Βόμβα ισχύος στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος βάζει το Δημογραφικό, αφού ολοένα και μικρότερος πληθυσμός εργαζομένων καλείται να πληρώνει για τις συντάξεις ολοένα και περισσότερων συνταξιούχων.

Η σημερινή εικόνα της σχέσης απασχολουμένων προς συνταξιούχους δείχνει ότι σε κάθε συνταξιούχο αντιστοιχεί ενάμισης εργαζόμενος, ενώ πριν από 15 χρόνια η σχέση αυτή ήταν κοντά στο ένας συνταξιούχος προς δύο εργαζομένους.

Ενδεικτική είναι η αναφορά του υπουργού Εργασίας στη Βουλή όταν προσδιόριζε τη σχέση αυτή στο 1 προς 1,7 τη στιγμή που το ασφαλιστικό σύστημα έχει δομηθεί με την παραδοχή ότι για κάθε τέσσερις εργαζομένους θα υπάρχει ένας συνταξιούχος. Μάλιστα, διατύπωσε την εκτίμηση ότι το 2030 η Ελλάδα θα έχει πάρει από την Ιταλία μια «ανεπιθύμητη πρωτιά, θα είμαστε δηλαδή η πιο γερασμένη χώρα της Ευρώπης».

Έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η χώρα μας θα υποχρεωθεί σε αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά σχεδόν 1,5 χρόνο έως το 2035 και κατά συνολικά 2,8 χρόνια έως το 2050 εξαιτίας της επιδείνωσης των στοιχείων του δημογραφικού προβλήματος. Η επιδείνωση αυτή συνίσταται αφενός στην αναμενόμενη αύξηση του προσδόκιμου ζωής και αφετέρου στη μείωση του πληθυσμού που είναι σε εργασιακή ηλικία (20-64 ετών), που στην Ελλάδα θα φθάσει έως και το 35%.

Η έκθεση επαναλαμβάνει ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα. Εως το 2050 θα διπλασιαστεί ο αριθμός των συνταξιούχων που αντιστοιχεί σε κάθε 100 εργαζομένους. Δηλαδή, ενώ το 1990 η αναλογία ήταν 22,9 άτομα άνω των 65 ετών ανά 100 εργαζομένους, το 2020 η αναλογία βρέθηκε στο 37,8 και το 2050 θα φτάσει στο 75.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, εάν δεν επιλυθεί το οξύτατο εθνικό δημογραφικό πρόβλημα, κατά το έτος 2070 κάθε ένα άτομο ηλικίας άνω των 65 ετών θα αντιστοιχεί σε ένα – ίσως και λιγότερο – άτομο σε ηλικία εργασίας, δηλαδή οικονομικά ενεργό.

Οι επιβαρυντικοί παράγοντες

Οι επανειλημμένες μειώσεις των συντάξεων και οι αυξήσεις των ορίων συνταξιοδότησης καθίστανται ανενεργές – σε βάθος χρόνου – εάν δεν βρεθούν λύσεις στο οξυμμένο δημογραφικό πρόβλημα.

Σημαντική συνεισφορά στην κατάρρευση του συστήματος έχει και η εκρηκτική άνοδος των ελαστικών μορφών απασχόλησης που προκαλούν αυξημένη απώλεια εσόδων στο σύστημα. Σύμφωνα με μελέτη των πανεπιστημιακών Σ. Ρομπόλη (ομότιμου καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου) και Β. Μπέτση, αναλογιστή (διδάκτορος στο ίδιο πανεπιστήμιο), που προβάλλει τα σημερινά στοιχεία στο έτος 2070, «το εργατικό δυναμικό θα μειωθεί σε σχέση με το 2020 κατά 31%, ενώ οι συνταξιούχοι θα αυξηθούν κατά 13% σε σχέση με το 2020».

Ο πληθυσμός της χώρας μας, εκτός από μειωμένος, εμφανίζεται και εξαιρετικά γερασμένος. Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων μέχρι το 2070 διπλασιάζεται. «Το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά, μεταξύ των άλλων, τομείς όπως είναι η υγειονομική περίθαλψη και η κοινωνική ασφάλιση», εκτιμούν οι δύο ερευνητές.

Δραματική είναι η αύξηση στις συνταξιοδοτικές και τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ενώ η μείωση του εργατικού δυναμικού δημιουργεί περαιτέρω προβλήματα χρηματοδότησης του συστήματος. Σε παλαιότερες μελέτες τους οι ίδιοι ερευνητές είχαν εκτιμήσει ότι «για την κάλυψη του ελλείμματος που προκαλεί το δημογραφικό πρόβλημα απαιτείται επιπλέον μείωση των συντάξεων κατά 30%, απλώς μόνο για να διατηρηθεί εν ζωή το ασφαλιστικό σύστημα».

Από την πλευρά του ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Πάνος Τσακλόγλου ξεκαθαρίζει ότι «η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος δεν αμφισβητείται», αλλά επισημαίνει ότι «ο δημογραφικός κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος για να συνεχίσουμε να σφυρίζουμε αδιάφορα».

Headlines