιδέψουν. Αλλωστε, οι πιο επικίνδυνοι κατάσκοποι του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι δολοφόνοι και οι σαμποτέρ, σπάνια είναι γυναίκες, σκέφτηκαν. Παρ’ όλα αυτά, το προσωπικό του προξενείου παρέμεινε επιφυλακτικό, γνωρίζοντας ότι η Ρωσία ήταν έτοιμη να κάνει τα πάντα για να συνεχίσει τον πόλεμό της στην Ουκρανία, και έτσι περίμενε τη γνώμη των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών προτού δώσει την απάντησή του.

Σύμφωνα με γάλλο διπλωμάτη που παραχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα «Le Monde», η απόρριψη του αιτήματος βίζας ήταν, τελικά, αποτέλεσμα της έρευνας των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών. Η Σιφμάνοβιτς είναι σύντροφος του Αλεξάντερ Κουλάγκιν, μέλους της Μονάδας 29155 του 161ου ειδικού κέντρου εκπαίδευσης της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, της GRU. Η μονάδα αυτή ήταν υπεύθυνη για την απόπειρα δολοφονίας το 2018, στο Σάλσμπερι της Νότιας Αγγλίας, όταν χρησιμοποιήθηκε νευροπαραλυτικός παράγοντας, εναντίον του Σεργκέι Σκριπάλ, αποστάτη της GRU, ο οποίος είχε καταφύγει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκτοτε, οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες πίστευαν ότι είχαν εξουδετερώσει την απειλή αυτή, ταυτοποιώντας όλα τα μέλη της υπηρεσίας. Το αίτημα της Σιφμάνοβιτς για γαλλική βίζα, με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, απέδειξε ότι η Μονάδα 29155 συνεχίζει να δρα. Στο εσωτερικό της Ρωσίας αναμείχθηκε στην απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι.

Σεργκέι Σκριπάλ

Το αίτημα της Σιφμάνοβιτς για βίζα αποκάλυψε επίσης ότι η ρωσική υπηρεσία επιλέγει νέα προφίλ, όπως γυναίκες ή πολύ νεαρούς άνδρες, οι οποίοι μπορούν να αναμειχθούν με τους πολλούς νεαρούς Ρώσους που επιζητούν να πάνε στη Δύση για να αποφύγουν την επιστράτευση. Οι γυναίκες όμως φαίνεται να αποτελούν την αιχμή του δόρατος, όπως αποδείχθηκε και μια δεκαετία πριν, με την υπόθεση της ρωσίδας κατασκόπου Αννας Τσάπμαν στις ΗΠΑ, όπου δρούσε υπό βαθιά κάλυψη μαζί με τους άλλους εννιά «συναδέλφους» της, χωρίς να υποπέσει σε λάθη. Συνελήφθη επειδή προδόθηκε εκ των έσω, από τον άνθρωπο που υποτίθεται ότι έπρεπε να φροντίζει για την ασφάλειά της. Η Τσάπμαν ανήκε σε αυτή τη νέα γενιά πρακτόρων που εκπαιδεύονται κυρίως στη σχολή του Καζάν, στις όχθες του Βόλγα.

Είναι πολλές οι γυναίκες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα των illegals, όπως έχει ονομαστεί. Ενα πρόγραμμα που δημιουργήθηκε στην ΕΣΣΔ την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και ουσιαστικά προβλέπει την εκπαίδευση, εγκατάσταση και σταδιακή απόκτηση ταυτότητας της άλλης χώρας από πράκτορες που όμως μένουν εκεί αρκετά χρόνια πριν ξεκινήσουν να μεταδίδουν λεπτομέρειες. Υστερα από εκπαίδευση, μάθαιναν να λειτουργούν ως πολίτες της χώρας όπου θα σταλούν, υιοθετώντας τον τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και φυσικά τη γλώσσα. Πέρυσι, οι Ολλανδοί συνέλαβαν τον Σεργκέι Τσερκασόφ, ο οποίος επί δέκα χρόνια, χρησιμοποιώντας την ταυτότητα ενός βραζιλιάνου πολίτη, ζούσε στην Ολλανδία και προσπάθησε να εξασφαλίσει υποτροφία για να εργαστεί στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα οι πολωνικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι διέλυσαν ένα ρωσικό κατασκοπευτικό δίκτυο. Εξι άτομα συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι συνέλεγαν πληροφορίες για τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, είχαν τοποθετήσει μια σειρά από κάμερες σε στρατηγικά σημεία λεωφόρων και σιδηροδρομικών γραμμών – μεταξύ άλλων και κοντά σε αεροδρόμιο απ΄ όπου φεύγουν αεροσκάφη τα οποία μεταφέρουν όπλα στην Ουκρανία.

