Τι κάνουν κορυφαίοι σολίστες κλασικής μουσικής στην Ελευσίνα; Το in έχει την απάντηση

Μια μοναδική μουσική εμπειρία θα ήσουν όσοι βρεθούν το Σάββατο 1η Απριλίου στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας.

Το μουσικό σύνολο dissonArt θα παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο του σπουδαίου Αμερικανού συνθέτη Morton Feldman, «Piano, Violin, Viola, Cello».

Οι θεατές κατά τη διάρκεια της συναυλάις θα είναι ελεύθεροι να καθίσουν ή να ξαπλώσουν στην Αποθήκη 1 του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας, προκειμένου να βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τους μουσικούς.

Το Piano, Violin, Viola, Cello, το τελευταίο έργο του συνθέτη, το οποίο έγραψε δύο μήνες πριν από τον θάνατο του, προσφέρει μια μυητική διαδικασία στον απύθμενο κόσμο της μουσικής του. Όπως σε κάθε έργο του, έτσι και στο κύκνειο άσμα του ο σημαντικότερος αρχιερέας της νεωτερικής επαναστατικότητας καταστρέφει με μία κίνηση όλο τον περιγραφισμό, αφήνοντας γυμνό το αντικείμενό του. Ακροβατώντας στη λεπτή γραμμή μεταξύ στάσης και εξέλιξης με έναν τρόπο τόσο απέριττο όσο και ο τίτλος του, το μουσικό έργο αποκαλύπτεται σαν φυσικό φαινόμενο: Είναι μουσική από και για την αιωνιότητα.

Το μουσικό σύνολο dissonArt ιδρύθηκε το 2005 γύρω από έναν πυρήνα οκτώ σολίστ και συνεργατών με στόχο τη διάδοση της μουσικής πρωτοπορίας στην κλασική μουσική. Αποτελεί ένα από τα κορυφαία σύνολα νέας μουσικής στην Ελλάδα με παρουσία σε διεθνή φεστιβάλ και θεσμούς, ενώ έχει συνεργαστεί με συνθέτες διεθνούς βεληνεκούς.

Ο βιολιστής Θοδωρής Πατσαλίδης μίλησε στο in για τους λόγους που τον κάνουν να αγαπά τόσο τον Feldman αλλά και τη συναυλία που θα παρουσιάσουν στην Ελευσίνα.

Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μουσικής του Feldman;

Ο Morton Feldman δύσκολα μπορεί να ενταχθεί σε ένα αισθητικό ρεύμα της σύγχρονης μουσικής. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να πει ότι δημιούργησε ο ίδιος μια αισθητική κατεύθυνση που επηρέασε πολλούς μεταγενέστερους συνθέτες. Υπήρξε μαζί με τον John Cage ο σημαντικότερος εκφραστής της αμερικανικής πρωτοπορίας. Αυτό το οποίο χαρακτηρίζει την μουσική του στο τελευταίο στάδιο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας είναι η προσήλωση του στις χαμηλές δυναμικές. Ο κάθε ήχος μοιάζει αυθύπαρκτος και ολοκληρωμένος άσχετα αν αποτελεί ψηφίδα ενός όλου. Τα έργα αυτής της περιόδου είναι ως επί το πλείστον μεγάλα σε διάρκεια. Η επεξεργασία του μουσικού υλικού συμβαίνει σχεδόν αδιόρατα και οδηγεί τον ακροατή σε μια εσωτερική εμπειρία.

Όπως έχει πει ο πιανίστας John Tilbury, ‘η μουσική του Feldman χαρακτηρίζεται από χαμηλές δυναμικές και πολύ αργό tempo. Μόνο αρχικά αυτό φαντάζει περιοριστικό. Το βλέπω περισσότερο σαν μια στενή πόρτα , στης οποίας τις διαστάσεις πρέπει κάνεις να προσαρμοστεί -όπως η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων- πριν να περάσει στην κατάσταση του Είναι .Μόνο όταν κάνεις περάσει από την στενή πόρτα και εξοικειωθεί με την αμυδρότητα του φωτός μπορεί να συνειδητοποιήσει το εύρος της φαντασίας του και την πλούσια ποικιλία των ηχοχρωμάτων.’

