Αφού απέφυγε να εμπλακεί πολύ βαθιά στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία τον περασμένο χρόνο, η Κίνα πρότεινε ξαφνικά τον περασμένο μήνα ένα ειρηνευτικό σχέδιο (στη φωτογραφία του Sputnik/Pavel Byrkin/Kremlin via Reuters, επάνω, πρόποση Σι – Πούτιν κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Κρεμλίνο).

Αρχισε να παίζει ενεργό ρόλο

Οταν περισσότεροι από 200 παγκόσμιοι ηγέτες και ανώτεροι αξιωματούχοι συγκεντρώθηκαν στο Μόναχο για τη διάσκεψη ασφαλείας τον περασμένο μήνα, ο Γουάνγκ Γι, κορυφαίος διπλωμάτης της Κίνας, είπε στους παρευρισκόμενους ότι η κυβέρνησή του θ’ ανακοινώσει σύντομα ένα σχέδιο μεσολάβησης στη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας, γράφει το asia.nikkei.com.

«Θα διατυπώσουμε τη θέση της Κίνας για την πολιτική διευθέτηση της κρίσης στην Ουκρανία και θα παραμείνουμε σταθεροί στο πλευρό της ειρήνης και του διαλόγου», είπε ο Γουάνγκ.

Η Κίνα παρουσίασε επίσημα το ειρηνευτικό της σχέδιο 12 σημείων στις 24 Φεβρουαρίου, ακριβώς ένα χρόνο από την ημέρα που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της. Η πρόταση ζητούσε το συντομότερο δυνατόν κατάπαυση του πυρός και τις δύο πλευρές να ξαναρχίσουν τις διαπραγματεύσεις για μια ειρηνική διευθέτηση.

Το ίδιο το σχέδιο είναι κοινότοπο, αλλά έδωσε την εντύπωση ότι η Κίνα άρχισε ξαφνικά να παίζει ενεργό ρόλο.

Το Πεκίνο ούτε έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή, ούτε έχει συμμετάσχει στις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα. Αν και είχε ζητήσει κατάπαυση του πυρός στο παρελθόν, ήταν απρόθυμο να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες.

Η έκθεση της AMS

Ο λόγος για την ξαφνική αλλαγή της Κίνας μπορεί να εντοπιστεί σε μια έκθεση που εκδόθηκε δύο μήνες νωρίτερα από μια κορυφαία δεξαμενή σκέψης στο Πεκίνο.

Η Ακαδημία Στρατιωτικών Επιστημών (AMS) αναφέρεται απευθείας στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. Αν και δεν μπορεί να βρεθεί στον χάρτη, το ίδρυμα εδρεύει στην περιοχή Haidian του Πεκίνου, η οποία φιλοξενεί τα ερείπια του Yuanmingyuan, ενός παλατιού που καταστράφηκε από τα στρατεύματα των δυτικών τον 19ο αιώνα.

Η AMS εκδίδει τακτικά συστάσεις και εκθέσεις στην Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος, το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων για τις ένοπλες δυνάμεις της Κίνας. Ενας αξιωματούχος σε επίπεδο υπουργικού συμβουλίου ηγείται της ακαδημίας.


Τιμητικό άγημα για τον Σι Τζινπίνγκ (φωτογραφία Reuters)

Τον Δεκέμβριο, η AMS ολοκλήρωσε μια προσομοίωση για τη σύγκρουση στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα ένα εκπληκτικό εύρημα, σύμφωνα με πηγές κοντά στην κινεζική κυβέρνηση. Ο πόλεμος θα φτάσει στο τέλος του γύρω στο καλοκαίρι του 2023, σύμφωνα με την προσομοίωση, με τη Ρωσία να έχει το πάνω χέρι.

Πολύ εξαντλημένες για να συνεχίσουν

Τόσο η ρωσική όσο και η ουκρανική οικονομία θα ήταν πολύ εξαντλημένες για να συντηρήσουν τη σύγκρουση μετά το καλοκαίρι, ανέφερε η έκθεση.

Είναι πιθανό τα αποτελέσματα να έγειραν υπέρ της Ρωσίας για να ευχαριστήσουν τη φιλορωσική στάση της κινεζικής ηγεσίας. Αλλά κατά σύμπτωση, το πακέτο βοήθειας των 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εγκρίθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στις Η.Π.Α. για την Ουκρανία πρόκειται και αυτό να λήξει το καλοκαίρι.

Οι Ρεπουμπλικάνοι κατέχουν πλέον την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις Η.Π.Α. και ορισμένα μέλη του κόμματος είναι δύσπιστα για τη γενναιόδωρη βοήθεια που χορηγείται στο Κίεβο.

«Δεν ξέρω τι θα γίνει με τη βοήθεια των ΗΠΑ από το φθινόπωρο», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του γραφείου του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας.