Οι μυστικές υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη προσπαθούν να περιορίσουν τις κατασκοπευτικές δραστηριότητες του Κρεμλίνου, τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα όμως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Τον Ιανουάριο, δύο άτομα που κατηγορήθηκαν ότι συγκέντρωναν πληροφορίες για λογαριασμό της Ρωσίας συνελήφθησαν στη Σλοβενία. Λίγες ημέρες αργότερα, η Αυστρία απέλασε τέσσερις ρώσους διπλωμάτες κατηγορώντας τους για κατασκοπεία.

Μαζικές απελάσεις

Τον τελευταίο χρόνο, περισσότεροι από 600 ρώσοι διπλωμάτες έχουν απελαθεί από χώρες της Ευρώπης και τις ΗΠΑ, επειδή επιδίδονταν σε κατασκοπευτικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να διαλυθούν σε μεγάλο βαθμό τα δίκτυα που υπήρχαν. Γι΄ αυτό κλήθηκαν να βγουν στο φως «πράκτορες που παρέμεναν εν υπνώσει», όπως το θέλει η αργκό του συστήματος. Ατομα όπως η «Μαρία Τσάλλα» η οποία δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα και ο σύζυγός της που είχε παρόμοια δράση στη Βραζιλία.

Στα τέλη Ιανουαρίου, δικαστήριο στη Σουηδία καταδίκασε ένα πρώην στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της χώρας και τον αδελφό του σε δεκαετή κάθειρξη επειδή έδιναν ευαίσθητες πληροφορίες στη στρατιωτική μυστική υπηρεσία της Ρωσίας, την GRU. «Τα αδέλφια από κοινού και σε συνεννόηση, χωρίς άδεια και για να βοηθήσουν τη Ρωσία και την GRU, απέκτησαν, διαβίβασαν και μοιράστηκαν πληροφορίες, η αποκάλυψη των οποίων σε μια ξένη δύναμη θα μπορούσε να αποβεί επιζήμια για την ασφάλεια της Σουηδίας», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το περιφερειακό δικαστήριο της Στοκχόλμης. Και σε αυτή την περίπτωση βρέθηκαν ρωσικές κάμερες τοποθετημένες σε σημεία στρατιωτικού ενδιαφέροντος.

Τα αδέλφια Κία, που είχαν πολιτογραφηθεί Σουηδοί, έφθασαν στη σκανδιναβική χώρα με τους γονείς τους τη δεκαετία του 1980 μετά τη φυγή τους από το Ιράν. Ο Πέιμαν Κία συνεργαζόταν με τη σουηδική υπηρεσία αντικατασκοπίας Sapo αλλά και την KSI, μια απόρρητη μονάδα που ασχολείται με τους σουηδούς κατασκόπους στο εξωτερικό. Αυτό για το οποίο κατηγορούνται τα αδέλφια Κία είναι πως έδωσαν στους Ρώσους τον πλήρη κατάλογο των σουηδών πρακτόρων στο εξωτερικό.

Το Κοράνι στη Στοκχόλμη

Οι Σουηδοί ανακάλυψαν και κάτι άλλο. Το κάψιμο του Κορανίου στη Στοκχόλμη έξω από την πρεσβεία της Τουρκίας, που προκάλεσε μεγάλη κρίση στη σχέση Σουηδίας – Τουρκίας και αποτέλεσε ένα επιχείρημα της Αγκυρας για να μην εγκρίνει την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ, υποκινήθηκε και χρηματοδοτήθηκε από «δημοσιογράφο» ΜΜΕ που έχει στενές σχέσεις με τη Μόσχα.

Κάτι σχετικό φαίνεται να έγινε και στην Ισπανία. Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, έξι δέματα – βόμβες στάλθηκαν σε διπλωματικούς στόχους στη Μαδρίτη. Αμερικανικές και ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες θεωρούν ότι στάλθηκαν από ρατσιστικές ομάδες που πιστεύουν στην ανωτερότητα της λευκής φυλής, υπό την καθοδήγηση της Μόσχας. Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στο λεγόμενο Ρωσικό Αυτοκρατορικό Κίνημα, μια ομάδα που έχει μέλη και συνεργάτες σε όλη την Ευρώπη και κέντρα εκπαίδευσης στρατιωτικού τύπου στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, γράφει η «El Pais». Πρόσθεσαν ότι η ομάδα, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως παγκόσμια τρομοκρατική οργάνωση από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, πιστεύεται ότι έχει δεσμούς με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Σημαντικά μέλη της ομάδας έχουν βρεθεί στην Ισπανία και η εκεί αστυνομία έχει εντοπίσει τους δεσμούς της με ακροδεξιές ισπανικές οργανώσεις. Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι οι ρώσοι αξιωματικοί που διηύθυναν την εκστρατεία ενδέχεται να δοκιμάσουν και άλλες μυστικές ομάδες σε περίπτωση που η Μόσχα αποφασίσει να κλιμακώσει τη σύγκρουση με την Ευρώπη.