Μιλήστε μας για το έργο Piano, Violin, Cello;

Το έργο piano, violin, viola,cello είναι το τελευταίο έργο του Feldman και γράφτηκε λίγους μήνες πριν τον θάνατο  του. Έχοντας ως γενική δυναμική και χωρίς διακυμάνσεις το τριπλό πιάνο ο Feldman κρατάει μόνο τις τρεις απαραίτητες παραμέτρους της μουσικής: τον χρόνο/ρυθμο, το τονικό ύψος/ συνηχηση και το ηχόχρωμα. Το πιάνο βρίσκεται διαρκώς σε διάλογο με τα τρία έγχορδα. Είναι σαν δύο ξεχωριστές οντότητες που συνδιαλέγονται επηρεάζοντας η μία την άλλη. Είναι σαν ο ήχος του ενός να γεννιέται από τον ήχο του άλλου. Ο συνθέτης παίζει ,θα έλεγε κανείς, σε αυτό το έργο με την μνήμη του ακροατή. Το υλικό του επαναλαμβάνεται με ανεπαίσθητες ρυθμικές αλλαγές δίνοντας μία αίσθηση διαρκώς μεταβαλλόμενης στατικότητας.

Είστε ιδιαίτερα φορτισμένοι που πρόκειται για το τελευταίο έργο του;

Είναι πάντα ιδιαίτερο το να ερμηνεύει κανείς το τελευταίο έργο ενός μεγάλου συνθέτη. Την ολοκλήρωση μίας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η εσωτερική ένταση του εκτελεστή ωστόσο προκύπτει από την ίδια τη φύση του έργου. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση σωματική και πνευματική. Το έργο διαρκεί περίπου 1 ώρα κι ένα τέταρτο κατά την οποία ο μουσικός πρέπει να διατηρήσει τις σωματικές του δυνάμεις και την συγκέντρωση του χωρίς να θυσιάσει τίποτα από τα χαρακτηριστικά του έργου που προαναφέραμε.

Πόσο σημασία έχει ο χώρος του Παλαιού Ελαιουργείο για την συναυλία σας;

Μια αίθουσα συναυλιών, αν και φτιαγμένη ειδικά για ακρόαση, δεν δημιουργεί ίσως τις πιο ενδεδειγμένες συνθήκες για την μουσική του Feldman. Το να βρίσκεται κανείς καθισμένος σε μία καρέκλα προσανατολισμένη σε μία σκηνή καθιστά μάλλον δυσκολότερο το να αφεθεί στον ηχητικό κόσμο του συγκεκριμένου έργου και κατ’ επέκταση σε όποιους νοητικούς ή και συναισθηματικούς προσωπικούς δρόμους μπορεί αυτό να τον οδηγήσει. Στο παλαιό ελαιουργείο οι ακροατές θα έχουν τη δυνατότητα ακόμη και να ξαπλώσουν. Αυτό σε συνδυασμό με την ακουστική αλλά και τον αισθητικό χαρακτήρα ενός τέτοιου χώρου προσδοκούμε ότι ταιριάζει απόλυτα στην μυσταγωγική με στοιχεία διαλογισμού μουσική του Feldman.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Αμέσως μετά την συναυλία ακολουθεί η ηχογράφηση του έργου σε βινύλιο για λογαριασμό της αυστριακής δισκογραφικής godrecords σε συμπαραγωγή με την Ελευσίνα. Στις αρχές Μαΐου (5,6,7) παρουσιάζουμε, και πάλι στα πλαίσια της πολιτιστικής, το έργο μουσικού θεάτρου ‘everything open’ σε συνεργασία με τον φημισμένο βερολινέζικο θίασο παραστατικών τεχνών Novoflot .Κατόπιν έχουμε εμφανίσεις στο Βερολίνο,  Κύπρο και Κολωνία.