Οι ΗΠΑ παρέχουν το ήμισυ της βοήθειας που λαμβάνει η Ουκρανία. Το επιχείρημα ότι οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός θα ξεκινήσουν πριν τον τερματισμό της βοήθειας δεν είναι αβάσιμο.

Επίτευξη τριών στόχων

Αφού άκουσε την πρόβλεψη της AMS, το Πεκίνο συνέταξε μια πρόταση ειρήνης εγκαίρως για την επέτειο του ενός έτους από τον πόλεμο. Στοχεύει στην επίτευξη τριών στόχων, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των σχέσεων με την Ευρώπη.

Το περιστατικό με το κινεζικό αερόστατο επιτήρησης έχει προκαλέσει βαθύτερα ρήγματα στις σινο-αμερικανικές σχέσεις. Η Ιαπωνία έχει ευθυγραμμιστεί με τις Η.Π.Α. για το ζήτημα της Ταϊβάν.

Αλλά η Κίνα εξακολουθεί να βλέπει μια ευκαιρία στην Ευρώπη. Παρόλο που οι ευρωπαϊκές χώρες επεκτείνουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ορισμένοι στη Γερμανία, τη Γαλλία και αλλού ζητούν την έγκαιρη κατάπαυση του πυρός.

Το Πεκίνο πιστεύει ότι η Ευρώπη είναι ακόμα ανοιχτή σε άμεσες επενδύσεις και μεταφορές τεχνολογίας στην Κίνα και οι βελτιωμένες σχέσεις με την περιοχή θα οδηγούσαν σε οικονομική ανάκαμψη. Με αυτό το δεδομένο, πολλοί στην κινεζική κυβέρνηση ζητούν να εμπλακεί πριν την έναρξη των συνομιλιών για κατάπαυση του πυρός.

Το αεροπλανοφόρο της… Ουκρανίας

Ο δεύτερος στόχος είναι η διατήρηση φιλικών σχέσεων με την Ουκρανία. Η Κίνα αγόρασε ένα αεροπλανοφόρο σοβιετικής κατασκευής μέσω της Ουκρανίας και το αναδιαμόρφωσε στο Λιαονίνγκ, το πρώτο αεροπλανοφόρο της χώρας.


Το κινεζικό αεροπλανοφόρο Λιαονίνγκ (φωτογραφία Reuters)

Ακόμη και όταν οι περισσότερες δυτικές χώρες επιτέθηκαν στην Κίνα εξαιτίας αναφορών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ουκρανία παρέμεινε σιωπηρή.

«Μαζί με τη Ρωσία, δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε την Ουκρανία», δήλωσε μια κινεζική κυβερνητική πηγή. Το ειρηνευτικό σχέδιο περιλαμβάνει διάταξη για την οικονομική αποκατάσταση, υποδεικνύοντας ότι η Κίνα εξετάζει ήδη την οικονομική βοήθεια.

Ο τελικός επιθυμητός στόχος είναι να παίξει τον ηγετικό ρόλο στην επίτευξη κατάπαυσης του πυρός. Ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αποδέχτηκε την πρόσκληση του ρώσου ομολόγου του Βλαντιμίρ Πούτιν να επισκεφθεί τη Μόσχα.

Σε πλεονεκτική θέση

«Η επίσκεψη στη Ρωσία δεν θα μπορούσε να γίνει πολύ νωρίς ή πολύ αργά», είπε μια πηγή που γνωρίζει καλά την κινεζική διπλωματία.

Το καλύτερο σενάριο για τον Σι θα ήταν η Ρωσία και η Ουκρανία να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις αφού ο κινέζος ηγέτης θα είχε παρουσιάσει το ειρηνευτικό σχέδιο στον Πούτιν.

Αυτό θα προσέδιδε στην Κίνα την εικόνα του πραγματικού συνομιλητή για μια κατάπαυση του πυρός και θα την έθετε σε πλεονεκτική θέση ώστε να πάρει με το μέρος της τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου, ειδικά εκείνες που κρατούν ΗΠΑ και Κίνα σε απόσταση ασφαλείας.

Κατόρθωμα

Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει για καιρό, επειδή ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιμένει στην πρόθεσή του να πάρει πίσω τα χαμένα εδάφη. Οι δυτικές χώρες επικρίνουν ολοένα και περισσότερο την Κίνα για φερόμενη παροχή όπλων στη Ρωσία.

Εάν το Πεκίνο αποτύχει να γίνει ειρηνοποιός, οι συνέπειες θα υπονομεύσουν την εξουσία και το κύρος του Σι. Μένει να δούμε αν η σημερινή ηγεσία γεμάτη με πιστούς στον κινέζο πρόεδρο θα είναι ικανή για ένα κατόρθωμα που απαιτεί περίπλοκες διαπραγματευτικές δεξιότητες και επίμονο σθένος.

Headlines